Arangkada of Leo Lastimosa for June 8, 2009

                   HUYANG NGA KAGAW

 

          Ang pagsuspenso sa Commission on Higher Education (CHED) sa klase sa mga kolehiyo ug unibersidad sa tibuok nasud, nga gitakda untang magsugod na karong semanaha, nakapa-bakikaw sa Departamento sa Edukasyon (DepEd).  Nitumaw nga ang CHED maoy mas nagpakabana sa kaluwas sa mga tinun-an; kay sa DepEd kansang kabataan mas huyang og panagang og mas daling takboyan sa makamatay nga kagaw sa hilanat.

          Makapasabot hinuon ang DepEd nga dihang gibuksan nilang klase niadtong Hunyo 1, bisan sa sibaw nga awhag sa nagkalainlaing hut-ong sa katilingban paglangay sa pagbukas sa mga tulonghaan, di pa daghan ang mga kaso sa A(H1N1) sa nasud.  Gawas nga wa pay bisan usa ka tinun-an nga natakdan niadtong higayona.

-o0o-

          Naibanan hinuon ang kapuslanan sa usa ka semana nga paglangay sa pagsugod sa mga klase sa kolehiyo tungod sa pasidaan sa Department of Health (DOH) nga di ni makapahunong sa pagkatap sa kagaw.  Apan human sa sunudsunod nga pagkasakit sa upat ka mga tinun-an sa DLSU ug FEU way bisan usang molalis sa kamakiangayon sa kamandoan sa CHED.

          Bisan kon ang sugo sa CHED di mapahamtang sa pribadong mga tulonghaan sa elementarya ug high school, may pipila nga niboluntaryo paglangay sa ilang mga klase.  Inay karong adlawa, sa Miyerkules pa mangeskuyla ang mga bata.  Ang kasagaran hinuon unya na magklase sa Lunes sunod semana.

-o0o-

          Mas kontrobersiyal hinuon ang sugyot ni Health Secretary Francisco Duque III nga di na lang tanggungon sa mga tambalanan ang mga pasyente sa A(H1N1).  May sukaranan ang kabalaka ni Duque nga sa pagsulbong sa mga pasyente sa mosunod nga mga adlaw, wa nay luna ang pribado ug publikong mga tambalanan nga kasudlan sa tanang matakdan.

          Apan daghang molalis sa iyang sugyot nga ang mga pasyente papaulion sa ilang kabalayan ug igo na lang duawon sa mga mananambal.  Ang nahitabo sa Bohol, diin ang pasyente gitugotan nga makapadayon sa iyang naandang gimbuhaton samtang nagpaabot sa sangpotanan sa laboratory examination, di makatabang sa kawsa sa DOH.

-o0o-

          Bisan ang pasalig sa DOH nga huyang ra kaayong kagaw sa A(H1N1), kay wa pay bisan usang namatay sa 33 na nga natakdan sa Pilipinas ug wa ray 1% ang nakalas sa kapin sa 20 mil ka mga pasyente sa tibuok kalibotan, di makapakalma sa katawhan.  Salamat sa ka-epektibo sa ilang pasidaan nga makamatay ang kagaw ug busa angayng hingpit gyod nga likayan.

          Maglisod na karon ang DOH pagkumbinser sa katawhan, human sa kalibotanong panghadlok sa sakit, nga ang A(H1N1) kasarangan ra diayng hilanat.  Ug nga ang mga pasyente makahimo ra diay sa paggawas sa tambalanan, makapauli sa ilang pinuy-anan, basta nga di lang molaag ug mopakatap sa huyang-apan-mahimo-gihapong-makamatay nga kagaw.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for June 7, 2009

                TIGBAYON SA PAGLAOM

 

            Mahayahay, Jubay, Liloan, Cebu—Mao pa lang gyoy paggimaw sa di kaayo init nga sidlak sa adlaw dihang nagsugod ang gatosan nga nisalmot sa Kapamilya Tree Planting pagpananom sa mga lawngon sa kahoy.  Nga giandam nang daan, sama sa mga lungag sa kapin sa usa ka ektaryang luna, sa mga kawani sa munisipyo sa Liloan.

            Ang kalihokan kabahin sa tibuok buwan nga pagsaulog sa ika-14 nga sumad sa DYAB Abante Bisaya.  Ang patag nga luna, nga mas sayon tamnan kay sa mga bakilid nga kasagarang himoan og tree planting, gipanag-iya sa Banayng Frasco, nga nisud og kauyonan uban sa kadagkoan sa lungsod nga di gamiton sa laing katuyoan gawas sa pagpalabong sa kakahoyan.

-o0o-

            Kasagaran sa mga nangapil nangadlawon pag-abot sa ABS-CBN Regional Broadcast Complex sa Jagobiao, Mandaue.  Diin nagpaabot nila ang dako ug luho nga bus nga gipagamit ni Mandaue City Mayor Jonas Cortes.  Di duol ang gigikanan sa pipila.  May nanukad pa gikan sa Carcar sa habagatang Sugbo ug isla sa Camotes sa amihanang Sugbo.

            Nangabot sab sakay sa ilang mga motorsiklo ug mga sakyanan ang mga sakop sa Mandaue City Police Office (MCPO) ug sa Bureau of Jail Management and Penology (BJMP) nga nagduma sa Mandaue City Jail.  Ug nangabot da ang ilang abunda nga bawon nga mga pagkaon ang mga sakop sa Association of Concerned Texters (ACT).

-o0o-

            Ang kadagkoan sa Liloan nga nipasidungog sa kalihokan gipangulohan nilang Bise Mayor Thelma Jordan, Konsehal Kokoy Jumapao, Konsehal Kit Comendador, Municipal Accountant Martin Yungco ug PESO Manager Dicdic Reuyan.  Niapil sab og tanom ang batan-ong tag-iya sa luna, si Aljew Frasco.

            Si Dianne Rallon sa MCWD nipasabot sa kapuslanan sa gipananom nga mga kahoy pagpalambo sa suplay sa tubig sa Metro Cebu.  Ang munisipyo sa Liloan maoy nanghatag og mga certifico sa mga nananom.  Natandog silang tanan sa pangindahay ni Bise Mayor Jordan:  Nga molabong ang mga kahoy ug mao nay mohari sa palibot ang dasig nga awit sa kalanggaman.

-o0o-

            Ang matag punoan nga gitanom nipahimugso sa kaliboan ug usa ka kahigayonan.  Ang matag punoan makasuyop sa uwan, makapugong sa baha ug makaluwas sa mga kinabuhi gikan sa katalagman.  Ang matag punoan makapugong sa pagdahili sa yuta, makapanalipod sa mga tanom ug makapalambo sa ani sa mga mag-uuma.

