Arangkada of Leo Lastimosa for November 14, 2009

                        Pagduwa sa presyo

 

            Manguros na lang tang daan.  Kay sama nga ang makalilisang nga kilat mosunod gyod sa makapakugang nga dugdog, mosaka gyod ang presyo sa mga produkto sa lana karong gilibkas nang Pres. Arroyo ang price control sa lana sa Metro Manila ug sa Luzon.  Sama nga ang baha mosunod gyod sa pagbunok sa uwan ug pagpasagad sa kinaiyahan, bawion gyod sa higanteng mga kompaniya sa lana ang bisan unsang alkanse sa ginansiya nga ilang nahiagoman atol sa dul-an sa buwan nga pagpahamtang sa price control.

            Kitang mga konsumidor, sama sa naandan, maoy mag-antos sa pamostura ni Arroyo.  Ang price control nga napakyas pagpabarato sa inadlawng palaliton mosangpot lang sa mas kalit nga paglumpayat sa presyo.

                        -o0o-

            Ang price control gipahamtang unta ni Arroyo pagtabang sa mga biktima sa katalagman.  Apan naapil ang mga dapit sa Luzon nga wa maigo sa katalagman.  Sama nga wa maapil ang mga dapit sa Kabisay-an ug Mindanao nga nahiagom sab sa ubang mas grabe pa nga katalagman.

            Ang price control nisangpot na hinuon sa artipisyal nga kanihit sa lana sa Metro Manila, Lucena, Batangas ug ubang lalawigan sa Luzon.  Tungod sa bantang nga maniobra sa mga kompaniya sa lana nga wa gyod mabaraw sa Malakanyang, bisan pa sa ilang naandan nga ulug-ulog nga mga panghudlat.  Karong wa nay price control, kitay maligsan sa maghuramentado nga mga baka nga gibuhian sa toril.

                        -o0o-

            Sa wa pa molupad alang sa APEC Summit sa Singapore, nagbilin si Arroyo og taphaw nga mga hanig pagtabon sa hugaw nga iyang gibilin:

·        Gihangyo ang mga kompaniya sa lana nga hatagan og diskuwento ang transport groups aron way usbaw sa plitehan; ug

·        Gihangyo sang mga kompaniya sa lana nga anam-anamon pagpatuman ang natanggong nga usbaw sa presyo sa lana.

            Klarong nakalimot si Arroyo nga higpit siyang nakig-away sa mga kompaniya sa lana.  Klaro gyong salida ra.  Kay karon siya na may nanghangyo nga mas taas nga presyo sa lana na lay ihatag nilang pinaskohan.

                        -o0o-

            Unsa man intawoy atong atraso?  Nganong ang kadagkoan sa kagamhanan nga mao untay gitahasan pagpanalipod sa katungod sa mga konsumidor mao na man hinuoy nangunay pagduwaduwa sa presyo aron lang pagtapak sa ilang kapakyas pagpugong sa lapad nga katalagman sa Luzon ug sa pagtabang dayon sa makaluluoy nga mga biktima?

            Magpaabot pa ba ta hangtod sa Mayo sa sunod tuig sa pagbaraw sa ilang mga binuang?  Nga nagkadugay nagkatataw man nga way katagbawan ang ilang kakawatan ug kamapahimuslanon?  Mahimo ba lang diay nga langay-langayon lang una ang pagbarug alang sa kaligdong?  Unsa man ang atong dag-anan kon ang mga kanahan, nga mas mogara pa tungod sa atong pangiyugpos, magpaugat na sab paglapas sa kinutoban sa ilang gahom?  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for November 13, 2009

                        Salida ni Glo

 

            Dinhi lang sa Pilipinas mahitabo ang mosunod:  Una, ang pagpamomba sa mga bay patigayon sa Metro Manila sa kadlawong dako aron nga way bisan usa nga maangol; ikaduha, ang pagtingob sa pagtagad sa kagamhanan sa pagkadagit sa usa ka langyawng pari hangtod nga ang prinsipal sa tulonghaan nga mas unang gidagit gipunggotan sa ulo; ug ikatulo, ang pagpa-impeach ni Pres. Arroyo sa way pagtino unsay kalapasan nga iyang nahimo.

            Ang duha ka pagpamomba gibasol sa kapolisan ngadto sa fraternities.  Ang pagpunggot sa ulo sa prinsipal sa Sulu gibasol sa DILG ngadto sa mga ungo sa drugas.  Ug ang labing gihan-okan sa multi-milyones dolyares nga NBN-ZTE scandal mao ang mga nagbisto sa kahiwian nga silang Jun Lozada ug Joey de Venecia III.

                        -o0o-

            Sa Pilipinas lang sab mahitabo nga ang sunudsunod nga pagpamomba mokalit lang og hunong, bisan wa pay klarong kasulbaran.  Ug ang langyawng pari nga gidagit kalit nga gibuhian, bisan wa pa mailhi kinsa ang nagpasiugda sa pagpanagit.  Atol gyod sa pagduaw sa usa sa labing taas nga opisyal sa kagamhanan sa Estados Unidos.

            Kinsa may ilang pabilibon?  Wa ba diay silang kaila unsa kamat-an si US Secretary of State Hillary Clinton?  Nga kon wa pa ang mas mat-an nga si Barack Obama makahimo untag kasaysayan ug mamahimong labing unang babayeng presidente sa US?  Wa hinuoy dag-anan bisan lumpungon pa silang Clinton ug Obama—kon itandi sa kamaru ni Arroyo nga nakalingkawas sa tanang pagsuway sa iyang mga kaatbang pagpalagpot niya sa Malakanyang.

                        -o0o-

            Di hinuon makapangangkon ang Pilipinas og monopoliya sa mga politiko nga sama ni Senador Richard Gordon.  Nga mangisog lang kon dunay pangayuon.  Labi na kon dugay nga ihatag.  Gipakiha niya si First Gentleman Mike Arroyo tungod lang pagduwa og golf sa ZTE headquarters sa Shenzen, China ug si Pres. Arroyo tungod sa pagkahilom lang sa anomaliya.

