Arangkada of Leo Lastimosa for October 6, 2009

                        Kumbira sa baha

 

            May sukaranan ang mga pagsaway sa duha ka kamandoan ni Pres. Arroyo:  Una, nga buhisan ang tanang donasyon gikan sa ubang kanasuran nga di alang sa Department of Social Welfare and Development (DSWD); ug ikaduha, nga ang tanang langyawng donasyon alang sa mga biktima sa Bagyong Ondoy kinahanglang moagi sa DSWD.

            Nganong bunalan man tuod og 15% nga donors tax ang mga hinabang alang sa pribadong kahugpongan nga nitabang sa mga biktima kon tinuod nga gitugotan ni sa tariff and customs code?  Ug nganong mamugos man si Arroyo pagsipong sa tanang langyawng hinabang atubangan sa pagduda sa kinabag-an sa ilang kaligdong ug katakos pagtabang sa mga biktima?

                        -o0o-

            Pagka wa gyoy uwaw sa pamunoang Arroyo.  Nagkumbira diay si Arroyo uban sa mga sakop sa iyang gabinete niadtong Miyerkules samtang nagkalisudlisod pa pag-ayo ang mga biktima sa baha.  Ang P200,000 nga seven-course dinner buffet atol sa anibersaryo sa Local Water Utilities Administration (LWUA) gipahigayon sa dapit nga labing grabeng naigo sa baha.

            Gawas sa mahalon ug makapabusdik nga pagkaon, ang party sa LWUA duna pa gyoy live band.  Ang sadya ug luho nga kalihokan sukwahi kaayo kon itandi sa talan-awon sa Malakanyang sa samang adlaw:  Taas nga lumbay sa mga biktima sa baha nga gipakaon lang og mga pan nga way sud ug soft drinks.

                        -o0o-

            Ang pagkabisto nga ang caterer sa party sa LWUA mao sab ang tig-andam og pagkaon sa mga tigom sa National Disaster Coordinating Council (NDCC) di makatabang pagpapas sa sibaw nga mga reklamo sa ilang kalangay pagtabang sa mga biktima sa baha.

            Apan ang mas dakong suliran ni NDCC Chairman Gilberto Teodoro mao ang iyang pasiatab nga nahatagan na sa tanang hinabang ang tanang mga biktima sa katalagman.  Samtang makatabang sa mga pangangkon nga siyay labing takos nga mobanos pagduma sa nasud, may gamayng suliran ang iyang sulti:  Wa ni motakdo sa tinuod nga pait ug apiking kahimtang sa mga biktima.

                        -o0o-

            Nihunong na sa pagpangayo, ang Kapamilya Relief Campaign nagpadayon pa sa pagpanawat sa way kinutoban nga mga hinabang alang sa mga biktima sa katalagman.  Kinsa man tuod mi nga mangahas pagbalibad ug pagsalikway sa kamanggihatagon sa mga Sugbuanon bisan sa pag-awas na sa among mga bodega?

            P3.3 milyones na ang cash donations ug mga tseke ang among nadawat.  32 na ka container vans sa unom ka higanteng mga kompaniya sa barko ang among napuno sa 630 toneladas nga relief goods nga gibanabanang mobalor og P19 milyones.  May nahibilin pa sa ABS-CBN Cebu Relief Operations Center sa Jagobiao, Mandaue City nga relief goods nga balor og P15 milyones nga naghuwat nga mahagpat ug mahakot sa kaliboan ka kugihan nga mga boluntaryo.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for October 5, 2009

                Paghunong sa tabang

 

            Pormal nang gipahibawo ang paghunong namo og panawat og mga hinabang sa Kapamilya Relief Campaign alang sa mga biktima sa baha sa Metro Manila ug ubang mga lalawigan.  Kini tungod sa kakuwang na namo og mga bodega nga kabutangan sa mga hinabang ug sa kakapoy na sa mga boluntaryo nga nanghakot ug namutos sa mga hinabang.

            Apan unsaon nimo pagpahunong ang katawhan sa pagtabang?  Bisan gipahibawo na ni Acting Cebu City Mayor Michael Rama nga gitak-opan nang drop-off point sa Fuente Osmena aron makatingob sila sa pagpangandam alang sa posibleng kadaot nga mahimo sa Bagyong Pepeng, daghan lang gihapon ang nangabot nga naproblema nang mga polis sa Fuente asa ipamutang ang mga hinabang.

-o0o-

            Nga mao say kasagaran namong kasinatian sa Kapamilya Relief Campaigns sa nangaging mga katalagman.  May nangabot gihapon nga mga hinabang bisan pila na ka semana human namo tak-opi ang kampanya.  Mahimo mao gihapoy mahitabo ning labing uwahi nga kalihokan.

            Mahimo nga wa intawon dayon makatigom og kuwarta o mga butang nga ikatabang sa mga biktima.  Mahimo nga nagtigom pang ilang kahugpongan ug nanghipos pa sab og mga hinabang nga ilang ikahatag.  Mahimo gani nga dugay nga nakapili unsa ang ikatunol nga labing tukma nga hinabang.  Mahimo sab nga di silang kadawat nga kabutangan og kinutoban ang pagtabang.

-o0o-

            Mao nay nakalisod sa bisan unsang kampanya pagtabang sa mga biktima sa katalagman.  Ang pagtigom sa mga hinabang maoy labing sayon—nga di sab ingon ana kasayon kon magsunudsunod ug di sama kadako ang mga katalagman.  Mas lisod ang paghapnig sa mga hinabang aron nga managsama ang madawat sa tanang mga biktima ug pagpada sa mga hinabang ngadto sa dapit nga nahitaboan sa labing dali nga panahon.

            Wa maghinobra ang mga hinabang.  Daghan pang mga biktima sa baha ang wa maabti sa makiangayon nilang bahin sa mga hinabang.  Ang labing dakong babag mao ang malukpanon nga kahimanan pagpada dayon sa mga hinabang ngadto nila—labi na kon mag-iyahay ang kagamhanan ug ang pribadong sektor.

-o0o-

            Ang kakuwang sa kahimanan pagpada sa mga hinabang ngadto sa mga biktima maoy makapatumaw sa sunod nga suliran—ang kakuwang sa pundohanan.  Di sayon ang pagpangita og libreng bodega, sama nga dako kaayong hasol alang sa mga kompaniya sa barko ang pagpabilin sa container vans nga puno sa relief goods sa ilang container yard, nga wa na hinuon silay magamit nga kahakotan ug kabutangan sa ubang natanggong nga mga kargamento nga ila untang kapabayran.