            Ang mga punoan sa kahoy di magpabiling punoan lang hangtod sa hangtod.  Mamahimo silang pasilongan sa mga nagpanaw gikan sa init ug uwan.  Mahimo silang mga saksi sa parayganay sa mga managhigugmaay.  Ug sa lunsay nga duwa sa mga bata.  Pipila nila mahimong tinubdan sa pagkaon sa gigutom nga banay.  Silang tanan magtug-an sa umaabot nga kaliwatan sa pagpakabana sa mga nag-una nila alang sa kinaiyahan ug mas luwas ug sanag nga ugma.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for June 6, 2009

            A(H1N1) SA BOHOL

 

          Ang unang taho nga among nadawat gikan sa Kapitolyo sa Bohol mao nga labihang sukoa ni Bise Gobernador Julius Herrera sa pasyente nga natino nga maoy labing unang kaso sa Influenza A(H1N1) sa ilang lalawigan:  Kay ang pasyente nigawas gikan sa tambalanan bisan wa pa mahingpit ang pagsusi kon natakdan ba siya sa makamatay nga kagaw sa hilanat.

          Dihang natino sa DOH nga A(H1N1) ang nitakboy sa babayeng pasyente, gikuha dayon gikan sa iyang pinuy-anan ug gipabalik sa tambalanan.  Kalma na si Herrera dihang nahinabi sa TV Patrol Central Visayas ug nipahibawo nga malinawong nikuyog ang pasyente sa mga mananambal nga nikuha niya.

-o0o-

          Pipila ka nagpakabana nga mga Bol-anon nihatag nako sa ngan sa pasyente.  Samtang uyon ko sa awhag sa lokal nga mga opisyal nga angayng tinuon sa DOH ang lalawigan nga gigikanan sa mga natakdan sa A(H1N1), di pa ko andam nga mohingan sa pasyente.

          Samtang makatabang ang pagtug-an sa gigikanan nga lalawigan pagsubay sa tanang nakaduol sa mga pasyente wa pa matino ang makamatay nilang sakit, wa koy nakitang kaayuhan sa paghingan sa mga pasyente.  Kini bisan di angayng ikauwaw ang ilang sakit—kay mahimong inosente lang silang natakdan, di matulisok nga hugawan ni kuragan; angay tuod nga ipalayo gikan sa uban sa kasamtangan, apan di sila angayng panghimarauton.

-o0o-

          Sa pikas nga bahin, ang mga kapamilya sa pasyente nipahibawo nako sa ilang bahin sa kontrobersiya pinaagi sa Facebook:

·        Ang pasyente, nga nurse gikan sa Qatar, maoy niboluntaryo sa pagpahiling sa iyang panglawas dihang gihilantan siya;

·        Apan ang mga tambalanan sa Bohol nibalibad kay nanawag pa sa mga opisyal sa DOH sa Sugbo nga takos nga makahiling niya;

·        Naabtan pag pila ka adlaw una niabot ang taga Sugbo pagkuha og respiratory swab sa pasyente;

·        Human sa pila ka adlaw, gipagawas sa tambalanan kay niarang-arang nang iyang panglawas; maong

·        Labihang kugangan sa pasyente dihang gipahibawo na sab niadtong Huwebes sa hapon nga positibo diay siya sa A(H1N1).

-o0o-

          Angayng susihon sa DOH unsay tinuod nga nahitabo.  Natingob bang ilang pangandam dinhi sa Sugbo kay nia mahimutang ang ilang rehiyonal nga buhatan ug ang Mactan Cebu International Airport, hinakalimtan ang atong silingang mga lalawigan?  May tataw bang mga lagda alang sa lagyong mga tambalanan kon unsay angayng himuon sa pasyente samtang nagpaabot sa sangpotanan sa laboratory tests?

          May sukaranang masuko silang Bise Gobernador Herrera ug ubang lokal nga mga opisyal sa Bohol ning hitaboa.  Apan ang paghingan sa pasyente wa makatabang sa ilang kawsa.  Hinaot nga kining panghitabo di mosangpot sa tinulisokay sa tanang hingtungdan.  Hinunoa mamahimong tinubdan sa bililhong mga pagtulon-an aron kalikayan nga masubli sa umaabot nga susamang mga panghitabo.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for June 5, 2009

                       14NG ANIBERSARYOHA

 

            "Fourteeng" Anibersaryoha sa DYAB Abante Bisaya tibuok buwan karong buwana. Pagtimaan sa ika-14 nga sumad sa pagkatukod sa AM radio station sa ABS-CBN Broadcasting Corporation dinhi sa Sugbo, inadlaw-adlaw ang kalihokan sa DYAB sa Hunyo.  Bisan purting kutasa, ang mga kawani sa DYAB purting paningkamot pagpuno sa tanang katloan ka adlaw karong buwana.

            Ang naandan nga labing dagkong kalihokan maglakip gihapon sa Kapamilya Tree Planting sa Jubay, Liloan karong Sabado, Hunyo 6; Kumbira sa Kapamilya ug Kapamilya Bazaar karong Hunyo 13; Halad sa Kapamilya karong Hunyo 21; ug Kapamilya Run karong Hunyo 28.

                        -o0o-

            Kon ang unang upat ka adlaw sa Hunyo ang basehan, maayo ang ilang labok:

·        Malampusong nalusad ang Kapamilya Balik Eskuwela sa unang adlaw sa klase niadtong Hunyo 1, kanus-a ang DYAN anchors maoy nagduma sa mga tulomanon paghangop sa mga tinun-an sa labing dagkong mga tulonghaan sa mga dakbayan sa Sugbo, Talisay, Mandaue ug Lapulapu;

·        Dasig sang napapilit niadtong Hunyo 2 ang DYAB stickers nga gipatikan og mahinungdanong mga mensahe alang sa mga pasahero sa labing dagkong mga terminal sa Metro Cebu;

·        Mainitong gihangop sa kadagkoan ug mga molupyo sa kabaranggayan sa Sugbo niadtong Hunyo 3 ang leaflets sa makamatay nga kagaw sa hilanat; ug

·        Naapud-apod nang school supplies gikan sa manggihatagong mga Sugbuanon ngadto sa kapin sa 800 ka mga tinun-an nga nasunogan sa Umapad, Mandaue City.

                        -o0o-

            Sa ikalimang adlaw sa kasaulogan karong adlawa, gipahigayon sa TV Barn sa ABS-CBN Regional Broadcast Complex ang Kapamilya Scripwriting Seminar nilang Edgar Gutierrez ug Jenny Rica Vidad.  Silang Edgar ug Jenny nga mga bata pang nagsugod sa radyo ug entablado naghugpong sa ilang pila ka dekada nga kasinatian pagtudlo sa mga tigpaminaw sa DYAB Abante Bisaya unsaon pagpalambo ang labing yanong mga sugilanon ngadto sa hingpit nga drama sa radyo ug telebisyon.

            Ugmang adlawa, Hunyo 6, ipahigayon ang Kapamilya Tree Planting sa Mahayahay, Jubay, Liloan.  Gatosan ka mga Sugbuanong nagpakabana alang sa kalikopan ang nisakay sa buses nga gipagamit ni Mandaue City Mayor Jonas Cortes paingon sa lapad nga luna nga gipaandam nang daan ni Liloan Mayor Duke Frasco.