            Ang bisan unsang pagduda sa tinuod nga tuyo ni Gordon napapas dihang naglumba pagpirma sa iyang rekomendasyon ang mga senador nga alyado sa Malakanyang.  Sagdi na lang kon nag-una pagpirma si Senador Joker Arroyo, nga hagbay rang nisalikway sa iyang gigikanan—ug sa iyang anino.

                        -o0o-

            Ang tuyo sa labing bag-ong awhag pag-impeach ni Arroyo di ang pagpalagpot niya sa katungdanan.  Ni sa pagpatubag niya sa nangalisbo nga mga transaksiyon sa iyang pamunoan.  Mahimong sama sa naandan gitumong na sab sa paglibog sa katawhan.

            Nga sama sa di makiangayon nga pagpahamtang og price control sa lana sa Luzon, sama sa pagpanlawgaw sa iyang sinaligan nga si Heneral Hermogenes Ebdane bisan gibendisyonan na ni Arroyo si Defense Secretary Gilbert Teodoro, pulos gitumong pagmugna og dugang kahigayonan nga kapanalipdan gikan sa pagpanggukod kon di man gyod makapabilin sa gahom lapas sa 2010.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for November 12, 2009

                        Talisay ug Liloan

 

            Kaliboan ka kahigayonan sa trabaho ang maaplayan sa atong mga kapamilya sa habagatan ug amihanang Sugbo atol sa duha ka sunudsunod nga local ug overseas job fair karong semanaha:  Ang unang job fair ipahigayon sa Talisay City Hall karong Biyernes, Nobyembre 13; samtang ang ikaduhang job fair ipahigayon sa Liloan KAI Complex karong Sabado, Nobyembre 14.

            Dul-an sa gatos ka local employers ug overseas placement agencies ang mosalmot.  Angayan lang nga pasidunggan ang lokal nga mga opisyal sa Talisay ug Liloan nga nagpasiugda sa mapuslanong kalihokan.  Mao na ni ang ikaduhang job fair sa Talisay ug ikapitong job fair sa Liloan karong tuiga.

                        -o0o-

            Ang job fair haom kaayo pagtabang sa atong mga kapamilya atubangan sa nagpadayon nga kamangtas sa kalibotanon nga krisis sa panalapi.  Pinaagi ini, mag-abot sa usa lang ka dapit ug sa usa lang ka higayon ang kaliboan ka mga aplikante ug ang mga tagduma sa mga kompaniya ug mga ahensiya nga nagkinahanglan og mga kawani.

            Tungod sa job fair, makalingkawas ang mga aplikante gikan sa pagka pudpod sa ilang sapatos ug pagkabuslot sa ilang bolsa sa pagtultol sa nagkalainlaing mga buhatan, nga ang uban layo kaayong nahimutangan, pinaagi sa pagbaktas o mga sakyanang pamasahero.  Ang employers kapasaligan sab nga makakuha sa labing takos nga mga aplikante sa bakante nilang mga trabaho.

                        -o0o-

            Apil sa kahigayonan sa trabaho sa job fair sa Talisay ug Liloan mahimong maaplayan sa mga gradwado sa high school ug sa mga wa pang kahuman sa kolehiyo.  Gikinahanglan lang ang ilang report cards o transcript of records ug ubang batakang mga dokumento sa panarbaho.

            Mas kuti ang mga panginahanglan alang sa mga trabaho sa gawas sa nasud.  Apil sa gikinahanglan mao ang duha ngadto sa lima ka tuig nga kasinatian.  Maong mapuslanon nga andamon nang daan sa mga aplikante ang ilang certificate of employment o training certificates aron pagmatuod sa ilang track record.

                        -o0o-

            Mahinungdanon ang paghingpit sa registration forms kay mamahimo silang kabahin sa databe sa Department of Labor and Employment (Dole) aron makaangkon og mas tin-aw nga hulagway sa katakos ug kasinatian sa mga mamumuo sa Sugbo ug sa rehiyon.  Angayng tipigan ang ihatag nga registration slip kay kon simbako di madawat sa job fair mahimo pang gamiton sa mosunod pang mga job fair sa bisan asang bahin sa Sugbo ug Pilipinas sa mosunod nga tulo ka buwan.

            Sunod nga suwatan mao ang shopping list, nga mahimong butangan sa tanang bakanteng mga trabaho sa shopping area nga mohaom sa edukasyon ug kasinatian sa mga aplikante.  Ang screening committee maoy mohukngay sa pangangkon sa mga aplikante ug sa panginahanglan sa employers.  Ang kataposang dokumento nga angayng kuhaon sa mga aplikante mao ang employer's action slip, nga maoy motino nadawat ba siya o kinahanglan pa bang pakuhaon og pasulit o pagbansay-bansay.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for November 11, 2009

                        Lansis ni Reyes

 

            Lain gyod og sabaw si Energy Secretary Angelo Reyes.  Siya ang nangunay pagpasidaan sa katawhan sa nag-ung-ong nga kanihit sa suplay sa lana sa nasud.  Matod niya ang imbentaryo karon sa mga kompaniya sa lana molungtad na lang og gikan sa usa ngadto sa duha ka semana.

            Si Reyes ra sab ang niawhag sa katawhan nga magpabilin nga kalma bisan sa makapakugang nga kasayuran nga iyang gibutyag.  Mora siyang palahubog nga way tarung kabuot nga nigamit og posporo pagduslit sa atop sa payag nga hinimo sa gaay nga kugon.  Dihang naglumpayat na sa kakuyaw ang tagbalay, siya ra sab ang nipasalig nga magkawos og tubig.

