KONTRA KOPRAS
Banggiitang politiko sa Sugbo labihang lingawa sa pagbasol sa kapolisan sa pagpanlabay og granada sa barangay hall sa Inayagan sa Dakbayan sa Naga sa habagatang Sugbo ngadto sa pilderong kandidato nga giingong nakunsimisyon nga gikopras sa mga botante ang dakong kuwarta nga iyang gipabaha sa nagkalainlaing mga sitio.
Matod sa politiko, ang nalingaw nga tang-an di ang linghod nga pildero, katuohan ang pasiunang kasayuran nga nahipos sa kapolisan. Nakasugat na siya og managsamang mga kaso sa kadaghan na sa mga piniliay nga iyang naapilan, kasagaran nila iyang nadaog. Matod niya kasagarang nabiktima sa kopras, nga iyang gitumbok nga dugay nang nagsugod sa wa pa moawhag si Serging Osmena sa iyang mga dumadapig nga "kan-a ang paon, iluwa ang taga," mao ang bag-o ug kuwartahang mga politiko nga nagpataka lang og pamayad.
-o0o-
Ug nisunod ang taas niyang litaniya (hinaot nga di makabasa ini ang tarung ug ligdong ug batan-ong mga politiko; apan kon masaag man ang mga wa pa kawad-i sa paglaom nga mausab pang nangalisbong sistema sa politika sa nasud, hinaot nga ilang kakuhaan og mga leksiyon unsaon pagbadlong ang umaabot pang mga kahiwian sa piniliay) sa mga lagda sa pagpamalit og boto:
· Ang pagpanghatag og kuwarta sa mga botante kinahanglang hanigan og lapad nga pagtuon (nga i-detalye karong taudtaod sa ubos);
· Ang pagpanghatag og kuwarta sa mga botante kinahanglang dasonan og tukmang sistema sa pagpangolekta (nga i-detalye sab sa ubos); ug
· Ang pagpanghatag og kuwarta himuon sa labing mahigalaon ug pinahimutang nga paagi nga ang makadawat nga botante di mainsulto, di makabatyag nga gipalit na siya ug, labaw sa tanan, di makalimot nga utangan na siyag kabubut-on nimo.
-o0o-
Mga hanig sa di pang pinalitay:
· Ilhang tanang botante (nagkinahanglan ka sa labing bag-ong listahan sa mga botante ug mapa sa ilang pinuy-anan);
· Ilista kinsay imo ug kinsay tua sa pikas;
· Ilhang imong mga tawo nga makapabalitok sa mga tua sa pikas; ug
· Ipagawas ang kuwarta pagdasig sa mga dumadapig sa pagbotar ug pagpugong sa mga lunod-patay sa kaatbang sa pagduol sa mga presinto.
-o0o-
Unsaon pagbaraw sa kopras:
· Ipakatap ang mga lider ug mga sakyanan paghakot sa mga nabayran ngadto sa mga presinto;
· Paubani og mga dagko og braso nga mopahinumdom sa mga gilaay pagbotar nga di makaayo kon ang nadawat mabayad sa tambalanan tungod sa ilang mga bun-og o limos sa ilang haya; ug
· Dugangi dayong bayad kon palabwan sa kontra.
-o0o-
Apan ang labing mahinungdanon niyang lagda:
Isipa ang pagpamalit sa mga botante nga usa ka sugal. Kon makadaog, pasalamat sa imong suwerte. Kon mapilde, ayaw paghubug-hubog kay mahimong makunsimisyon ug peligrong makahunahuna pagpalit og granada. [30] leo_lastimosa@abs-cbn.com