                        -o0o-

            Ang laing hugna sa Halad sa Kapamilya, ang piyesta sa pangalagad kaduha matag tuig, ipahigayon na sab karong Hunyo 21, Dominggo, sa UP Cebu College sa Lahug, Dakbayan sa Sugbo.  Salamat ni Dean Enrique Avila sa pagpagamit sa makausa pa sa dako nilang wanang.

            Ang ikasiyam nga tuig sa Kapamilya Run ipahigayon na sab sa Cebu Business Park. Gatosan ka runners gikan sa Kabisay-an ug Mindanao ang gipaabot nga madasigon nga motubag sa starting gun.  Usa sa bag-ong kalihokan karong tuiga mao ang Kapamilya Bazaar sa mga personalidad sa ABS-CBN.  Ang tanang halin ihatag sa mga pasyente sa Tabang Patrol.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for June 4, 2009

                        LIT-AG SA CHA-CHA

 

            Ang pagpamugos sa mga kongresista pagpasar sa resolusyon nga nagmando pagpahigayon og constituent assembly nga maoy mousab sa batakang balaod sa 1987, bisan sa mga pasidaan gikan sa nagkalainlaing hut-ong apil nang ilang kaubanan sa administrasyon, nga wa nay igong panahon kay nagkaduol nang piniliay sa 2010, nakapatumaw sa pangagpas nga:

·        Way tinguha ang Malakanyang pag-usab sa konstitusyon sa di pang 2010 apan igo lang gilit-ag ang oposisyon pagsang-at dayon sa kontrobersiya ngadto sa Korte Suprema; ug

·        Tungod sa bag-ong mayoriya sa mga maghuhukom nga tinudlo ni Pres. Arroyo, ipatigbabaw sa labawng hukmanan ang legalidad sa paglaktaw sa Senado ug mahawanan nang agianan pag-usab sa batakang balaod human sa piniliay sa 2010.

                        -o0o-

            Laing hubad sa salida sa mga kongresista:  Way kapuslanan ug pag-usik-usik lang sa panahon ang ilang pagtukaw hangtod sa tungang gabii niadtong Martes kay mamakasyon na sila karong semanaha biniyaan ang resolusyon nga di kadis-og; inigbalik sa ilang sesyon pagpaminaw sa SONA ni Arroyo sunod buwan, mas mosaka nang hilanat sa pangandam alang sa lokal ug nasudnong piniliay sa Mayo sunod tuig; ug busa ang resolusyon sa constituent assembly lawalawaan na sa kalimot.

            May mahinungdanon hinuong butang nga di angayng mataligam-an sa mga hubad sa ibabaw:  Pulos sila giluwatan sa mga alyado ni Arroyo.  Nagsugod na ba silag distansiya sa gumagawas nga administrasyon?  O kabahin sila sa higanteng maniobra pagpakalma sa oposisyon, pagpakiyugpos sa katawhan, aron nga uwahi nang makabaraw sa tinuorayng laraw paglugway sa ilang pagpabilin sa gahom pinaagi sa pag-uswag sa piniliay?

                        -o0o-

            Ang kadalanan maoy tutokan sa pamunoang Arroyo samtang magbakasyon ang ilang mga alyado sa mosunod nga mga semana.  Kon way kisaw gawas sa naandang kahuot sa mga sakyanan, kon ang mga protesta nga ipahigayon salmotan og pila lang ka gatos, nga mas daghan pang mga polis nga magbantay nila, moabot sa dunggan ang ngisi sa Malakanyang nga moduso ug mopatulin sa cha-cha.

            Ang nabuak-buak nang Senado di makababag sa kahigwaos ni Arroyo pagpabilin sa palasyo lapas sa 2010.  Ang ilang mga itoy sa Korte Suprema bag-o pa kaayong natudlo aron nga mosuki sa ilang mga tinguha.  Ug ang gikapoy nang katawhan modawat ni bisan kinsay modaog kay wa may kalamboan nga natagamtaman ang ilang kinabuhi bisan kinsay nakatungtong sa gahom.

                        -o0o-

            Apan nagtuo ba gyod si Arroyo nga ang paghinan-aw lang sa katawhan sa tanan niyang pakauwaw naggumikan sa ilang kaburotng ug katalawan?  Nagdahom ba siya nga hangtod sa hangtod na lang ang ilang pagpakabuta-bungol sa tanan niyang pahimus sa katungdanan?

            Kon tungod sa kahubog sa gahom nakalimot na si Arroyo sa mga leksiyon sa kasaysayan nga iyang gitun-an ug gilubag pag-ayo, makapakugang nga pahinumdom ang mopapugwat niya—di niya mailad ang tanang katawhan sa tanang higayon.  Ug nianang higayona, uwahi nang tanan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for June 3, 2009

                LUGWAY SA CARP

 

            May sukaranan ang awhag sa mga obispo sa Simbahang Katoliko niawhag sa mga kongresista sa pagsagop sa balaodnon sa mga senador paglugway sa Comprehensive Agrarian Reform Program (Carp).  Aron nga mas paspas nga mapasar ang balaodnon nga motabang sa mga mag-uuma pag-angkon sa mga luna nga dugay na nilang gitikad.

            Kay samtang nalugwayan na tuod ang Carp, nawagtang ang labing mahinungdanon nga bahin sa balaod—ang probisyon nga nagtugot sa pinugsanay nga pagkuha sa luna gikan sa mga tag-iya nga mosukol ug mobabag sa programa.  Ang bugtong limitasyon mao nga kinahanglang bayran ang mga tag-iya sa makiangayon nga presyo sa ilang luna.

                        -o0o-

            Mabantang hinuon asa kapusta ang mga kongresista.  Sa gabii nga napasar na sa mga senador ang ilang bersiyon sa balaodnon, ang mga kongresista nituki sa balaodnon nga magpahigayon og constituent assembly nga maoy mopanday sa giawhag nga kausaban sa batakang balaod.

            Bisan nabuak-buak ang mga senador tungod sa kasong giatubang ni kanhi Senate president Manny Villar, ug bisan nilikoy kadiyot ang tulo nila ka sakop pag-usik-usik sa ilang panahon pagsusi sa sex video scandal nilang Dr. Hayden Kho ug Katrina Halili, napasar gihapon nila ang mahinungdanong balaodnon.  Sukwahi sa mga kongresista nga dugay nang gitakboyan sa makalilisang-apan-anugon-nga-di-makamatay nga kagaw sa way kinutoban nga paglikoy.

                        -o0o-

            Angayng panaminan sa kagamhanan ang kalamposan sa Gawad Kalinga (GK).  Kansang pangu, si Tony Meloto, nitug-an sa DYAB Abante Bisaya nga nagkadaghan na ang mga tag-iya og luna nga nihangop sa ilang kalihokan.  Kay nakaamgo na sila sa dakong kaayuhan sa paghatag sa ilang mga luna aron katukod og mga pinuy-anan alang sa labing kabos nilang kasilinganan.