            Lusot na lang namo ang kakapoy sa mga boluntaryo.  Ang kamatuoran mao nga labihan na namong ikoga.  Way kinutoban ang ilang kakugi ug kadasig hangtod nga duna pay nagkinahanglan sa ilang tabang.  Di lang mi gustong magpalabi og pahimus.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for October 4, 2009

                Boluntaryo batok Ondoy

 

            Kon wa ka matandog ni magpakabana sa makaluluoy nga kahimtang sa mga biktima sa baha sa Metro Manila ug kasilinganan nga mga lalawigan, magduka ka lang ug busa palihug laktawi kining akong lindog karong adlawa ug ayaw og basaha.

            Apan kon natandog ka sa katalagman ug ang matag pitik sa imong kasingkasing naglumpayat sa pagtabang, palihug suhira ug ayaw laktawi kining listahan sa pipila lang sa kaliboan ka mga boluntaryo, nga niggahin sa ilang panahon ug kahago, nagpauwan ug nagpainit, adlaw ug gabii, sa usa na ka semana nga Kapamilya Relief Campaign alang sa mga biktima sa Bagyong Ondoy:

                        -o0o-

            USC College of Nursing; Guardians Brotherhood International; King Humabon Disaster & Rescue Team; Archie Cabungcal; Rotary Club of Cebu Lahug; Roger Pepito; Jagobiao National High School; Velez College of Nursing; Association of Concerned Texters; Rex ug Lilibeth Maribao; Evelyn Rosello; Reniel Torrefiel; Timex employees; Conchology Inc.; mga boluntaryo ni Mandaue City Mayor Jonas Cortes; mga boluntaryo ni Kongresista Nerissa Soon-Ruiz; mga boluntaryo ni Mandaue City Vice Mayor Carlo Fortuna;

            Mga opisyal ug mga sakop sa Cebu Chamber of Commerce and Industry nga gipangulohan ni Presidente Sammy Chioson ug Joe Ng sa PCCI; Mandaue City Councilor JP Ceniza; True Teens Club; Jan Erickson Las Pinas; Raul, Marese ug Pearly Casia; Toong High School; Flore Mae delos Santos Dicena; Philippine Nurses Association; Philippine Makoto Corporation; Theresa Rosario Columna; St. Paul College Mandaue; Consolacion National High School Girls and Boys Scouts; Christopher Lopez; Jerry Lauron; Marie Ceniza;

                        -o0o-

            Alex Pangan; UC Banilad Nursing students; Muana Construction; Bakak Resto Bar; Melbie Piedad; Latter Day Saints Mandaue; Cynthia Nalzaro; Tau Gamma Phi/Sigma Cebu Provincial Council; Marcelino Cordova; Cebu Institute of Technology; Michael Martizano; UCLM Nursing students; Ellen Zaragoza; Mandaue City College; Edwin Potot; Datamex Mandaue College; Silver Wing Motors; GlaxoSmithKline; Karen Largo; UV College of Business Administration; Janice German; NYK Fil. Shipping Company;

            Mary Ann Enriquez; University of Southern Philippines; DYAB Stickamers; Enjoy Life Club; APO Fraternity; Iino Corporation; D'Jamiers Jagobiao; Akhro Fraternity; Revelation Choir of St. Joseph Mandaue; Team-To-Beat; Sacred Heart School-Jesuits parents; Army of the Lord; Informatics Consolacion; Adamas Phi Sigma; STI College Cebu; University of San Jose-Recoletos; ug daghan pang uban nga tungod sa kanihit sa luna, pasayloa, di na nako manganlan dinhi.

                        -o0o-

            Mga hinabang sa mga Sugbuanon nga nadawat sa Kapamilya Relief Campaign:

            Cash ug tseke, P3.2 milyones; napuno na ang 26 ka container vans sa Gothong Southern Shipping Lines, Sulpicio Lines, Aboitiz Transport Services, Lorenzo Shipping Corporation, Negros Navigation ug NMC Containers sa 510 toneladas nga relief goods nga gibanabanang mobalor og P15.3 milyones; ug ang nahibilin nga relief goods sa Kapamilya Relief Operations Center sa Jagobiao, Mandaue gibanabanang mobalor og P10 milyones.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for October 3, 2009

                        P32.2 M gikan sa Sugbo

           

Kapin na sa P2 milyones ang cash donations nga nadawat sa nagpadayon nga Kapamilya Relief Campaign sa ABS-CBN Cebu alang sa mga biktima sa baha sa Metro Manila ug kasilinganang mga lalawigan.  P10.2 milyones na ang balor sa relief goods nga nakarga sa container vans ug napada na sa ABS-CBN Foundation sa kaulohan.

Gibanabana nga P20 milyones ang balor sa relief goods nga nagtapok karon sa ABS-CBN Regional Broadcast Complex nga gipamutos ug gihapnig na sa gatosan ka mga boluntaryo ug nagpaabot na lang sa sunod nga hugpong sa container vans ug sa umaabot nga biyahe sa mga barko gikan sa Sugbo paingon sa Manila.

-o0o-

Niang pasiunang listahan sa cash donations ug mga tseke nga among nadawat sa lima ka adlaw na nga relief operations:  P1 milyon gikan sa Coastal Highpoint Ventures; P274,960.80 gikan sa Lear Corporation; P256,200 gikan sa Timex Philippines; P114,530 gikan sa Fuente Osmena Drop-Off point nga giduma sa Dakbayan sa Sugbo; P50,000 gikan sa Popular Feedmill Corporation; P50,000 gikan ni Benson Dakay sa Shemberg Marketing; P20,000 gikan ni Anonymous; P20,000 gikan ni MEKCO; P20,000 gikan sa Sto. Nino de Cebu;

            P20,000 gikan nilang Lawrence ug Remedios Hughes; P10,000 gikan sa 33.3 Exports Inc.; P8,548 gikan ni Gil Denuro sa Alberta, Canada; P7,120 gikan sa Coca Cola Logistics; P6,000 gikan sa Association of Concerned Texters; P5,000 gikan sa Famoso family; P5,000 gikan ni Anonymous; P5,000 gikan sa STC High School Batch '57; P5,000 gikan sa Counting Blessings; P5,000 gikan sa Joy Marketing; P5,000 gikan sa Our Lady of Lourdes Charismatic Community; P5,000 gikan sa MKL; P5,000 gikan sa SKL; P5,000 gikan ni Alethea Colena; P5,000 gikan nilang Anna, Michael, Joel, Lilibeth ug Joemela;