                        -o0o-

            Diin man kuhaa ni Reyes ang iyang numero?  Nga di abtan og pasko ang pundong lana sa nasud karon?  Ang mga kompaniya, bisan sa ilang kampanya sa pagpanghudlat human ipahamtang ang price control sa Metro Manila ug Luzon, wa kahunahuna paghadlok sa katawhan nga hapit na mahurot ang ilang mga produkto.

            Si Justice Secretary Agnes Devanadera maoy nipasumbingay nga kinuha rang Reyes ang iyang kasayuran gikan sa tumoy sa iyang hinapay.  Matod ni Devanadera sa ilang tigom uban sa mga representante sa mga kompaniya sa lana, way naghisgot og kanihit sa suplay.  Gani nipasalig pa ang mga magpapatigayon nga duna pa silay igong suplay sa lana.

                        -o0o-

            Si Reyes sab ang maisugon nga nakiglalis ni kanhi Neda secretary general Ralph Recto.  Nga maoy nibisto pila na ka buwan ang nilabay nga gipaburot pag-ayo ang presyo sa lana dinhi sa Pilipinas kon itandi sa presyo sa merkado sa kalibotan.

            Inay susihon ang kuwentada ni Recto, aron maggamit pagtuman sa tahas sa iyang buhatan pagsubli sa kamakiangayon sa sunudsunod nga usbaw ug nihit kaayong us-os sa presyo sa lana, gipasanginlan na hinuon ni Reyes si Recto nga namolitika.  Nibiya si Recto sa gabinete nga wa mahusay ang kontrobersiya.  Klarong diin kapusta ang Malakanyang sa away nilang duha.

                        -o0o-

            Mas klaro hain kapusta si Reyes.  Inay manalipod sa mga konsumidor sa lana nga maoy kinabag-an, nahimo na hinuon siyang turutot sa mga kompaniya sa lana.  Siyay tigpasabot ug tigpanalipod sa way kinutoban nilang kahakog og dugang ginansiya.

            Dihay higayon nga nipasidaan si Reyes sa mga kompaniya sa lana sa di pagpatuyang sa pagpasaka sa presyo kay nitidlom ang presyo sa merkado sa kalibotan.  Apan way gihimo dihang gisupak ang iyang pasidaan.  Si Reyes sab ang nangangkon nga nakakita sa mga libro sa mga kompaniya ug sa kamakiangayon sa pagtakda sa presyo sa ilang mga produkto.  Apan dihang nimando ang hukmanan sa Manila pag-abli sa ilang mga libro, tungod sa pasangil sa mga konsumidor nga nagkonsabo ang higanteng mga kompaniya sa lana, si Reyes ang unang nibalibad.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for November 10, 2009

                        Salida sa lana

 

            Motuo ka ba nga, human sa daghan uyamot nga katuigan sa panagkonsabo pagpabiling taas sa presyo aron mas dako ang makolekta nga buhis gikan sa matag litro sa mga produkto sa lana, bahala na kon nabuktot nang kinabag-an sa katawhan pagbayad sa mas taas nga plitehan ug mas taas nga presyo sa inadlawng mga palaliton, kalit lang nga nag-away ang Malakanyang ug ang mga kompaniya sa lana?

            Di kong kabasol kon di ka motuo.  Kay wa ka matawo gahapon.  Ug wa ka mag-inusara.  Way bisan usa sa mga biktima sa bangis nilang raket ang mailad sa labing uwahing salida nilang Presidente Arroyo ug sa higanteng mga kompaniya sa lana.

                        -o0o-

            Kon kalimtan nato, bisan makadiyot lang, nga ang oil deregulation law, nga gipanday sa Kongreso aron pagpalambo sa kumpetinsiya tali sa mga kompaniya sa lana, uban ang pangandoy nga magpuhalay sila aron mapahimuslan sa mga konsumidor ang labing ubos ug makiangayon nga presyo, nisangpot hinuon sa way kinutoban nga paglumpayat sa presyo, nga managsama ra ba gyod hangtod sa kataposang usa ka dako sa mga managribal unta sa industriya, makapakpak ka ug makalumpayat sa mosunod:

·        Pagpahamtang ni Arroyo sa price control sa lana sa Luzon;

·        Pagkiha sa Pilipinas Shell sa kagamhanan tungod sa price control;

·        Pagpanira sa Petron gasoline stations sa Lucena; ug

·        Pagbukas sa Petron sa ilang libro pagmatuod nga wa paburotang ilang ginansiya.

                        -o0o-

            Apan pila lang ka buwan ang nilabay, dihang wa pa sila makahunahuna sa pag-arte, nitumawng tinuorayng bulok ug nangalisbong tinuod nga baho sa Malakanyang ug sa mga kompaniya sa lana:

·        Gibungul-bungolan sa Malakanyang ang pagbisto ni kanhi Neda secretary general Ralph Recto sa kuwentada nga gipaburot pag-ayong presyo sa lana sa Pilipinas;

·        Nangangkon si DOE Secretary Angelo Reyes nga iyang nakita sa libro sa mga kompaniya sa lana nga makiangayon ang ilang ginansiya; apan

·        Dihang gimandoan sa Manila RTC ang DOE, DOJ ug SEC pagsusi sa mga libro sa mga kompaniya sa lana, nangugat ang mga abogado sa Malakanyang nga wa silay gahom paghimo ini.

                      -o0o-

          Unsa bay katuyoan ni Arroyo sa iyang pagpaka aron ingnon nga, sa kataposan, nangisog na siya batok sa higanteng mga kompaniya sa lana?  Gusto ba lang mangangkon nga nagdugo ang iyang kasingkasing alang sa mga biktima sa katalagman bisan gipasidan-an sa mga ekonomista nga mas makadaot kay sa makaayo ang price control?