            Kon matukoran gud og mga panimay sa GK ang usa ka luna, salamat sa tabang sa lokal ug nasudnong kagamhanan, matukoran dayon og kadalanan ug mataoran sa mga linya sa tubig ug kuryente.  Ang sangpotanan?  Mosaka pag-ayo ang presyo sa nahibilin nilang mga luna ug molambo pag-ayo ang bisan unsa  nilang mga patigayon.

                        -o0o-

            Kasagaran sa mga tag-iya sa mga luna nga supak sa Carp wa maggamit sa ilang luna.  Bisan nia na sila magpuyo sa mga dakbayan, di itahan ang pagpanag-iya sa ilang mga asyenda, nga kabugangan ray nakapahimus.

            Kon gitugyan pa unta sa mga mag-uuma, hagbay ra untang nagmalambuon ang mga umahan, nakadugang sa suplay sa pagkaon, gawas nga nakahatag og kasaligang panginabuhi sa mga mag-uuma sa ilang mga pamilya.  Laing hinungdan sa kapakyas sa Carp mao ang pagbudhi sa kagamhanan sa laing probisyon ini—ang paghatag og suporta pinaagi sa puhonan ug teknolohiya sa mga mag-uuma.  Kon ubos sa linugwayang Carp pasagdan lang gihapon ang mga mag-uuma padayon silang tukbon sa mga tigpatanto ug uban pang mapahimuslanon nga mga buaya.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for June 2, 2009

                        BUDHI SA MGA BATA

 

            Ang kabaskog, kadasig ug kasipa sa pag-awit sa mga tinun-an sa "Lupang Hinirang" makapaalimbukad sa kasingkasing.  Mahimong nagsumay-sumay lang sa ilang mga magtutudlo, apan ang ilang pag-awit, gawas nga angayng panaminan nilang Martin Nievera ug kaubanan, makapukaw sa gugma sa nasud.  Salamat sa katimgas ug kalunsay sa ilang mga kasingkasing.

            Mao ni akong nasinati sa pormal nga pagsugod sa unang adlaw sa klase sa Cebu City Central School.  Mao toy labing una nakong tambong sa pag-isa og nasudnong bandila sa usa ka tulonghaan sud na sa daghang katuigan.  Nigaan ang akong dughan sa buhi nga pag-awit sa kabataan, sukwahi sa gipatokar nga bersiyon sa kasagaran sa kalihokan sa mga dagko.

                        -o0o-

            Kagagmay ug kalinghod diay sa atong mga bata sa elementarya.  Kadako diay sa papel nga gihuptan sa mga magtutudlo pag-umol sa ilang panghunahuna.  Kamahinungdanon diay sa mga tulonghaang publiko sa paghimong mas sanag sa kaugmaon sa kinabag-an sa sunod nga kaliwatan—ang ugma sa atong nasud.

            Atubangan sa ilang kahukas ug kahuyang, mas bangis nga sud-ungon ang pagpabaya sa kagamhanan.  Ang City Central nga nahimutang sa kinapusoran sa Dakbayan sa Sugbo sakto tuod og classrooms apan kuwang og mga magtutudlo.  Nga sa pipila ka ang-ang ang usa ka magtutudlo dunay 60 ka mga tinun-an, sukwahi sa lagda sa DepEd nga 45 ra ka mga tinun-an ang labing daghan nga ikapahimutang sa usa ka classroom.

                        -o0o-

            Matod ni Timoteo Valmoria Jr., prinsipal sa City Central, kapin na sa 5,000 ang iyang mga tinun-an.  Wa ni labot sa mga bata nga mao pay pagpalista.  Nadugangan og pila ka gatos ang iyang mga tinun-an tungod sa mga namalhin gikan sa pribadong mga tulonghaan kay wa nang kaabot sa dagkong bayranan.

            Gimandoan ni Cebu City Schools Division Superintendent Dr. Lorna Rances ang late enrolees nga adto magpalista sa iyang buhatan aron nga ang mga magtutudlo di mahasol ug makabuylo na sa ilang klase.  Di hinuon matulisok ang mga langayan.  Kay ang kalisod sab intawon sa panudlanan ang nakapugong pagpalista dayon sa ilang mga bata.

                        -o0o-

            Human na-blangko niadtong Dominggo, nadugangan og lima gahapon ang mga kaso sa makamatay nga kagaw sa hilanat.  Duna nay kinatibuk-an nga 21 ka natino nga mga mga pasyente nga natakdan sa makamatay nga Influenza A H1N1 virus.  Sukwahi sa nahaunang pangangkon sa DOH nga pulos gikan sa nasud ang mga kagaw, ang labing uwahing mga biktima dinhi na sa sud sa nasud nakakuha sa sakit.

            Manghinaot tang tinuod ang paniid sa mga eksperto nga mas huyang ang kagaw nga nakasud sa Pilipinas.  Kay pito na ka pasyente, nga pulos positibo sa AH1N1, ang nakagawas sa tambalanan human hingpit nga nahiuli ang naandan nga kahimsog sa ilang panglawas.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for June 1, 2009

                        SAGANG SA HILANAT

 

            Ang Pilipinas maoy labing daghan og kaso sa makamatay nga kagaw sa hilanat sa habagatan silangang Asya.  Duna nay 16 ka natino nga mga kaso.  Mas daghan kay sa lima sa Taiwan, upat sa Singapore, tulo sa Thailand, tulo sa Cambodia ug duha sa Malaysia.  Nakatampo ta sa 1,562 ka bag-ong mga kaso nga natino sa World Health Organization (WHO) ug sa kinatibuk-ang 17,072 ka kaso sa 55 ka nasud.

            Sa Pilipinas sab nasaksihan ang usa sa labing paspas nga pagdaghan sa mga kaso.  Matag adlaw nadugangan.  Sukwahi sa pasalig sa kagamhanan nga pulos gikan sa gawas ang kagaw, may mga natakdan na sa atong kabaybayonan, sama sa ikatulong pasyente sa Sugbo nga nakakuha sa kagaw gikan sa duha ka Taiwanese atol sa kasal sa Zambales.

-o0o-

            Wa makalangay sa pag-abli sa klase ang pagsulbong sa mga kaso sa makamatay nga hilanat sa Pilipinas.  Kini bisan sa sibaw nga pasidaan gikan sa nagpakabana nga mga hut-ong sa katilingban nga dako ang kahigayonan nga mosamot pagpaspas ang pagkatap sa kagaw ug mas mameligro ang mga bata, nga tungod sa kahuyang sa ilang immune system maoy kasagarang mabiktima, kon magtapok nang mga tinun-an sa mga tulonghaang publiko karong semanaha ug mga tulonghaang pribado sunod semana.