-o0o-

            P4,500 gikan sa Basak, Pardo drop-off point; P4,000 gikan ni Cecilia ug Quirico Malingin; P3,100 gikan sa Mandaue Drop-off point; P3,000 gikan ni Alexander Tuliao; P3,000 gikan ni Dino; P3,000 gikan ni Engr. Ortega; P2,000 gian ni Rey Magale; P2,000 gikan ni Anonymous; P2,000 gikan ni Virginia Baguio;

            P2,000 gikan sa Pogoy family; P2,000 gikan sa Fabellar family; P2,000 gikan ni Cirila Edano; P1,613 gikan sa 7^th PCAS/PNP AVSEC; P1,500 gikan ni Anonymous; P1,500 gikan ni Cora Caroos; P1,000 gikan sa UCCP; ug P1,000 gikan ni Jack Elegio.

-o0o-

            Nia sang cash donations nga nadawat sa Cebu Filipino-Chinese Chamber of Commerce and Industry nga gipangulohan ni Felomino Lim:  P100,000 gikan saCFCCCI; P2,500 gikan sa Hyundai Motors; P20,000 gikan sa Central Lumber; P5,000 gikan sa Lamhong Papers; P20,000 gikan sa Vic Enterprises; P10,000 gikan sa Hilton Heavy Equipment;

      P10,000 gikan ni Perfecto Tan; P10,000 gikan ni Jimmy Young; P5,000 gikan ni Samson Ong; P5,000 gikan ni Manuel Sy; ug P3,000 gikan ni Ben Ong.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for October 2, 2009

                        P7.2M nga hinabang

 

            Pito ka 20-footer container vans ang among napuno sa hinabang sa mga Sugbuanon alang sa mga biktima sa baha sa Metro Manila.  Nalabwan ang unang shipment sa lima ka container vans niadtong Miyerkules sa gabii.  Naglaom mi nga makapada og tulo ngadto sa lima ka vans sa relief goods matag adlaw tibuok semana karong semanaha.

            Ang unang shipment sa tulo ka vans sa Gothong Southern Shipping Lines ug duha ka vans sa Sulpicio Lines nibiya sa Sugbo nakadunggo na sa pantalan sa Manila.  Ang Gothong ug Sulpicio ra say nida sa ilang vans ngadto sa bodega sa ABS-CBN Foundation sa Scout Bayoran St., Quezon City.

-o0o-

            Ang ikaduhang hugna sa mga hinabang nakarga sa usa ka 20-footer container van sa Lorenzo Shipping Corporation, sa duha ka 20-footer vans sa Aboitiz Transport Services, sa duha ka 20-footer vans sa Gothong Southern Shipping Lines ug laing duha ka 20-footer vans sa Sulpicio Lines.

            Di ming katuo sa kadasig ug kapaspas sa mga Sugbuanon paghatag sa ilang mga hinabang.  Maglisod sab mi pagtuo sa kadaghan sa mga boluntaryo nga adlaw ug gabii nga nagbudlay sa paghakot ug pagputos ug paghapnig sa mga hinabang aron madawat dayon sa mga biktima.  Di lapad ang among luna sa ABS-CBN Regional Broadcast Complex.  Apan salamat sa mga kompaniya sa barko, wa mi malumsi sa mga hinabang kay paspas nga nahabwa ug napada sa kaulohan.

-o0o-

            Ang relief goods sa matag 20-footer van gibanabana nga mobalor og P600,000.  Sa ato pa, di momenos sa P3 milyones ang balor sa una namong shipment niadtong Miyerkules sa gabii ug P4.2 milyones ang balor sa relief goods sa ikaduhang shipment.

            Mas daghan pa gyong relief goods ang nahibilin ug nagpaabot pang mahapnig ug maputos ug mahakot.  Apan wa na mi mahadlok nga matam-okan.  Usa sa nakapakumbinser nako nga may puwersa mas dako namong tanan ang naglihok:  Nangabot ang boluntaryong mga doktor sa Maternity Hospital nga wa mi kahibawo unsay ipahimo dayong abot sa mga tambal nga wa mi kahibawo unsaon pag-ila ug pagpundok.

-o0o-

            Laing talagsaon nga mga panghitabo:  Matag higayon nga mahutdan na mig mga sako nga kabutangan sa mga hinabang, may moabot gyod dayon nga basiyong mga sako nga ipanghatag lang sa mga tag-iya; matag higayon nga mangaluya ug manghuy-ab nang mga boluntaryo, may mangabot nga mga pagkaon nga makapabaskog nila pagbalik; ug matag higayon nga mohulgang mobundak ang kusog nga uwan, may mangabot dayong mga tolda nga makapandong sa mga hinabang ug mga boluntaryo.

      Sa akong pagsuwat ini, nagsunod pag-abot ang habuhabo ug mga tolda gikan sa Danao, Basak-San Nicolas ug Mepz.  Nag-ambihas lang og dyutay sa linung-ag nga kamote, ginamos, meat roll, pan ug nag-asu-aso pa nga lumi.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for October 1, 2009

                        Tabang way taman

 

            May gamay ming suliran sa pagpada sa mga hinabang sa mga Sugbuanon alang sa mga biktima sa baha sa Metro Manila:  Ang ikatulong 20-footer container van sa Gothong Southern Shipping Lines labihang dugaya nga nakuha nga naabtan na lang sa duha ka 20-footer vans sa Sulpicio Lines.  Wa mi laing luna nga kapahimutangan.  Nag-apas mi sa oras kay ang barko sa Gothong molarga sa alas-4 sa hapon ug ang barko sa Sulpicio molarga sa alas-7 sa gabii.

            Nangahas mi pagpananghid sa kadagkoan sa Sulpicio, pinaagi sa among amigo nga taguon lang nato sa ngan nga Manny Limtong, mahimo bang ilang trak ang mobira sa van sa Gothong.  Sa among kakugang nisugot sila.

                        -o0o-

            Ang pagpadaplin sa mga kompaniya sa barko sa ilang higpit nga kumpetisyon hingpit nga napasundayag sa ilang pagtanyag og libreng transportasyon sa mga hinabang alang sa mga biktima sa katalagman.  Silang tanan nisanong dayon sa among pamarayeg paghatod sa nagbaha nga hinabang sa mga Sugbuanon ngadto sa kaulohan sa labing daling panahon.

