Sunday, January 25, 2009

Arangkada of Leo Lastimosa for January 26, 2009

                        SULBAD SA HABALHABAL

 

            Nagsugod ang habalhabal isip "Skylab" o "Sputnik" sa pipila ka bahin sa Mindanao ug Kabisay-an.  Ang tabla nga ibutang sa luyo sa motorsiklo kasakyan og hangtod 12 ka pasahero, tag-unom sa pikas ug pikas.  Nilahutay ni sud na sa daghang katuigan ug mas nidaghan pa gani karong bag-o tungod sa:

·        Tinuorayng panginahanglan sa mga molupyo sa sudlunon nga mga bahin og sakyanan nga makada nila ngadto sa highways ug sa mas dagkong mga sakyanan; ug

·        Dakong panginahanglan sa panginabuhi sa nag-usbaw nga gidaghanon sa kalalakin-an nga way laing kahinguhaan ug di sang kasugod og patigayon nga nagkinahanglan og mas dakong puhonan.

-o0o-

            Apan nakalapas sa balaod ang mga habalhabal.  Wa silay prangkisa, uban ganing drayber way lisensiya, ug busa way insurance nga makatabang sa mga pasahero kon simbako madisgrasya.  Inay barawon, gipaundayonan sa lokal nga mga opisyal ang mga habal-habal apan nakakita sab sa panginahanglan pag-regulate nila.

            Nga maoy tuyo sa mga balaodnon nga nag-ung-ong sa Kongreso ug lokal nga mga bay balaoranan.  Kahatagan lang hinuon og prangkisa ug insurance ang pamasahero sa mga motorsiklo kon usa ray pasahero, kay mao ray madaog sa desinyo sa sakyanan.  Nga makapaalkanse sa kasagaran sa mga habalhabal drivers, labi na sa mga dapit nga layo sa highways.

-o0o-

            Katabangan og dako ang atong mga opisyal sa pangita og sulbad sa habalhabal kon maghago sila sa pagsusi sa mas lawom nga sinugdanan sa mga suliran:  Ang kapakyas sa kagamhanan paghimo og mas dagkong agianan ug mas luwas nga mga sakyanan alang sa mga molupyo sa sudlunon nga mga dapit.

            Sayon rang sulbaron ang kakuwang sa mas dagkong sakyanan.  Kay naghuot na man sa highways ang mga sakyanan nga kinahanglan nang magbinangilay ug magpaugatay aron lang makakuha og mga pasahero.  Mas lisod ang paghimog kadalanan nga kaagian sa mga sakyanan nga mas dagko kay sa habalhabal.

-o0o-

            Nga mao ang mas batakang panginahanglan.  Kay sa regulasyon sa habalhabal.  Sama kamahinungdanon sa farm to market roads nga padayong gihikaw gikan sa mga mag-uuma ug sa ilang mga abot.  Sama kamahinungdanon sa mga kanal sa nalupa nga mga dapit nga padayong gitungina gikan sa mga molupyo nga kanunay lang gibahaan.

            Di kakuwang sa kuwarta maoy hinungdan.  Kay mas dako ang gasto sa way pus nga mga skywalk ug sports complex ug mga flyover.  Kon dili ang bisyo sa kagamhanan pagpasiugda og mga proyekto nga makapaburot sa ilang bolsa, bahala nag di makatabang sa katawhan.  Ug ang laing bisyo sa mga politiko:  Ang pagpahamtang og taphaw nga sulbad sa mga suliran nga, human sa dugayng pagpakabuta-bungol, nakatay-og na gyod nila; bahala na kon ang ilang nakit-an mao rang mga sanga, kay wa silay panahon ni kasibot pagsusi sa gamot nga mga hinungdan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com