Apan nagkauyon ang Department of Education (DepEd) ug Department of Health (DOH) nga suspensuhon dayon ang klase sa mga tulonghaan nga dunay usa o mas daghan pang matino nga mga kaso.

-o0o-

            Ang nakaapiki ning paagi nga gihuptan sa kagamhanan mao nga di dayon mopakita og timaan ang makamatay nga kagaw bisan nakatakod na sa biktima.  Maabtan una og lima ngadto sa napu ka adlaw sa di pa hilantan, ubhon o sip-unon ang pasyente.  Nga makatakod na sa mga nakaduol bisan sa mga adlaw nga wa pa siya masakit.

            Sama sa nahitabo sa inahan ug anak nga Taiwanese nga gawasnong nitambong og kasal sa Zambales ug nakapaduol sa ubang pasahero sa ilang mga lakaw sa Luzon ug sa kaulohan.  Pagtugpa na sa Taiwan sila namatikdang may hilanat.  Pipila sa mga nakaduol nila sa Zambales uwahi nang natino nga natakdan sa kagaw.

-o0o-

            Di hinuon mahimo nga mohunong ta sa inadlaw natong kalihokan tungod lang sa hulga sa sakit.  Dakog ikatabang pagpakgang sa pagkatap sa kagaw ang atong pagpanghunaw ug paglikay paghikap sa atong baba ug mata.  Dako sang konsuylo nga ang kagaw nga nakasud sa Pilipinas di sama kabangis, ang unang tulo gani ka pasyente nakagawas na sa tambalanan.

            Makatabang sang ubang mga lagda sa DepEd ug DOH:  (1) Ang mga tinun-an nga hilantan di una pa-eskuylahon, hatagan lag kahigayonan nga makaapas sa klase; ug (2) kon may hilantan sa tulonghaan, ibuwag gikan sa ubang tinun-an sa di pa dad-on sa tambalanan alang sa dugang paghiling.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 31, 2009

                        KOBE SA FINALS

 

            Haskang ngilngiga ni Kobe Bryant.  Gipahilom niya ang tanang nagduda sa iyang katakos pagdominar sa Western Conference sa NBA.  Samtang magpadayon ang pagduda makaambas ba siya ni Michael Jordan ug makadaog bag korona nga wa si Shaquille O'Neal, napamatud-an nang Kobe nga siya ang labing maayong magduduwa sa kasadpan karon.  Nga hilaw pa diay si Carmelo Anthony sama sa iyang kaubanan sa Denver Nuggets.

            Gipili nilang Kobe ug kaubanan sa Los Angeles Lakers ang kataposang pakigharung sa Nuggets pagpasundayag sa ilang labing maayong duwa.  Si Kobe mapailubon nga niapud-apod sa bola sa wa pa hingpit mobanos.  Ang ilang depensa ug kahingigo angayng kalisangan ni bisan kinsang moabante pagpakigsakbang nila sa NBA Finals.

-o0o-

            Karong nagpaabot na si Kobe kinsay sunod nilang ikasakbang, matino sab takos ba si Lebron James nga itandi niya.  Kon sa makausa pa, maluwas na sang Lebron ang Cleveland Cavaliers gikan sa pagkalagpot sa korte sa Orlando Magic, aron pagpugos sa ikapito ug kataposang duwa sa ilang kaugalingong tugkaran, makapataas si Lebron sa iyang agtang.

            Apan kon lubaon silang Dwight Howard ug kaubanan sa ikaunom nga duwa, si Lebron way kalainan sa iyang kadungan nga si Carmelo:  Maayong moduwa, mahimo ganing mas maayo kay ni bisan kinsa, apan di kamaong mopalambo sa duwa sa iyang kaubanan.  Susamang Jordan sa wa pang unom ka mga korona sa Chicago Bulls.

-o0o-

            Magpiyesta ang panudlanan sa NBA kon mahinayon ang panag-abot nilang Kobe ug Lebron sa finals.  Bisan sa buyag ni Howard nga ang panghinaot dakong insulto sa Magic, way makapugong sa kahigwaos pagsaksi sa panagbangga sa duha ka labing dagkong bituon sa liga.

            Maong daghang magbantay di lang sa mga magduduwa kon dili sa pito sa referees sa ikaunom nga duwa sa Cavs ug Magic.  Tungod sa di mamatay nga huhungihong nga dunay sindikato tali sa NBA, networks ug mga sugarol nga mas ganahan sa mas mabulokong teams sama sa Cavs kay sa bag-ong sulbong sama sa Magic.  Nga di maggamit sa fans sa Nuggets batok sa Lakers.  Kumbinsido nang ang Nuggets ang nagpilde sa ilang kaugalingon.

-o0o-

            May sukaranang kahadlok sa fans nilang Kobe ug Lakers nga mas kuyawng ikaatbang sa finals ang Magic kay sa Cavs.  Mas lisod bantayan ang higanteng si Howard ug iyang kaubanang pulos hingigo sa bisan asang bahin sa korte kay ni Lebron, bisan unsa niya kamaayo, kansang kaubanan mas ganahan nga magsige lag lawog sa bola niya.

            Si Phil Jackson, nabantog sa iyang pagka Zen master sama sa pagka head coach sa Lakers, mas makapasabot sa umaabot:  Way nahibawo asa ligid ang bola, sud ba sa ring o gawas ba sa korte; mangindahay lang silang makaduwa sa duwa nga may kahigayonan silang modaog.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 30, 2009

                HALAD SA DANAO

 

            Danao Civic Center, Danao City—Naglawod ang mga aplikante nga nidagsang dinhi alang sa Halad sa Katawhan sa Danao (3^rd Overseas ug Local Job Fair).  Bisan sa kainit sa adlaw sa sayong buntag ug sa kakusog sa bunok sa uwan atol sa pormal gyod nga pagsugod sa kalihokan pagka alas-9.  Kaliboan ka kahigayonan sa trabaho ang gitanyag sa 27 ka local employers ug 15 ka overseas placement agencies.

            Nagpunsisok ang mga aplikante sud sa dakong wanang dinhi (nga may kapasidad nga 5,000) ug mas daghan pang nag-atang sa gawas sa ilang kahigayonan pagsud.  Ang kakugi sa mga aplikante gikan sa Danao ug kasilinganang mga lungsod maoy labing lig-ong pasalig nga way Sugbuanong mamatay sa gutom.

                        -o0o-

            Pila lang ka lakang gikan dinhi masaksihan ang dako sang tapok sa katawhan sa Danao Fish Port, ang usa sa labing madasigon nga dunggoanan sa isda karon sa Sugbo.  Matod ni Danao City Councilor John Cane bisan ang mga mangingisda gikan sa ubang mga lalawigan nidunggo dinhi kay barato ra ang ilang gipahamtang nga bayranan, gawas nga hapsay kaayong pantalan.