            Nahibawo na tang daan nga ang kaso sa Shell mahimong bakwion bisan unsang higayona; nga ang Petron gasoline stations nangabli na; ug magpabiling buta ang kagamhanan bisan unsa pay nahimutang sa mga libro sa mga kompaniya sa lana.  Kita ra gihapon, sama sa naandan, ang gibuang.  Apan molampos lang sila kon magpabuang lang gihapon ta.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for November 9, 2009

          Mga itoy ni Glo

 

       Nagsugod na ang paglayas sa mga sakop sa partido ni Pres. Arroyo.  Nga makapakugang.  Pila pa lang ka buwan ang nilabay, ang Lakas-Kampi-CMD morang bungtod sa kamay.  Nga giilogan pagtupos sa nag-alirong ug nibaiid nga mga politiko.  Karon mora nang nangalisbo nga pasyente nga may mananakod ug makamatay nga sakit.

       Sa pikas nga bahin, kasarangan kaayo ning atong nasaksihan.  Ang partido nga nagtungkawo sa Malakanyang maoy labing humot ug hawod.  Makuha ang bisan unsang tinguhaon kay mao may naghupot sa labing dakong puntil.  Nga ikasabod ngadto sa tanang nisipsip ug nitila.  Apan ang samang partido mokalit lang og kaaslom kon mabantang nga hapit na mawani sa gahom.

-o0o-

       Ang kalang-og sa partido ni Arroyo giisip na gani nga sentensiya sa kamatayon alang sa ilang kandidato pagka presidente nga si Defense Secretary Gilberto Teodoro.  Nga nipasalig na si Arroyo nga motunol sa liderato sa partido ngadto ni Teodoro.  Nahadlok hinuong kampo ni Teodoro nga uwahi nang tanan.

       Apan pila lang ka semana ang nilabay, giilogan pa nilang Teodoro ug sa iyang mga karibal ang bendisyon sa Lakas-Kampi-CMD.  Nagka-initay gyod gani ang kadagkoan sa partido ug si MMDA Chairman Bayani Fernando.  Karon nga nagkaduol nang piniliay, ang partido ni Arroyo naglisod na pagpugong sa pagtalikod bisan sa labing sinaligan nilang mga haligi, sama pananglit ni DILG Secretary Ronaldo Puno.

-o0o-

       Sa usa ka bahin, angayng hangpon ang pagbiya sa mga politiko sa partido nga maoy gipasanginlan nga responsable sa pagpalusot sa way pupanagana nga pagpangawat sa nasudnong katigayonan ug pagdupa sa mga nagpabusdik sa katungdanan.

       Apan naibanan, kon wa man hingpit nga nawad-an, og kahulogan ang ilang pagsalikway sa pamunoan, kay ang partido ni Arroyo hapit na malunod.  Kadudahan kon alang ba sa kaayuhan sa nasud ug katawhan ang ilang gihimo.  O aron lang pagpanalipod sa ilang hakog nga personal ug politikanhong mga interes.

-o0o-

       Gawas nga magbantay nga di na malugwayan ang malipayong mga adlaw ni Arroyo ug sa iyang pamilya, angay sang tinuon nga di makapadayon sa ilang kiat ang ilang mga gaway.  Ang mga paningkamot pagpatubag ni Arroyo sa tanan niyang pagpahimus kon wa na sa gahom angay sang ipahamtang batok sa iyang mga itoy.

       Karon pa lang ato nang ilista aron nga di gyod makalimtan ang mga kongresista nga nibasura sa way paglili sa mga ebidensiya sa impeachment complaints batok ni Arroyo ug ang mga mayor ug mga gobernador nga gawas nga nitabon sa kahiwian sa ilang amo wa say kukaikog nga nisunod sa pagsurikbot sa buhis nga gipatud-an og singot ug dugo sa labing kabos nga mga magbubuhis.  Bisan kon mag-yellow, o mag-orange, o mag-berde, o magpuwa na sila, di nato kalimtan ang kaitom sa ilang tanlag ug kasingkasing.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for November 8, 2009

              Bul-og nga gamhanan

 

       Niadto, bisan unsay tinguhaon sa Malakanyang matuman.  Karon, di nang kapugos ang palasyo bisan sa ilang mga itoy sa pagdagan uban sa nangiwit nilang gituboy pagka presidente.  Niadto, nagpatuyang lang silang Pres. Arroyo ug iyang mga alyado sa ilang gibati.  Karon, kinahanglan na nilang ipasabot ang matag usa sa ilang mga lakang ug mga laraw.

       Di nato pasagdan nga mobalik ang ilang naandan nga kamatinumanon pagpalabi sa hakog nilang mga interes, nga puno uyamot sa pagpabaga ug pagpapating.  Di na ta mobalik sa atong naandan nga pagpangiyugpos ug hilom nga pagpakagot sa atong bag-ang matag higayon magpakauwaw ang mga nagtungkawo sa gahom.

-o0o-

       Ang di malalis nga kamatuoran mao nga nagsugod pagkinto ang Malakanyang dihang nisulbong pag-ayo ang pagpakabana sa katawhan.  Ambot unsay nakapukaw sa katawhan human sa katuigan nilang pagtugot nga panamastamasan ang nasudnong kadungganan:

·        Tungod ba sa pagkamatay sa kalibotanon nga simbolo sa malinawong rebolusyon nga nakasakmit pagbalik sa kagawasan ug nakapukan sa kurakot nga diktadura?;

·        Tungod ba sa makahasol nga mga tilimad-on nga way tinuoray nga kausaban nga maggikan sa mga nagduma sa kagamhanan kon samang nangalisbo nga mga dagway ang magpabilin sa gahom?; o

·        Tungod ba kay sa kataposan nakakita na og kahigayonan sa pagpangandoy pag-usab sa labing makiangayon nga mga kausaban alang sa labing daghan?