            Ang Gothong, Sulpicio ug Negros Navigation nipasalig paghatod sa mga hinabang hangtod sa ganghaan sa headquarters sa ABS-CBN Foundation.  Ang Aboitiz Transport Services ug Lorenzo Shipping Corporation nagpaggamit sab sa ilang 20-footer container vans apan ang foundation nay mokuha sa kargamento gikan sa pantalan sa Manila.  Nakalibre sab mi sa paghatod sa Philippine Airlines sa $10,000 nga balor sa mga tambal gikan sa New York nga alang unta sa medical mission sa Tagbilaran City apan nahukman sa mga tigpasiugda nga mas gikinahanglan sa mga biktima sa baha.

                        -o0o-

            Wa say paghubas ang gidaghanon sa mga boluntaryo nga nialsa ug namutos sa mga hinabang.  Labing kugihan ang mga tinun-an sa nursing sa University of San Carlos, Tojong College ug Velez College, mga tinun-an sa Mandaue City College ug Jagobiao National High School, mga sakop sa Guardians, King Humabon, Association of Concerned Texters ug Rotary Club, mga kawani sa Navforcen, munisipyo sa Liloan ug ABS-CBN, ug mga boluntaryo nilang Kongresista Nerissa Soon-Ruiz ug Mandaue City Mayor Jonas Cortes.

            Gipabawon namong mga boluntaryo.  Apan wa ning kapugong sa uban namong mga tigpaminaw sa paghatag nilag paniudto, panihapon ug painit.

                        -o0o-

            Sa akong pagsuwat ini, niabot na og dul-an sa tunga sa milyon ka pesos ang cash donations nga among nadawat.  Mas dakong kantidad nga gi-deposito sa mga Sugbuanon sa account sa ABS-CBN Foundation sa Banco de Oro.  P1 milyon nga tseke ang itunol sa Cebu Chamber of Commerce and Industry karong adlawa.

            Nalumos na ming daan sa mga hinabang gikan sa mga Sugbuanon, may umaabot pa gyong mga hinabang gikan sa silingan natong mga lalawigan.  Ang Bohol Beach Club sa Panglao ug ang Dakbayan sa Dumaguete mohatod sab sa ilang mga hinabang dinhi sa Sugbo aron matingob na nato pagpada sa kaulohan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for September 30, 2009

                Manggihatagong Sugbo

 

            Mapada na karong adlawa ang pasiunang 40 toneladas nga hinabang sa mga Sugbuanon alang sa mga biktima sa baha sa Metro Manila.  Ang duha ka 20-footer container vans napuno dayon sa mga sinakong bugas, kinarton nga sardinas, kinarton nga noodles, kinarton nga biscuits, sinako nga mga sinina, habol, toalya, sapatos, tsinelas ug sabon.

            Gatosan ka mga boluntaryo, kasagaran nila mga tinun-an, ang nibahig ug nihapnig sa mga hinabang aron nga maapud-apod dayon inig-abot sa mga bodega sa ABS-CBN Foundation sa Quezon City.  Ang nagbaha nga mga hinabang ug ang pagtinabangay sa pagpamutos sa mga hinabang maoy makapatandog nga hulagway sa nagpakabana nga katawhan nga way pupanagana nga niunong sa mas nagkinahanglan nilang mga kapamilya.

                        -o0o-

            Nadugangan pa ang gidaghanon sa drop-off points sa Kapamilya Relief Campaign ug busa mas sayon na ang paghatod sa mga hinabang sa nagkalainlaing bahin sa Sugbo:

            Basilica del Sto. Nino; gawas sa UV Main Campus sa Colon, napuno na ang Gullas Medical Center sa Banilad ug ang satellite campuses sa Pardo, Minglanilla, Toledo, Mandaue, Compostela ug Danao; The Freeman ug Banat News; Danao City Hall; Tojong Hospital sa Lapulapu City; Cebu Filipino-Chinese Chamber of Commerce and Industry; Cebu Eastern College; Bogo Municipal Hall; Naga Municipal Hall; Dalaguete Municipal Hall; CFC Provincial Mission Center sa Singson, Guadalupe, Cebu City; barangay halls sa Lagtang ug Linao sa Dakbayan sa Talisay; Cebu Bionic Builder Supply sa Gochan, Magallanes, Cebu City; ug Mactan-Cebu International Airport.

                        -o0o-

            Ang cash donations nga among nadawat niabot nag kapin sa P200,000, ang P100,000 nadawat sa usa ka adlaw nga operasyon sa Cebu City Disaster Coordinating Council sa Fuente Osmena.  Wa mi kasayuran pilay kuwarta nga gidiretso pag-deposito sa mga Sugbuanon sa BDO account sa ABS-CBN Foundation Inc.

            P500,000 sab ang gitinguhang matigom sa Cebu Filipino Chinese Chamber of Commerce and Industry gikan sa iyang mga sakop ug ubang magpapatigayon.  Ilang presidente nga si Filomeno Lim niingon nga way kasingkasing nga wa batiag kaluoy sa mga naigo sa baha.  Nanghinaot siyang mosangpot ni sa pagtabang kutob sa mahimo aron mapagaan ang pait nga kahimtang sa mga biktima.

                        -o0o-

            Ang Kapisanan ng mga Brodkaster ng Pilipinas (KBP) Cebu Chapter, inay molusad sa iyang kaugalingon nga relief campaign, nag-pooled broadcast aron pagpaluyo sa tanang kahugpongan nga nagtinabangay pagpangolekta og mga hinabang alang sa mga biktima sa baha.  Sa bisperas sa pagtapos sa Broadcasters Month, gipahigayon ang tigom nga nagtuki sa mga gimbuhaton sa mga magsisibya pagpukaw sa katawhan sa kadinalian sa suliran sa higanteng kadaot sa kinaiyahan.