            Nakasuway na ko sa lamian nga mga kan-anan sa ikaduhang andana sa fish port.  Ang tanang namaligya og pagkaon mao ang mga kanhi mamaligyaay sa kadalanan.  Ang mga mangaon nga naglakip sa mga namiyahe gikan ug paingon sa amihanang Sugbo nihangop sa kalab-as sa hangin gikan sa dagat ug sa kahamugaway sa parkinganan sa ilang sakyanan.

                        -o0o-

            Dungan nga gipahigayon ang Local ug Overseas Job Fair sa Tesda.  Nga may maayong balita alang sa mga wa ma-HOTS (hired on the spot):  Saw-on sila og libreng pagbansay-bansay sa bisan unsang katakos nga ilang tinguhaon nga makuha ug hatagan pa gyod silag inadlawng hinabang alang sa pagkaon ug transportasyon (P130 alang sa mga mamumuo nga nataktak sa trabaho tungod sa krisis ug P60 alang sa ubang mga aplikante).

            Nagsugwak sab ang mga aplikante sa ParkMall sa Mandaue Reclamation Area.  Kasagaran nila nanglakaw gikan sa highway kay pipila pa man ka PUJs ang nagsubay karon sa ruta.

                        -o0o-

            Sa Danao lunlon manomano ang paghikay sa mga dokumento sa mga aplikante; sa ParkMall computers ang nag-encode sa katakos ug edukasyon sa mga aplikante.  Di ni unang higayon nga gipahigayon ang hi-tech nga job fair.  Apan mas paspas, mas hapsay ug mas daghang maatimang aplikante ug, labaw sa tanan, mas daghang makatrabaho sa manomano.

            Tingali sa umaabot nga mga adlaw, kon mas kamao na sa computers ang mga aplikante, kon mas lapad ug mas barato nang internet access, kon mas kasaligan ug kamenosan nang ungot sa internet, di na sila maghago pag-adto sa ParkMall o pag-anhi sa Danao:  Magkatagbo ug magkasabot na sa internet ang aplikante gikan sa iyang bay ug ang employer gikan sa iyang buhatan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 29, 2009

                SABLIGAY SA LAPOK

 

            Nakaginhawa kog luag dihang tulo ra ka senador ang nitunga sa imbestigasyon sa Senado sa eskandalo sa pagkatap sa sex video nilang Dr. Hayden Kho ug sa biktima niyang kababayen-an.  May kabuot pa diay ang kinabag-an sa mga senador sa pagdumili pagsalmot sa kalihokan nga mas maayong itugyan na lang ngadto sa ubang mga buhatan sa kagamhanan, nga mas takos nga mosusi unsay mga balaod nga nalapas ug kon kinsay mga responsable nga angayng manubag ug masilotan.

            Apan nahugno kog balik pagsugod nag tingog nilang Senador Jamby Madrigal, Senador Jinggoy Estrada ug Senador Bong Revilla.  Way bisan usa nila nga nakahunahuna pagsusi may quorum ba.  Samang way bisan usa nila nga nakatugkad sa tinuod nilang gimbuhaton.

                        -o0o-

            Ang nitumaw sa imbestigasyon mao nga si Kho, bisan sa tanan niyang mga bisyo ug eskandalo, mas utokan kay sa tulo ka senador nga nisukitsukit niya.  Mas tin-aw ang iyang panghunahuna, mas nakakita siya sa mas dakong hulagway sa eskandalo ug mas takos siyang mopasabot sa iyang kaugalingon.

            Si Revilla nabisto na gyod nga di diay katarung og sulti ug pangutana kon way script.  Bisan ang iyang mga pangutana alang nilang Katrina Halili ug Kho klarong gisag-ulo ug hinimo sa ubang mga tawo.  Arang-arang unta si Estrada kay makahimo og iyang kaugalingong mga pangutana.  Apan giisip niyang mas mahinungdanon ang pagpahibawo nga wa pa siyang kakita sa sex video. Salamat na lang nga wa pakita si Senador Lito Lapid.

                        -o0o-

            Wa papiri pagpakauwaw si Madrigal.  Nga inay maoy magda og buot isip pangu sa Senate Committee on Women mao na hinuoy nag-una-una og pabadlong.  Bisan sa ka-emosyonal sa tanang nanambong, gisaling-it gyod niya pagdayeg ang sininaan ni Atty. Adel Tamano, ang abogado ni Dr. Vicky Belo, ug pag-una-una pagproklamar nga umaabot nga senador.

            Dihang nihimo sa iyang kaugalingon salida ang kanhi polis, kanhi mayor ug karon tabloid reporter nga si Abner Afuang nabisto ang kahilaw ni Madrigal.  Gipahilom niyang mga tawo, gibadlong niya si Katrina nga igo lang niingon nga "baga og nawong" si Kho, apan gipatuyangan ang simang nilang sulti ug sa duha niya ka kauban.

                        -o0o-

            Kamao gyod si Kho.  Kay nagkabulingit na man sa di kapanalipdan niyang pagbinastos nilang Katrina ug sa ubang mga biktima, nanglabay na lag lapok.  Nilampos paglampornas ni Katrina nga gipasanginlang maoy naglawog og drugas niya.  Ug gipaburot pa gyong supplier sa drugas nga wa nganli tungod sa kahadlok sa iyang kinabuhi.

            Adik man o dili si Katrina, di maibanang atraso ni Kho pagkuha og video sa ilang panaghilawas nga way pananghid.  Motug-an man o dili si Kho kinsang durugista, taphaw ang iyang pasangil.  Ug bisan unsa pay pasalig ni Madrigal niya, di silang kapanalipod ni Kho, samang way nahimo pagpugong sa pagkabilanggo ni Jun Lozada.  [30] leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 28, 2009

                SABOTAHE SA EDUKASYON

 

            Angayng pasidunggan ang pribadong sektor sa pagtabang sa mga panginahanglan sa mga tulonghaang publiko.  Kay tinuod man gyong tabanganan ang mga tulonghaan, labi na sa labing kabos ug hilit nga mga dapit sa Sugbo ug ubang bahin sa nasud.  Ug gikinahanglan ang hinabang sa tanang nagpakabana nga hut-ong sa katilingban.

            Apan kon imong tan-awon ang kakuwangan sa mga tulonghaan makapanlingo ka.  Naglakip sila sa labing batakan nga mga panginahanglan.  Ang kapakyas sa kagamhanan pagtukod sa tukmang gidaghanon sa mga lawak saringan, pagkuha sa tukmang gidaghanon sa mga magtutudlo ug pagpamalit sa tukmang gidaghanon sa mga libro nagmatuod nga pagarpar lang tanang pasangil sa pamunoang Arroyo pagpalambo sa edukasyon.

                        -o0o-

            Mao nga samtang makatabang ang pribadong sektor, angayng susihon diin padung ang binilyon ka pesos nga gahin alang sa mga tulonghaang publiko.  Nga nagsapaw-sapaw na sa kadaghan sa mga pamunoan nga nagpuli-puli sa gahom.  Nganong may mga klase pa man gihapon ilawom sa mga punoan sa kahoy?  Nganong may mga magtutudlo man gihapon nga mapagaw kay dul-an sa gatos ang mga tinun-an sa iyang klase?