-o0o-

       Ang katawhan nakakaplag pagbalik sa ilang tingog.  Nagsugod sila sa pagpasidungog sa nitaliwan nga pangu nga nimatuod nga may luna ang kaligdong bisan sa labing taas nga katungdanan sa kagamhanan.  Dayon sa pagpangindahay nga mahibalik ang liderato nga may tinuoray nga pagtugot ug pagsalig gikan sa katawhan.

       Hangtod nga nagsugod na sila pagpaningil sa pamunoan nga napakyas bisan sa labing batakan nga tahas pagpanalipod sa katawhan gikan sa katalagman ug pagtabang dayon sa mga nabiktima ini.  Ang nakaplagan nga katibuok sa ilang tingog ug kakusganon sa ilang pagpakabana di na motugot nila paglugak sa determinasyon pagsakmit pagbalik sa gahom pagtakda sa padulngan sa nasud.

-o0o-

       Di lipak sa udtong tutok ang nahitabo.  Busa way bisan usa nga nakugang.  Di kalit nga baha ni buhawi ang nibuhagay.  Busa way bisan usa nga nakaandam.  Way rebolusyon nga gideklarar.  Busa wa kapamostura ang mga naghupot sa gahom.

       Inanay ang pagbangon sa katawhan.  Anam-anam ang ilang pagtimbakuwas.  Apan malukpanon ang pagpanakod sa diwa sa pagpanginlabot.  Way bisan usa ka luna sa republika nga di mahikap.  Way bisan usa ka gamitoy nga suok, bisan unsa kahilit ug kangitngit, nga di matandangan sa kahayag.  Mahimo nga nasiyam-siyaman.  Apan nia nang bul-og sa kasaysayan.  Ug ang iyang pagkahitabo, nga gipangandoy sukad pa sa atong katiguwangan, di nang kapugngan.  Mao nga ang mga nagpakahawod, bisan pabiling nagpaka-aron-ingnon, hinay-hinay nang niipli aron di maligsan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for November 7, 2009

                        Alas ni Villar

 

            Si Senador Manny Villar kumbinsido nga napakyas ang Oil Deregulation Law sa pagpalambo sa kumpetinsiya tali sa mga kompaniya sa lana.  Apan nitataw nga wa say katakos ang kagamhanan sa paggahin og binilyon ka pesos nga subsidy pagpabiling ubos sa presyo sa lana kon i-regulate pagbalik ang industriya.

            Matod ni Villar inay magpuhalay sa pagpaubos sa ilang presyo klarong nagkonsabo ang mga kompaniya sa lana pagpaburot sa ilang ginansiya.  Maong nisugyot nga angayng usbon ang balaod aron kasilotan ang panagsabutsabot tali sa mga higante sa industriya.  Apan niangkon si Villar nga naglisod sila pag-usab sa oil deregulation law tungod sa pagbabag sa gamhanang mga puwersa.

                        -o0o-

            Niduaw si Villar sa DYAB Abante Bisaya kagahapon ug nakauban namo siya sa dul-an sa usa ka takna.  Akong napanid-an nga kutob sa mahimo, di siya ganahan nga mobantang pagpanaway ni Pres. Arroyo.  Samtang iyang gikuwestiyon ang price freeze sa Luzon sa way pag-apil sa Kabisay-an ug Mindanao, nagdumili siya pagtulisok ni Arroyo ug nisimang sa pag-ingon nga tun-an pa niyag dugang ang kontrobersiya.

            Nipadayag siya og pagsupak sa awhag sa mga dumadapig ni Arroyo nga padaganon siya pagka bise presidente sa umaabot nga piniliay.  Wa na hinuon siya mopasabot unsay mga balaod nga malapas.  Nipuno dayon siya nga mas katuohan nga modagan si Arroyo pagka kongresista sa Pampanga.

                        -o0o-

            Matod ni Villar sayon ang pagsaad og dagkong kausaban.  Apil nang pagpanumpa og bag-ong pagbag-o ug bag-ong politika.  Mahimo ni bisan sa mga tigsuwat sa pakigpung sa mga kandidato pagka presidente.  Nitataw siya nga ang mahinungdanon mao ang pagpasiugda og kausaban nga mapatuman ug ang katakos sa pagpasiugda ini.

            Alang ni Villar mao ni labing dako niyang bentaha sa iyang mga kaatbang:  Ang iyang kaugalingong kasinatian ug ang iyang pagbuntog sa kakabos pinaagi sa kakugi ug paningkamot, segun ni Villar, maoy nakahimo niyang labing andam ug labing takos pagpalambo sa ekonomiya ug paghaw-as sa kinabag-an sa katawhan gikan sa katimawa.

                        -o0o-

            Gitubag ni Villar ang mga pagsaway nga lisod alang sa usa ka bilyonaryo sama niya ang pagbatyag sa kalisod ug kagutom sa mga kabos ug nga sa tanang managan pagka presidente siya ang labing tradisyonal siya nga politiko.  Matod ni Villar nadato siya tungod sa iyang kakugi ug paningkamot ug nga way bisan usa ka dako sa iyang katigayonan ang naggikan sa kagamhanan.

            Gipasabot sab nga di siya kapasanginlan nga trapo kay sa tanang nanagan siya mao ang labing bag-o og bansagon.  Matod niya ang mga bansagon sa iyang mga kaatbang mao na ang nagdominar sa pamolitika sa Pilipinas sud sa pipila ka dekada.  Nipuno siya nga ang labing mahinungdanon mao nga makabarug siya sa iyang kaugalingong mga tiil nga di magsalig sa iyang mga ginikanan ni mga padrino.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for November 6, 2009

                        Krisis sa dugo

 

            Sa makausa pa, makaangkon na sab ta sa talagsaong kahigayonan pagluwas sa kinabuhi sa atong mga kapamilya nga biktima sa katalagman, o mga aksidente, o grabeng mga balatian.  Tibuok adlaw karong Sabado, Nobyembre 7, ang mga Sugbuanon mohatag na sab sa labing mahinungdanong gasa—ang dugo—ang gasa sa kinabuhi.