            Sakto si Padre Rudy Bugna, rector sa Basilica del Sto. Nino nga nangunay pagda sa ilang hinabang alang sa mga biktima, di pagbuot sa Ginoo ang lapad nga pagbaha kay di siya maoy nipasipa sa kinaiyahan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for September 29, 2009

                        Baha sa hinabang

 

            Napuno dayon ang 20-footer van nga gipada sa Gothong Southern Shipping Lines sa ABS-CBN Regional Broadcast Complex sa Jagobiao, Mandaue City.  Kini tungod sa nagbaha nga hinabang sa mga Sugbuanon alang sa mga biktima sa lapad nga baha sa Metro Manila ug 25 ka kasilinganan nga mga lalawigan.  Sa makausa pa, napakita sa mga Sugbuanon ang ilang talagsaong kamatinabangon.

            Ang unang hugna sa mga hinabang nga nadawat sa Kapamilya Relief Campaign mapada na sa barko karong Miyerkules.  Ang Gothong Southern, sama sa ilang gihimo sa mga hinabang sa mga Sugbuanon alang sa mga biktima sa bagyo sa habagatang Luzon pila ka tuig nang nilabay, mohatod sa mga hinabang ngadto sa ganghaan sa bodega sa ABS-CBN Foundation aron maapud-apod sa labing daling panahon ngadto sa mga biktima.

                        -o0o-

            Alang sa inyong mga hinabang, palihug tawag sa DYAB landline 4221950 o sa hotline 163 sa ABS-CBN Foundation.  Mahimong dad-on ang hinabang nga bugas, groceries, habol ug banig sa:

            ABS-CBN Complex sa Jagobiao, Mandaue;  UV Main Campus sa Colon, Cebu City;  Fuente Osmena sa Dakbayan sa Sugbo; South Bus Terminal sa Dakbayan sa Sugbo; Mandaue City Hall Plaza; Lapulapu City Hall; Talisay City Hall & Gaisano Grand Fiesta Mall sa Tabunok, Talisay; Barangay Halls in Mabolo, Apas, Pardo, Tisa, Basak Pardo ug Labangon sa Dakbayan sa Sugbo; Wow Travel & More sa Robinson's, Gaisano Mactan ug atubangan sa Birhen sa Regla Parish sa Dakbayan sa Lapulapu; Liloan KAI Complex sa Liloan, Cebu; ParkMall sa Mandaue; STI Mandaue; Gothong Southern Shipping sa Pier 4, Dakbayan sa Sugbo; NGO's:  FORGE (4126328); CPAG (2543572); ug Kaabag sa Sugbo (2541878); ug Julie's Bakeshop outlets.

        -o0o-

            Ang cash donations mahimong ipada sa BDO Account number 5630020111 sa account name ABS-CBN Foundation Incorporated.  Nga mao ang mas sayon nga paagi kay di na man kinahanglan nga ipalit og mga pagkaon ug ubang panginahanglan ug puston dinhi sa Sugbo ug ipada pa pinaagi sa barko ug ayroplano paingon sa Metro Manila. 

            Ang mga kapamilya sa Estados Unidos mahimong motawag sa toll free number 1-800-5272820 o mo-log in sa www.ABSCBNFOUNDATION.ORG.

                        -o0o-

            Kasagaran sa mga hinabang nga amo nang nadawat mao ang bag-o ug ginamit na nga mga sinina, sinakong bugas, linatang sardinas ug kinarton nga noodles.  Mga tinun-an sa USC College of Nursing ug Toong College Inc. maoy nagbudlay tibuok adlaw paghapnig sa mga hinabang.

            Sa mga gustong moboluntaryo, mahimo mong moduaw sa ABS-CBN Regional Broadcast Complex sa Jagobiao, Mandaue City.  Palihug pagda sa inyong bawon aron nga matingob ang tanang hinabang alang sa mga biktima sa baha.  Mahimong motawag sa DYAB landline 4221950 o sa Skype (dyab1512).  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for September 28, 2009

                        Tabang sa Luzon

 

            Sa akong pagsuwat ini, dul-an na sa usa ka gatos ang nangamatay ug wa pa igkita human sa lapad ug lawom nga baha nga nilubong sa Metro Manila ug laing 25 ka lalawigan sa Luzon.  Ang labing kusog ug malungtarong uwan sa kasaysayan sa Metro Manila, nga nipapas sa labing kusog nga uwan nga narehistro 42 ka tuig nang nilabay, nakagusbat sa kabtangan ug panginabuhi sa minilyon ka mga molupyo.

            Nagkinahanglan sila og tabang.  Sa atong tabang.  Maong gilusad dayon ang Kapamilya Relief Campaign sa ABS-CBN Cebu aron pagtigom sa labing daling panahon sa mga hinabang sa mga Sugbuanon alang sa makaluluoy nga mga biktima sa baha.

-o0o-

            Ang telethon sa ABS-CBN nakadawat na og P8.5 milyones nga hinabang nga kuwarta ug P20 milyones nga balor sa hinabang nga pagkaon, tambal ug mga gamit sa panimay.  Ang mga hinabang nga kuwarta naggikan sa nagkalainlaing bahin sa nasud ug sa kalibotan.

            Apan lisod ang pagpada og pagkaon, sinina, habol, banig ug tambal—nga maoy labing dinalian nga mga panginahanglan sa mga biktima—kon mag-iyahay ang mga Sugbuanon ug ang mga molupyo sa kasilinganan natong mga lalawigan.  Maong nangahas mi sa ABS-CBN Cebu pagtanyag sa among katakos ug kasinatian pagtabang sa mga biktima sa nangaging katalagman aron pagtino nga mapada ang mga hinabang gikan sa Sugbo ug Kabisay-an ngadto sa Metro Manila sa labing daling panahon ug madawat sa labing nagkinahanglang mga biktima.

-o0o-

            Padayon ming nanghangyo sa atong mga kapamilya kansang building o pinuy-anan daplin sa dan ug dali rang tultulon ug may katakos sab paghatod sa mga hinabang sa ABS-CBN Broadcast Complex sa Jagobiao, Mandaue City, sa pagboluntaryo isip drop-off points.

Pagka karon, mahimo nang ihatod ang mga hinabang ning mosunod:  Barangay halls sa Basak, Pardo, Labangon ug Apas, Dakbayan sa Sugbo; Wow Travel and More sa Robinson's sa Fuente, Gaisano Mactan ug atbang sa Birhen sa Regla Parish, Dakbayan sa Lapulapu; ug sa munisipyo sa Liloan, amihanang Sugbo.

-o0o-

            Limitado hinuon ang among bodega.  Puno nang daan ang duha ka container vans nga gipahuwaman sa Gothong Southern Shipping Lines.  Maong manghangyo mi sa mga nanag-iya og mga bodega sa pagpahuwam sa ilang mga luna isip kasamtangang pundohanan sa mga hinabang.