            Nganong bisan sa kadako sa tinuig nga gahin alang sa edukasyon, nakalusot man lang gihapon ang mga libro nga, gawas nga labihang nihita, puno sa kasaypanan?  Nahurot bang pundo pagpangompra sa noodles nga gawas nga labihang mahala, hupas pa gyod ug way bitamina?  O natilok sa kadagko ug kadaghan sa streamers ni Education Secretary Jesli Lapus?

                        -o0o-

            Daghang salamat sa mga hinabang nga nagbaha alang sa mga biktima sa sunog sa Umapad, Mandaue City.  Sinakong bugas, kinarton nga sardinas ug noodles ug pinutos nga mga sinina ug mga gamit sa panimay ang gipanghatag sa manggihatagon nga mga kapamilya sa ABS-CBN Regional Broadcast Complex ug ubang hatdanan sa Metro Cebu.

            Tungod sa kapaspas sa pag-abot ug kadaghan sa mga hinabang, makapamutos na karong adlawa ang mga boluntaryo sa Association of Concerned Texters (ACT) ug maapud-apod nang mga hinabang ngadto sa mga biktima ugmang adlawa.  Daghang salamat sa mga nakahatod na sa ilang mga hinabang.  Sa mga wa pang kahatag, daghang salamat daan.

                        -o0o-

            Laing mas dinalian nga panginahanglan sa mga biktima sa sunog, labi na sa mga bata, mao ang mga gamit sa tulonghaan.  Tungod sa kadaghan sa mga atimanunon sa ilang mga ginikanan—gikan sa inadlaw nilang pagkaon ngadto sa kasamtangan nila nga kapasilongan—gikahadlokan nga mataligam-an ang pagpamalit sa ilang notebooks, mga papel ug ubang panginahanglan sa klase.

            Maayo na lang nga nitugot ang Departamento sa Edukasyon (DepEd) nga langayon og usa ka semana ang pagbukas sa klase sa mga tulonghaan sa Umapad ug Opao, nga maoy gipabakwetan sa mga biktima.  Duna pay igong panahon pagsulbad sa ilang suliran.  Kon naglibog ka pa unsay itampo sa Kapamilya Relief Campaign, palihug ayaw kalimti ang panginahanglan sa mga tinun-an.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 27, 2009

                TIPIGANAN SA SUGBO

 

            Pormal nang ilusad karong Hulyo ang "Tipiganan sa mga handumanan sa Kinaiyang Sugbuanon."  Ang museum maoy usa sa mga bunga sa duha ka sunudsunod nga tuig sa pagpasidungog ni Dr. Jose "Sir Dodong" Gullas sa labing bantogang mga Sugbuanon sa nagkalainlaing natad, labi na sa musika.

            Nga maoy labing tukma nga sunod nga lakang.  Kay unsa man tuoy mas maayong paagi sa pagpabiling buhi sa kagahapon, kasaysayan ug kinaiyang Sugboanon gawas sa paghagdaw, paghipos, pagtigom ug pagtipig sa tanang mahinungdanon nga mga tipaka nga mopalili nato sa kinabuhi—gikan sa yanong inadlaw-adlaw nga kasinatian ngadto sa labing dagko nga mga pakigbisog, kadaogan ug kapildehan—sa atong katiguwangan.

                        -o0o-

            Ang labing bililhong kabilin nga maangkon sa "Tipiganan" mao ang piano ni anhing Ben Zubiri.  Nga maoy iyang gigamit pagtagik sa huni sa way kamatayon niyang mga awit—apil nang "Matud Nila" ug "Nganong Mipakita Ka Man."  Si Zubiri maoy usa sa labing unang napasidunggan sa nahimo nang tinuig nga paghandum ni Sir Dodong sa "Kinaiyang Sugbuanon."  Ang pasidungog gihangop sa iyang mga anak nga silang Nora ug Edwina.

            Padayon nga nakigsabutsabot si Sir Dodong sa banay ni anhing Noy Metring Ylaya, nga giisip sa mga musikero nga maoy labing maayong accordionist sa iyang panahon.  Si Noy Metring gidapit sa makadaghang higayon ni Presidente Carlos Garcia pagtokar sa Sugbuanong mga awit sa Malakanyang.  Ang accordion ni Noy Metring gikatahong nakaluwas sa iyang kinabuhi.

                        -o0o-

            Gisuwatan ni Sir Dodong ang mga mayor sa mga dakbayan ug kalungsoran sa Sugbo pag-ila sa Sugbuanong mga kinaiya sa ilang tagsatagsa ka mga dapit nga angayng tun-an ug tigumon sa "Tipiganan."  Nagpakitabang sab si Sir Dodong nilang Msgr. Esteban Binghay ug Msgr. Pat Alcazaren nga adunahan og kasayuran mahitungod sa labing karaang mga kinaiyang Sugbuanon sa pagpanganak, pagbunyag, pagminyo, paghaya ug paglubong.

            Nanghinaot si Sir Dodong nga ang mga Sugbuanon nga mahigugmaon sa atong kagahapon ug kasaysayan sa pagtampo sa mga paningkamot nga di hingpit nga malubong sa kalimot ang "Kinaiyang Sugbuanon."  Ang kalimot way gahom batok sa iyang gitukod nga "Tipiganan."

                        -o0o-

            Kon ikaw, o imong mga kaila, dunay gitipigan nga mga tipaka sa kagahapon sa Sugbo—instrumento sa musika, music worksheets, o bisan unsang basahon o handumanan nilang Noy Inting Rubi, Ben Zubiri, Noy Minggoy Lopez, Noy Maning Velez, Noy Cacoy Canete ug daghan pang uban—palihug duawa ang buhatan ni Sir Dodong sa University of the Visayas (UV) aron:

·        Ma-resibohan ang imong mga tinipigan;

·        Mabutangan og petsa ug ubang mga ilhanan alang sa kasayuran sa kadaghanan, labi na sa umaabot nga mga kaliwatan; ug

      *    Mapasundayag ang imong gipakisaw-an nga mga tipaka sa kagahapon ug kasaysayan sa "Tipiganan sa mga Handumanan sa Kinaiyang Sugbuanon."  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 26, 2009

                        TABANG SA UMAPAD

 

            Duha ka dagkong kalihokan ang ipahigayon karong semanaha pagsagakay sa mga mamumuo nga nakulban og kaldero tungod sa pagpanak-op o paghinay sa patigayon sa mga kompaniya ug mga pabrika.  Magdungan karong Biyernes, Mayo 29:

·        Ang local ug overseas job fair sa Dakbayan sa Danao nga ipahigayon sa Danao Civic Center; ug

·        Ang Jobs bridging sa Tesda sa Park Mall sa Mandaue City Reclamation Area.