            Ang Kapamilya Blood Donation Campaign ipahigayon matag tulo ka buwan.  Kay luwas ta nga makahatag og dugo matag tulo ka buwan.  Matag duha ka buwan man gani sa Estados Unidos ug ubang kanasuran.  Mas konserbatibo lang ang lokal nga blood collection agencies.  Maong way sukaranan ang kahadlok sa kaluwas sa paghatag og dugo kaupat matag tuig.

                        -o0o-

            Alang sa mga suki na ug sa mga mosalmot sa labing unang higayon sa Kapamilya Blood Donation Campaign karong buwana, kapilian ninyo ang labing duol sa mosunod nga upat ka venues:

·        Sa Super Metro sa Dakbayan sa Mandaue, ang Regional Blood Coordinating Council (RBCC) maoy moatiman ninyo;

·        Sa Gaisano Grand Fiesta Mall sa Tabunok, Dakbayan sa Talisay, ang Philippine National Red Cross (PNRC) moduma sa kalihokan;

·        Sa EMall sa Sanciangko, Dakbayan sa Sugbo, ang Cebu City Medical Center (CCMC) ug ang Rotary Club ang magtinabangay pag-atiman ninyo; ug

·        Sa Gaisano Mactan sa Dakbayan sa Lapulapu, ang Regional Blood Center (RBC) sa Department of Health (DOH) ang moduma.

                        -o0o-

            Mahimong mas makahuloganon ang paghatag og dugo kon ang blood donors di magpaabot og bayad, o bisan unsang bugti.  Tinuod nga may mga buhatan pa nga manghatag og blood donation cards.  Nga maggamit sa donors aron malibre ang dugo kon sila na sab o ang mga sakop sa ilang pamilya ang magkinahanglan.  Apan di rang kaabot og 10% sa donors ang magkinahanglan og dugo.

            Ang RBC nihunong na pagpanghatag og blood donation cards.  Tungod sa pipila ka insidente nga gi-negosyo ang cards, di sa donors kon dili sa ubang mga tawo nga maoy nagpahimus sa ilang kamanggihatagon.  Apan ang RBC nirehistro sa tanang donors sa ilang database.

                        -o0o-

            Masulub-on hinuon ko nga motaho ninyo nga hangtod karon ang pribadong mga tambalanan di lang gihapon moggamit sa dugo nga mahipos sa RBC, PNRC ug RBCC.  Alang nila mapanalipdan lang ang kahimsog sa ilang mga pasyente kon mohimo sa ilang kaugalingong screening sa dugo.  Nga nagkahulogan og dugang gasto sa mga pasyente.

            Mag-agad hinuon ning tanan sa RBC ug sa DOH.  Sa ilang katakos pagtuman sa ilang tahas sa pag-screen sa tanang dugo nga mahipos sa PNRC ug RBCC.  Nga igong makatagbaw sa mga panginahanglan sa tanang tambalanan—ma-publiko man o ma-pribado.  Kon di hingpit mapatuman ang lagda—nga gitumong pagpalambo sa suplay ug sa kalidad sa dugo—ang mga pasyente ug ang kinatibuk-ang kahimsog sa katawhan maoy masakripisyo.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for November 5, 2009

                        Kang-a sa edukasyon

 

            Nagpabilin ang dakong kang-a tali sa mga kurso nga gitanyag sa mga kolehiyo ug unibersidad ug sa mga katakos nga gikinahanglan sa mga industriya.  Nabantang pag-ayo ang suliran sa daghan nang job fair nga gipasiugdahan sa kagamhanan ug sa pribadong sektor.  Kaliboan ang kahigayonan sa trabaho, usahay mas daghan pa gani kay sa mga aplikante, apan pipila ra gihapoy makatrabaho.

            Kay kasagaran sa mga aplikante gradwado sa mga kurso nga wa kinahanglana sa mga kompaniya nga niapil sa job fair.  Kadako sa usik sa kuwarta ug panahon sa mga tinun-an ug ilang mga ginikanan.  Nabuktot sila sa matrikula aron lang magpatid-patid og lata human sa gradwasyon.

                        -o0o-

            Hagbay rang Department of Labor and Employment (Dole) nga naningkamot pagtapak sa dakong kang-a.  Naghimo na sila og pagtuon unsay mga katakos nga gikinahanglan sa mga industriya.  Apan ang girekomendar nilang mga kurso padayon nga gibungul-bungolan lang sa pribadong mga tulonghaan.

            Salamat sa kagawasan sa mga tinun-an ug mga ginikanan pagpili sa mga kurso nga ilang gusto.  Salamat sab sa otonomiya sa pribadong mga tulonghaan gikan sa pagkontrolar sa kagamhanan.  Maong padayon nga nagbaha ang mga gradwado sa nursing bisan wa nay kahigayonan nga kasudlan dinhi ug sa ubang kanasuran.  Way kalainan sa pagbaha sab sa commerce graduates pila ka tuig nang nilabay bisan ang mga gradwado nahimo nang tigbantay sa mga tindahan.

                        -o0o-

            Apan ang kadagkoan sa mga kolehiyo ug unibersidad niangkon nga di sila ingon ana kagawasnon nga mousab dayon sa ilang mga kurso pinasikad sa nag-usab-usab nga mga panginahanglan sa mga industriya.  Kay samtang di nang kabuot ang kagamhanan sa pagtakda sa ilang matrikula, ang Commission on Higher Education (Ched) gihapoy nagbuot sa ilang mga kurso.

            Maong bisan kon ang mga tagduma sa mga tulonghaan nakabantay nga wa na kinahanglana ang mga kurso o ang pipila ka subjects sa mga kurso nga ilang gitanyag, di silang kalingkawas gikan sa gapos sa karaan-pang-Mampor nga mga lagda sa Ched.