            Nagkinahanglan sab mi og daghang mga boluntaryo nga mo-repack sa mga hinabang.  Aron nga inig abot, mapada dayon ug mabakantehan ang mga bodega alang sa mosunod nga mga hinabang.  Nakiglambigit na mi karon sa mga kompaniya sa barko ug sa Armadong Kusog nga makapahuwam sa ilang mga sakyanan sa kadagatan ug kahanginan paghakot sa mga hinabang sa Sugbo alang sa mga biktima sa grabeng baha sa Metro Manila ug laing 25 ka lalawigan sa Luzon.  Kapamilya, daghang salamat daan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for September 27, 2009

                        BALITOK SA TINAAN

 

            Karon, naklaro na ang tinuorayng bulok sa Kapitolyo.  Kaniadto, gipatuo nilang Gobernador Gwen Garcia ug kaubanan ang mga Sugbuanon nga nalipat sila sa transaksiyon—salamat sa agresibo nga pagpangahente ni Provincial Board (PB) Member Juan Bolo.  Gani, nangayo na og pasaylo si Garcia human niangkon og hingpit nga responsibilidad sa bulilyaso.

            Apan karon nibalitok na sila:  Legal diay ang transaksiyon, di gani diay angay nga iuli ang kabahin sa nabayad sa luna nga naa ilawom sa dagat.  Ang mga abogado pa hinuon sa gobernadora nga gipangulohan nga si Kongresista Pablo Garcia ang kusganong niduso sa bag-o nilang panagang.  Tak-om pa si Gobernador Garcia.  Maglisod pa tingali og pasabot nganong nangayo siya og pasaylo sa legal diay nga transaksiyon.

-o0o-

            Karon, naklaro na sab ang tinuorayng bulok sa PB.  Kaniadto, gipatuo nila ang Sugbuanong mga magbubuhis nga nahimangod sab sila sa paglipat-lupat ni Bolo nilang tanan.  Naghisgot na gani si PB Member Victor Maambong nga mahimong pasakaan og kasong kriminal si Bolo ug masuspenso silang tanan tungod sa pagpabaya sa katungdanan.

            Apan karon nibalitok nang PB, o ang kinabag-an nila.  Inanay na sang niduko ug nagpaawot human unta nipakita og pasiunang pagsupak sa nangalisbo nga transaksiyon.  Nipasabot nang pipila nga itugyan nilang Gobernador Garcia ang katungod pagpadayon sa pagpalit sa luna.  Karong gisigaan na sila sa mata sa gobernadora, ambot pila na lay magpabilin uban ni Bise Gobernador Greg Sanchez pag-awhag nga ibasura ang kontrata.

-o0o-

            Ang imbestigasyon sa PB nga gibuksan ngadto sa mga sakop sa media nakakaplag sa daghang buslot di lang sa transaksiyon kon dili sa kinatibuk-an nga burukrasya sa Kapitolyo, labi na sa buhatan ni Gobernador Garcia.  Nakahatag ni og paglaom sa mga Sugbuanon nga tinud-on sa PB ang ilang pasalig nga ang imbestigasyon gitumong pag-umol og mga lagda aron nga di na sila malutsan og susamang mga transaksiyon sa umaabot.

            Unsaon man nila karon pagkumbinser ang mga Sugbuanon nga humot diay ang transaksiyon?  Nga makaayo diay alang sa mga magbubuhis ang pagpalit og luna nga ang labing dakong bahin naa ilawom sa dagat ug ang mas dakong bahin di katitulohan?

-o0o-

            Bakwion na ba ni Gobernador Garcia ang iyang pagpangayo og pasaylo sa transaksiyon?  Modason na ba sa pangugat sa iyang mga abogado nga legal diay ang pagpalit og dagat ug katunggan?  Mangayo na ba sab og pasaylo sa iyang pagpangayo og pasaylo?

            Ang tinuod mao ni:  Maapiki si Gobernador Garcia kon ipadayon ang iyang pag-angkon og responsibilidad sa nabulilyasong transaksiyon; mabitay siya kon ibasura ang kinatibuk-ang transaksiyon—kay mas makapalig-on man sa pag-angkon nga tinuoray gyod diay nga sayop ang pinalitay; ug ang nahibiling lusot mao ang pag-insistir nga makaayo ang transaksiyon ug nga nahasubay sa balaod pagpailad sa Kapitolyo sa mga Balili.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for September 23, 2009

                        Ulug-ulog nga bakasyon

 

            Karong nitanyag na si Cebu City Mayor Tomas Osmena sa pagbakasyon nga way suweldo, aron pagpapas sa pagduda nga iyang gamiton ang iyang buhatan paggawong sa imbestigasyon sa kapolisan sa pasangil sa pagpanghudlat batok sa iyang anak nga si Miguel, unsa man ang buhaton ni Gobernador Gwen Garcia?

            Mas mosibaw ang awhag nga mobakasyon sab si Garcia.  Aron nga makabuylo ang mga pakisusi sa iyang pagpalit sa luna sa mga Balili, nga naa ilawom sa dagat sa Tinaan, Naga, habagatang Sugbo, nga gawasnon sa iyang influencia.  Kon magpabilin si Garcia sa katungdanan, bisan sa pananglitan nga gitanyag ni Osmena, maapiki siya kon itandi na sa Sugbuanong mga magbubuhis ang ilang duha ka labing gamhanan nga pangu.

-o0o-

            Di orihinal ang gihimo ni Osmena.  Igo lang nisunod sa mga lider sa ubang kanasuran nga buhi pang kaikog sa mga namunoan ngadto sa katawhan nga ilang gialagaran.  Nibakasyon si Davao City Mayor Rodrigo Duterte aron masusi ang gipasangil nga anomaliya sa pagtukod sa iyang "People's Park."  Nibakasyon sab si Tagbilaran City Mayor Dan Lim dihang ang iyang kinaham nga barangay kapitan nga nadakpan sa kapolisan human ilambigit sa masiao.

            Di lang si Garcia ang angayng manamin sa gihimo ni Osmena.  Hinaot madutlan sab si Provincial Board Member (PB) Juan Bolo ug iyang kaubanan sa PB.  Angay sang manlipaghong sa kauwaw si Talisay City Mayor Soc Fernandez.  Makaayo hinuon sa tanang hingtungdan kon makahigayon si Osmena, samtang nagbakasyon, pagkonsulta ni Fernandez giunsa paghipos ang iyang anak nga si Joavan.