            Lahi sa nangaging job fair ang kalihokan sa Tesda.  Ang mga aplikante nga di ma-HOTS (hired on the spot) bansay-bansayon aron mas daling makatrabaho.  Gawas nga libreng matrikula sa training, may food ug transportation allowance.  Hatagan og unang pagtagad ang mga natangtang sa trabaho.

                        -o0o-

            Kapin sa duha ka libo ka pamilya ang nawad-an og mga panimay sa dakong sunog nga niulbo sa Barangay Umapad sa Dakbayan sa Mandaue niadtong Dominggo sa gabii.  Tungod ini, gilusad dayon sa DYAB Abante Bisaya ug ABS-CBN Cebu ang Kapamilya Relief Campaign alang sa makaluluoy nga mga biktima sa katalagman.  Sa makausa pa, manuktok na sab mi sa malumo nimong kasingkasing.  Palihug tabangan na sab nato ang labing nagkinahanglan natong mga kapamilya.

            Ang labing dinaliang mga panginahanglan sa mga biktima mao ang mga pagkaon (bugas, sardinas ug noodles), mga sinina, mga gamit sa panimay, mga tambal ug mga sangkap pagpabarug pagbalik sa ilang mga pinuy-anan.

                        -o0o-

            Nahibawo ming krisis karon.  Nga kasagaran nato wa sa posisyon sa pagtabang.  Nga hunahuna na lang natoy nagdako apan nagkagamay ang atong matunol.  Nga duna tay tagsatagsa nato ka mga panginahanglan.  Busa kinahanglan nga daginuton ang tanan natong tinigom simbako mas mograbe pa gyod ang kalibotanong krisis sa ekonomiya.  Apan mas makahuloganon ang paghatag bisan kon kita mismo nagkinahanglan kay sa igo lang nga pagpanghatag sa unsay atong mga sobra.

            Ang imong hinabang mahimong ihatod sa mosunod:

·        ABS-CBN Regional Broadcast Complex sa Jagobiao, Mandaue City;

·        Wow Travel and More outlets sa Robinson's sa Fuente, Gaisano Mactan ug atbang sa Birhen sa Regla Parish sa Dakbayan sa Lapulapu; ug

·        Barangay Halls sa Basak, Pardo ug sa Apas sa Dakbayan sa Sugbo.

                        -o0o-

            Kon giluod na kang daan sa kontrobersiya sa sex video nilang Dr. Hayden Kho ug sa iyang mga biktima palig-ona pa gyong imong tiyan kay nikabayo na sa kontrobersiya ang mga senador ug mga kongresista.  Wa diay sukaranan ang mga panghinaot nga palabyon sa Kongreso kining maong eskandalo aron makatingob sa tinuod nilang trabaho pagpanday og mga balaodnon.

            Apan lisod lang gyong suklan ang nagpanilap nga kahigwaos pagtapok nilang Katrina Halili, Dr. Vicky Belo ug Kho sa usa lang ka dapit diin makapabaha ang mga politiko sa way kinutoban nilang mga pangutana.  Hinikalimtan ang mas nangalisbo nilang pakauwaw ug ang mas dinaliang panginahanglan sa katawhan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 24, 2009

                LEBRON GIHAPON

 

            Kay nagsugod na mang taping sa Kapamilya Winner Ka (KWK) nga giapilan sa anchors sa DYAB Abante Bisaya pagsaulog sa among anibersaryo karong Hunyo, napugos ko pagbiya sa kataposang mga gutling sa ikaduhang duwa sa NBA Eastern Conference Finals tali sa Cleveland Cavaliers ug Orlando Magic samtang nagtabla, 93-93.  Apan wa pa gani kong kagawas sa pultahan sa TV Newsroom, nanghugyaw nang among kaubanan.  Nakasyut si Hedo Turkoglu sa kataposang gutling aron pagpalabaw sa Magic 95-93.

            Bug-at ang akong buot nga nitalikod.  Tua na diay kapusta ang akong kaubanan sa Magic.  Sa wa pay pildeng Cavaliers, pwerte nilang abiba ni Lebron James.  Labaw sa tanan, 0-2 nang Cavs nga manung sa Orlando.

-o0o-

            Samtang nagtan-aw ko sa sadya kaayong pagbukas sa KWK, naghunahuna ko sa kalit nga pagtidlom sa kahigayonan sa kampeyonato ni Lebron.  Sa wa pang kasugod ang playoffs, gitag-an nang daan nga mosangko sa NBA Finals.  Human nila gisilhig ang Detroit Pistons ug Atlanta Hawks, gikoronahan nang daan si Lebron nga maoy bag-ong hari sa NBA, sunod ni Michael Jordan ug labaw ni Kobe Bryant.

            Samtang nanayaw silang Dave Tumulak, Ahmed Cuizon, Jun Tariman, RC Dalaguit, Edison delos Angeles, Ferdinand Manus, Atty. Pat Acabodillo, Atty. Boy Alo ug Atty. Jun Arriesgado kuyog sa ubang mas batan-ong contestants, naghunahuna ko sa katam-is kaha sa pagsaulog nilang Dwight Howard ug kaubanan nga ilang napahagsa si Lebron sa iyang kaugalingong tugkaran.

-o0o-

            Sa break sa taping, nisud sa barn ang usa sa akong kauban pagtan-aw sa duwa ug nibalita nako nga nidaog ang Cavs.  "Giunsa?," nangutana ko niya.  "Three points si Lebron," tubag niya.  "Sa kataposang segundo?," di kong katuo.  "Lagi!"

            Wa gyod ko motuo.  Pag-break sa paniudto, nisaka ko sa newsroom ug nitan-aw sa resulta sa duwa sa internet.  Ang hulagway sa "miracle shot" ni Lebron ang nisugat nako.  Nga gideklarar sa mga eksperto nga nipapas sa laksot nga kasaysayan sa Cavs.  Nga wa pang hingpit makabangon gikan sa "The Shot" ni Jordan nga nipalagpot nila sa playoffs kawhaan ka tuig nang nilabay.

-o0o-

            Tabla ang series nga mobalhin na sa korte sa Magic.  Diin gilubong nilag 29 puntos ang Cavs sa regular season.  Mosamot kadominante si Howard.  Mas hingigo pa gyod silang Turkoglu, Rashard Lewis ug Mickael Pietrus.  Napukan sa batan-ong Magic ang hinog na kaayong Celtics.  Way sukaranan nga magduda na karon sa ilang katakos pagtiwas sa mas hilaw nga si Lebron.

            Hangtod sa three point shot ni Lebron.  Alang nako, mao toy mopatimbakuwas sa kadominante nilang Lebron ug kaubanan.  Ang mosunod nga mga duwa di na sama kahigpit sa unang duha.  Ug mag-una si Lebron sa finals kay ni Kobe nga naglisod pagwakli ni Carmelo Anthony.  Gawas kon tsamba ra tong Lebron.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com