                        -o0o-

            Ambot tsamba ba lang, o tinuyo gyod, nga giisnab sa lokal nga kadagkoan sa Ched ang tigom nga gipatawag sa Dole uban sa mga representante sa mga industriya ug mga tulonghaan.  Mahimo nga sila diay ang tinuod nga lansang sa mga paningkamot paghimo sa edukasyon nga mas matinabangon sa pagpangita og panginabuhi sa mga gradwado ug mas makahuloganon sa mga panginahanglan sa bag-ong panahon.

            Mao ba sab ni hinungdan nga ang Ched paspas pa sa kilat nga nidupa sa nursing schools gikan sa sibaw nga mga awhag tak-opan na ang wa kapapasar sa ilang mga tinun-an sa nangaging nursing licensure examinations?  Alang sa Ched, ang atong nursing schools gihapon ang labing maayo, bisan kon pipila nila way base hospitals ug batakang kahimanan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for November 4, 2009

                        Yagaw sa listahay

 

            Ang nasudnong kadagkoan sa Comelec ang sad-an sa di makiangayong paghikaw sa minilyon ka katawhan sa ilang balaanong katungod pagpili:

·        Giyak-an lang nilang rekomendasyon pila ka buwan nang nilabay sa election officers sa Sugbo ug ubang bahin sa nasud nga dugangang mga takna ug mga adlaw sa rehistrasyon;

·        Gibalibaran nilang dugay nang sugyot sa election officers sa Sugbo ug ubang bahin sa nasud, nga nalumos sa nagbahang mga botante nga nagpalista, nga dugangan ang computers kay tagsa ra ka data capturing machine ang nadestino sa matag lungsod ug dakbayan; ug

·        Dihang gikunsaran sila sa kaamguhan nga sakto diayng election officers ug busa gipatuman ang ilang mga sugyot, uwahi nang tanan.

                        -o0o-

            Dugang atraso sa mga komisyonado sa Comelec, nga gawas sa usa o duha, way kasinatian sa higanteng gimbuhaton nga gisangon nila:

·        Ang mga botante ra sa kaulohan nga wa kaabot niadtong Sabado maoy gipatiwas pagpalista hangtod sa tungang gabii sa Martes;

·        Ang gigamit nga lusot sa paglugway sa rehistrasyon mao ang brownout tungod sa hinay nga bagyong Tino nga niigo sa pipila lang ka dapit ug sa pipila lang ka botante;

·        Gipalaway lang ang mga botante sa Sugbo ug ubang bahin sa nasud nga wa kaapas sa deadline kay nikagar ang daginuton nang daan nga computers sa lokal nga mga buhatan sa Comelec.

                        -o0o-

                Apan ang lokal nga mga opisyal sa Comelec sa Sugbo di makapanghunaw og responsibilidad sa kalangay ug kayagaw sa rehistrasyon sa mga botante:

·        Ilang gibuwad sa init, gipauwanan ug girisgo nga maligsan sa mga sakyanan ang mga nagparehistro nga mahimo man untang ipatuman ang mas sayon ug mas makiangayong sistema sa pagpanlista;

·        Ang lokal nga mga opisyal nay gipasagdan nga magbutang og mga tolda nga kapasilongan sa mga botante;

·        Wa gyod silang kahunahuna pagbalhin sa rehistrasyon sa mas lapad, mas hawan ug mas hayahayng mga dapit nga di magkadusingot ang mga botante ni manginit ug madaot ang computers.

                        -o0o-

            Managsama ang lokal ug nasudnong mga opisyal sa Comelec sa ka-wa nilay kaikog ni pagtahud sa kamahinungdanon sa paghatag og kahigayonan sa tanang botante nga nagtinguhang mosalmot sa piniliay sa Mayo sunod tuig.  Inay makaangkon og kaligdong pagpangayog pasaylo, managsama silang nitulisok sa makaluluoyng mga biktima sa makauuwaw nilang bulilyaso.           

            Ang lokal ug nasudnong mga opisyal sa Comelec morang mga amaw nga napaso nang kamot kay nakakupot og kahoy nga nagsiga apan gipasoan na sang pikas kamot pinaagi sa pagkupot sa samang kahoy.  Ang kayagaw sa rehistrasyon di maayong timailhan sa katakos sa Comelec paglingkawas gikan sa bahaw nga sistema, nga ilang naandan sukad pang Mampor, aron maandam pagduma sa labing unang automated nga nasudnong piniliay sa atong kasaysayan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for November 3, 2009

              Alas ni Glo

 

       Karong gitak-opan nang pagpanlista sa bag-ong mga botante alang sa piniliay sa Mayo sunod tuig, ug naghikay nang mga magpapili sa pagsumiter sa ilang certificates of candidacy ngadto sa Comelec sa kataposan ning buwana, mosamot pagsibaw ang mga huhungihong sa unsay daganan ni kinsa ug kinsay makadaog sa unsang katungdanan.

       Tugoting mangahas ko pag-apil.  Nia sang akong mga pangagpas.  Bisan di kong kapangangkon nga eksperto sa politika.  Kay ang 25 ka tuig nakong kasinatian isip magsisibya wa kahatag nako og kinaadman pagsabot sa gubot-pa-sa-lukot nga pamostura sa mga politiko.  Di lang una ko manghilabot sa Sugbo.  Nasudnong mga piliunon maoy akong unahon.

-o0o-

       Ang paluyohan ni Pres. Arroyo pagka presidente mao si Senador Manny Villar.  Di si Defense Secretary Gilbert Teodoro nga maoy gituboy karon sa Lakas-Kampi-CMD.  Kay si Gibo pabiling nangiwit sa surveys.  Si Villar, bisan dako og biya, maoy nagsunod sa nisulbong pag-ayong si Senador Noynoy Aquino.