-o0o-

            Apan wa ta matawo gahapon.  Ang bakasyon ni Osmena di makapapas sa iyang influencia sa kapolisan sa Dakbayan sa Sugbo.  Mahimong magkuray gihapon sa kahadlok ang mga imbestigador nga kon maapiki si Miguel tingalig kuhaan sa ilang allowance o ilabay sa… ahmm… Tinaan, Naga.  Samang wa mawa ang influencia nilang Duterte ug Lim sa mubo nilang bakasyon.

            Bisan mobiya kadiyot, si Acting Cebu City Mayor Michael Rama ug ang mga konsehal magpabilin nga iyang mga sumusunod sa BO-PK.  Ang bakasyon di makapapas sa ilang kahadlok, aw pagtahud diay, niya.

-o0o-

            Bisan pa, ang boluntaryong pagbiya sa katungdanan nakapadangat og sipa nga mensahe nga wa pa diay hingpit nga mamatay ang kaligdong sa pamunoan.  Sukwahi nga mensahe ang ikapadangat nilang Garcia ug kaubanan kon moinsistir sila pagpabilin sa Kapitolyo.

            Mag-agad lang hinuon ni sa katuyoan sa mga nagtungkawo sa gahom:  Mobakasyon ba sila aron mahibaw-an ang kamatuoran?; o aron lang pagpahilom sa mga hinawayon ug pag-ulog-ulog sa katawhan?  Masulub-on kong mopahibawo nilang Osmena, Garcia ug ubang namunoan:  Ang kaligdong sa pangalagad nitugsad na gyod tingali sa kinaubsan niyang ang-ang kay, ako, isip nagpakabana nga magbubuhis, mosugot na man lang nga ulug-ulogan og taphaw nga bakasyon.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for September 22, 2009

                Boracay sa Bakak

 

            May sukaranang kabalaka ni Cebu Provincial Board (PB) Member Victoria Corominas nga ang sangpotanan sa ilang imbestigasyon sa pagpalit sa Kapitolyo sa luna sa mga Balili mao nga wa silay labot sa nangalisbong transaksiyon.  May sukaranan sang pagbuyag ni PB Member Jose Ma. Gastardo nga kon gigahinan pang Corominas og mas dakong panahon ang pagtambong sa mga sesyon mas dako unta siyag ikatampo sa PB.

            Ari ako abiba ni Corominas.  Ang iyang pagpadayag sa iyang hunahuna sa Facebook angayng hangpon.  Kay nagsilbing lab-as nga sablig sa tubig.  Sukwahi sa dakong planggana sa PB nga lubog na kaayo tungod sa kadaghan sa bag-ong mga Pilato.

-o0o-

            Akong dasonan ang kabalaka ni Corominas pinaagi sa pagduso sa mga pangagpas sa mamahimo nilang mga rekomendasyon:

·        Mga kawani sa buhatan ni PB Member Juan Bolo ang tinuod nga nag-apura sa transaksiyon, lisod iduot si Bolo, kay kuyawng  mobisto nga ilang naandan ang pagyanguyango kon pahibaw-on nga iya ni Gobernador Gwen Garcia ang mga transaksiyon nga kinahanglang tugotan;

·        Mga kawani sa buhatan ni Gobernador Garcia ang tinuod nga sad-an kay kon wa pa dayon hatagi og bolpen ang ilang amo di unta mabayad ang P98.9 milyones sa way pagsusi naa ba sa ibabaw sa dagat ang luna; ug

·        Ang tinuod nga utok sa anomaliya mao ang lubayng mga guwardiya sa Kapitolyo, kay kon nag-instrikto pa di una makalahos si anhing Lumen Durano sa buhatan ni Bolo.

-o0o-

            Puslan mang nakabuylo na kog pangagpas, mao sab ni akong tan-aw nga mamahimo nga mga rekomendasyon nga kaluwatan kon mahuman nang buwag nga imbestigasyon sa komitiba nga gitukod ni Gobernador Garcia:

·        Dugangan ang surveillance cameras sa buhatan nilang Bolo (aron matino pila gyod ka transaksiyon sa yuta ang iyang giapura) ug Corominas (aron matino pila ka oras matag adlaw ang iyang giggahin sa Facebook);

·        Di nang kapangimbestigar ang PB hangtod nga makasugod ang pakisusi sa buhatan sa gobernadora;

·        Hatagan og kopya sa mga dokumento ang tanang mangayo, gawas lang ni Cris Saavedra ug sa Visayas Ombudsman; ug

·        Unya na sila mangayo og pasaylo kon maklaro na unsa ang mga kalapasan nga nahibaw-an na sa Sugbuanong mga magbubuhis.

-o0o-

            Kay nagpadayon pa man ang kasaulogan sa Cebu Press Freedom Week, ug sa ngan sa responsableng pagbalita, tuguting akong tul-iron ang mosunod nga sayop nga kasayuran nga gipakatap sa malisyusong mga tinubdan:

            Una, di tinuod nga may kalambigitan ang Kapitolyo sa pagsagol sa imnunon nga Boracay sa Bakak Restobar nga maoy nakapa-ospital ni Bea Villegas ug nakapaulbo ni Miguel Osmena; ug ikaduha, di tinuod nga may dakong opisyal sa Kapitolyo nga malipayong nagpamisa sa Lindogon, Sibonga pagpasalamat sa mga eskandalo nga gipasangil sa mga monghe.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for September 21, 2009

              BALAANONG KONSUMIDOR

 

       Sa iyang wali sa Santos nga Misa pagbukas sa Cebu Press Freedom Week, gihulagway ni Arsobispo Ricardo Kardinal Vidal kinsa siya isip konsumidor sa media:

·        Di siya ganahan og mga magsisibya nga magsiyagit (mahimong di diay siya ganahan ni Ike Durano sa DYRF ug mahimong mas ganahan diay siyang Talisay City Mayor Soc Fernandez);

·        Di siya ganahan og mga pamantalaan nga dagko og headlines (di diay tingali siya ganahan sa Banat News ug klarong mas ganahan siya sa Bag-ong Lungsoranon); ug

·        Di siya ganahan og TV shows nga magsiyagit ang hosts (mahimong alingugngogan ra diay siya sa Wowowee ug mahimong mas ganahan siyang magtan-aw sa EWTN).