       Ayaw og kahibung kon di kang kadungog ni Villar nga manaway ni Arroyo sa mosunod nga mga adlaw.  Bisan sa iyang dakong katigayonan, nagkinahanglan si Villar sa tabang sa Malakanyang, legal ug unsa pa man, pag-apas ni Aquino.  Ug ang iyang pilion nga running mate mao si Senador Loren Legarda, di si Senador Chiz Escudero.  Bisan kon si Loren, sama ni Chiz, nipasangil niyag "C-5 at tiyaga."

-o0o-

       Nga makahingpit sa politikanhong paghikog ni Escudero.  Sa iyang pagbiya sa NPC, ug sa iyang pagpahibawo nga mahimo siyang modagan pagka presidente, mo-us-os pagka bise presidente, o magpabilin sa Senado, gipasundayag ni Escudero ang kataphaw ug kakutaw sa iyang panglantaw.

       Gisaway niyang pangurakot sa kagamhanan ug kontraktuwalisasyon sa mga mamumuo (nga pulos girepresentahan ni Danding Cojuangco ug sa iyang San Miguel Corporation) ug ang oil deregulation law (nga kusganong gipanalipdan ni Ramon Ang, CEO sa Petron ug batabata ni Danding), apan niinsistir nga di si Danding ni ang iyang kuwarta (o ang kakuwang ini) di maoy hinungdan sa iyang paglayas sa NPC.

-o0o-

       Si Pres. Arroyo nangandam nang daan sa nag-ung-ong nga kadaogan ni Noynoy Aquino.  Ang iyang pag-ulug-ulog sa ikaduhang distrito sa Pampanga nagmatuod sa iyang kakuwang og pagtuo nga makalusot si Teodoro o bisan si Villar.  Kumbinsido si Arroyo nga ang ubos bay balaoranan, nga mao ray makasugod sa budget ug impeachment proceedings, maoy labing kasaligan niyang kahimanan pagsukol kon gukdon sa sunod nga presidente.

       May sukaranan ang iyang kamasaligon.  Kay lisod tuohan nga si Noynoy, human sa tanan niyang pasalig pagpasiugda og bag-ong pamolitika, mopabaha og kuwarta aron pagpugos sa mga kongresista pagpa-ituy-itoy sa Malakanyang.  Apan molampos lang si Arroyo kon magpabilin gihapong magpapating ang mga kongresista bisan atubangan sa sipa nga awhag sa kausaban sa kinabag-an sa katawhan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for November 2, 2009

              Sipong tanan

 

       Makahimo na ko pagsubay sa tanang mensahe sa tanan nakong gisunod sa Twitter ug sa tanan nakong higala sa Facebook, bisan pila pa sila ka libo.  Di lang sa usa o sa duha kon dili sa tanang pito nako ka accounts sa Twitter ug sa tanang lima nako ka accounts sa FB.  Nga di ko kinahanglang magbalhin-balhin og websites, ni mag-abli og daghang web pages, di gani ko kinahanglang mo-login ug mo-logout sa daghan uyamot nakong accounts.

       Di sab ko kinahanglan nga mo-download og bisan unsang desktop application.  Ang browser ra sa PC ang kinahanglan nakong ablihan.  Ngadto sa Peoplebrowsr (my.peoplebrowsr.com), ang gitawag nga steroids sa Twitter, FB, YouTube ug ubang social networks.

-o0o-

       Bisan sa kadaghan nakog accounts sa Twitter, nakalimtan na gani nakong uban, wa ko kahibawo unsay ilang kapuslanan.  Mas naggamit nakong FB pakigsulti sa among mga tigpaminaw ug sa pagpahibawo nila sa mga balita ug sa nagkalainlaing mga proyekto nga among gipasiugdahan.

       Hangtod nga nalubong sa makalilisang nga baha nilang Ondoy ug Pepeng ang Metro Manila ug dakong bahin sa Luzon.  Ang nahimong nag-unang tinubdan sa kasayuran, video ug mga hulagway sa kabangis ug kalapad sa katalagman mao ang Twitter.  Kay lahi sa FB, blogs ug ubang social networks, ang Twitter may katakos pagsibya sa imong kasayuran dihadiha dayon ngadto sa tibuok kalibotan, bisan sa mga tawong di nimo friend o wa gani kaila nimo.

-o0o-

       Una nakong problema sa Twitter mao di automatic ang iyang updates.  Kinahanglang magsige kag refresh sa page.  Ikaduha, daghan kaayo ko og gisunod nga kanunay lang kong magkapakapa sa baha sa kasayuran nga wa nako kinahanglana.

       Una nakong gihimo mao ang pag-iban sa users nga akong gisunod.  Ang wa nang kaabot og 20 nga akong gibilin pulos kasaligang mga tinubdan, sa kasayuran nga akong mapuslan.  Ikaduha nakong gihimo:  Hingpit nga gigakos ang talagsaong teknolohiya sa Peoplebrowsr.

-o0o-

       Ang Peoplebrowsr may upat ka columns, nga pulos dynamic (mousab rag ila kon dunay bag-ong kasayuran).  Ang una maong navigation panel (nga mahimong tak-opan kon masudlan nang ubang columns); ang ikaduha mahimong sudlan sa twits sa tanan nimong gisunod; ang ikatulo masudlan sa updates sa FB; ug ang ikaupat masudlan sa twits sa balita nga gisundan.  Makapuno kag dugang columns apan kinahanglan nang lihukon ang cursor aron makit-an.

       Maong dungan nakong nasundan ang twits nilang Senador Mar Roxas ug Korina Sanchez sa nagpadayon nilang honeymoon sa Japan (nangaon silag soba ug wa ka-shopping si Korina kay pulos baga ang baligyang mga sinina); mga pangandam sa kalagkalag sa akong mga higala sa FB; tanang duwa sa NBA; tiyabaw sa mga molupyo nga naigo sa bagyong Santi; ug tanang balita ug komentaryo mahitungod nilang Barack Obama ug Michael Jackson.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com