-o0o-

       Taliwa sa tibuok semana nga pagsaulog ug pagpalambo sa kagawasan sa media sa Sugbo, angayng patalinghugan ang kasubo nga gipadayag ni Kardinal Vidal sa pag-us-os inay paglambo sa kalidad sa kasayuran ug kalingawan nga gihatod sa media ngadto sa katawhan.  Usa siya ka konsumidor sa media kansang pagpakabana angayng panaminan.

       Hinaot nga ang kalinga ni Kardinal Vidal pagpamantay sa mga sakop sa media di maoy hinungdan nganong di siya magsusi sa mga pasangil sa pangurakot ug pagbinastos sa mga monghe sa Lindogon, Sibonga.  Hinaot nga di ang iyang kahasol sa kabadlungon sa media ang hinungdan sa iyang pagdupa sa pari nga gipasanginlang nanglugos sa Danao ug sa laing pari nga gipasanginlang nanghikap sa mga tinun-an sa Abellana.

-o0o-

       Isip prinsipe sa Simbahang Katoliko, linga na gyod tingali kaayo si Kardinal Vidal nga di niya mahimong panginlabotan ang tanang kontrobersiya.  Bisan kon direkta pang naglambigit sa mga kawsa nga iyang gibarugan.

       Tungod tingali sa kanihit sa iyang panahon, si Senador Noynoy Aquino ra ang nasaway tungod sa pagpaluyo sa Reproductive Health (RH) Bill.  Wa na intawoy higayon si Kardinal Vidal sa pagtikdol sa kandidato pagka presidente sa administrasyon, si Defense Secretary Gilbert Teodoro, nga utro sang pabor sa RH.  Labaw nang wa siyay lugar sa pagtawag sa atensiyon ni Deputy National Security Adviser Chavit Singson nga gipasanginlang nilatigo sa iyang kabit ug nimartilyo sa kabit sa iyang kabit.

-o0o-

       Sa sunod pili sa Cebu Archdiocesan Mass Media Awards (CAMMA) og mga programa sa radyo ug telebisyon ug mga sinuwat sa pamantalaan nga pasidunggan, hinaot nga ila nang gamiton ang mga lagda ni Kardinal Vidal.  Kay bakikaw tan-awon nga ang ilang mga gipasidunggan maoy mga "salawayon" alang sa kardinal.

       Sa kasamtangan, hinaot ang mga magsisibya makahinumdom nga duna silay mikropono ug busa di na kinahanglang mosiyagit; ug ang mga editors, nga mas mahinungdanon ang mga detalye kay sa gidak-on sa ilang headlines.  Sa di pa diay ko malimot, mangahas ko pagpahibawo ni Kardinal Vidal nga ang kinaham nga TV program sa mga monghe sa Lindogon di iya sa EWTN:  UFC.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for September 20, 2009

                        BAKAK NGA ADS

 

            Dunay dakong suliran nga giatubang ang industriya sa pagpanibya karon.  Gilokan ming motuki ini.  Apan di sab mahimong pasagdan, kay morag samad nga nagngutngot nga, sa gusto namo o sa dili, kinahanglang atubangon.   Ang akong gipasabot mao ang commercials sa herbal products, nga mao karoy nagdominar (uban sa mga presidentiables) sa nagkalainlaing mga sibyaanan sa radyo ug telebisyon (apil na sa amo) nga padayong nangangkon nga makaayo sa tanang sakit.

Atol ning pagsugod sa pagtimaan sa Cebu Press Freedom Week karong tuiga, tuguti nga mangahas ko sa pagpadayag sa ako ning hisgutan.  Bahala na kon mahimong mawad-an ko og mga higala.  O makulban ko og kaldero.

-o0o-

            Niadtong ako pay tsirman sa Kapisanan ng mga Brodkaster ng Pilipinas (KBP) Cebu Chapter, nakigtagbo mi sa kadagkoan sa Bureau of Food and Drugs (BFAD) ug sa mga tiggama sa herbal products.  Gitataw sa BFAD nga way katungod ang mga tiggama sa herbal products sa paghimo og bisan unsang therapeutic claims.

            Human sa tigom, giikogan na ang commercials sa herbal products og "No Therapeutic Claims."  Nga kataw-anan kay ang kinatibuk-ang commercial napulos pangangkon nga makaayo sa tanang grabeng sakit.  Apan wa dasoni sa BFAD ang ilang pasidaan.  Ug ang kinabag-an sa mga sakop sa KBP Cebu Chapter, nga nagsibya sa kuwestiyonableng commercials, di andam nga maoy mohimo sa trabaho sa BFAD.

-o0o-

            Atol sa labing unang Broadcasters Congress sa Sugbo, gipahungaw nakong akong kalibog ngadto sa nasudnong vice chairman sa KBP National, si Ruperto Nicdao sa Manila Broadcasting Co. (MBC).  Nipasabot siya nga katugotan lang ang mga pangangkon sa mga pasyente nga naayo sila sa nagkalainlaing sakit kon makapakita ang mga tiggama og clinical studies nga magmatuod sa ka-epektibo sa ilang mga produkto.

            Matod ni Nicdao ang KBP Cebu Chapter ilang mandoan pagtukod og local ad board.  Nga maoy mo-screen sa commercials sa herbal products ug ubang advertisers.  Naaninaw nako sa mga dagway sa mga tagduma sa mga sibyaanan nga nanambong ang kabalaka sa umaabot nga katalagman.

-o0o-

            Di malalis nga daghang sibyaanan ang nabuhi tungod sa dagkong gahin sa advertising sa herbal products.  Apan mas dako ang responsibilidad sa mga magsisibya sa pagpanalipod sa publiko gikan sa mapalabilabihon nga mga pangangkon.  Inay suklan, mas maayong pangandaman na lang ning daan.

            Nga mohatod nako sa laing kalibogan:  Kon istriktuhon namo ang commercials sa mga pangangkon sa mga tiggama sa herbal products, kutikutihon ba sab namo ang mas grabeng mga pangangkon sa laing pundok nga nagda sa mas dakong puntil sa advertising—ang mga magpapili sa umaabot nga lokal ug nasudnong piniliay?  Lisod nang daan ang pagbaraw sa therapeutic claims sa herbal products, mas lisod pahilumon ang mga politiko nga mangangkon nga silay manluluwas sa nasud ug sa katawhan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com