Arangkada of Leo Lastimosa for December 6, 2009

        Martial law ni Glo

    Sud sa upat ka adlaw human sa masaker sa kapin sa 60 ka sibilyan sa Maguindanao, dihang ang kagamhanan ni Pres. Arroyo nanagana pag-imbestigar sa kalambigitan sa mga Ampatuan sa usa sa labing bangis nga krimen sa atong panahon, gipasanginlan siya nga inutil sa pagpatuman sa balaod batok sa iyang labing suod nga mga alyado sa politika.

    12 ka adlaw human sa masaker, dihang ang kagamhanang Arroyo hingpit na nga nibanos sa Kapitolyo sa Shariff Aguak ug sa kasilinganan nga mga munisipyo, nikiha ug nidakop na sa mga Ampatuan ug nidis-armar na sa ilang private army, nipahamtang si Pres. Arroyo og martial law sa tibuok Maguindanao.

        -o0o-

    Kon tinuod pa nga gikinahanglan ang martial law, niadto pa unta gipakanaog nga wa pa matandog ang mga Ampatuan, nga sila pay nagtungkawo sa Kapitolyo ug mga munisipyo sa Maguindanao uban sa gatosan nila ka armadong mga dumadapig.

    Lisod sabton nganong karon pa nakahunahuna og martial law ang Malakanyang nga natanggong na ang gipasanginlan nga utok sa masaker ug nadakpan na sab ang kinakusgan nga mga haligi sa mga Ampatuan.  Gawas kon moangkon ang kagamhanan nga salida ra to ang ilang pagsakmit sa daghang mga armas ug mga bala sa niaging mga adlaw ug ang makanunayon nila nga pangangkon nga kontrolado nila ang sitwasyon.

        -o0o-

    Ubos sa batakang balaod, nga dugay rang gidumtan ni Arroyo nga watas-watason, mapahamtang lang ang martial law kon dunay invasion o rebelyon.  Kay di man mailad ni Arroyo ang katawhan nga dunay rebelyon, iya na lang gitumbok sa Proklamasyon 1959 nga dunay mga timailhan sa nag-ung-ong nga rebelyon.

    Salamat sa modernong mga teknolohiya sa komunikasyon, lahi ang hulagway sa Maguindanao nga nasaksihan sa katawhan.  Ang nanghilak nga mga Ampatuan, nga morang mga batang gamay nga giam-aman sa mga sundawo, ug ang malinawon nilang pagkuyog sa mga polis ug mga sundawo nga nidakop nila, di mga timaan sa determinadong hudlat pag-alsa batok sa kagamhanan.

        -o0o-

    Ang pagsupak sa nagpakabana nga mga hut-ong sa katilingban sa pagpakanaog sa martial law sa Maguindanao wa lang manukad sa ka wa nilay pagsalig ni Arroyo.  May sukaranan ang ilang kahadlok nga kon mahimo ning Arroyo sa Maguindanao, way makapugong niya pagmugna og mga abat-abat sa ubang mga dapit aron mapahamtang ang martial law sa tibuok nasud.

    Si Arroyo di makapangangkon nga morang bingka---nga gawas nga gitumbok nga inutil gipasanginlan sab nasobrahan ra paggamit og puwersa.  Mahimong nakaamgo siya nga di paigo ang lingkoranan isip kongresista sa ikaduhang distrito sa Pampanga human sa 2010.  Tungod sa nangaging mga timaan sa iyang kahubog sa gahom, mahimong nakumbinser nga ang bugtong paagi pagsangang sa mga panudya sa iyang mga binuhatan mao ang paghakgom og dugang gahom.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for December 5, 2009

        Pusta ni Ampatuan    

    

    Ang pagkaguba sa mga ebidensiya sa dapit nga nahitaboan sa masaker sa Maguindanao hinaot nga naggumikan lang sa kabanga sa mga imbestigador sa kapolisan.  Ug di tungod kay gisabotahe nila ang imbestigasyon.  Aron makalingkawas ang mga nahilambigit sa usa sa labing bangis nga krimen sa atong panahon.

    Nagpasad nang mga basura sa dapit nga gilubngan sa patayng lawas ug mga sakyanan ug ubang personal nga kabtangan sa mga biktima.  Gikahadlokan nga tungod sa kapakyas sa kapolisan pagpreserbar sa crime scene, nangawa na sab ang labing mahinungdanon nga mga ebidensiya nga makatabang unta pag-ila sa mga responsable ug pagpalig-on sa mga kaso batok nila.

        -o0o-

    Mangahas ko sa pagpangagpas sa hinungdan nganong nabantang sa tibuok kalibotan ang dugay na natong nasinati---kapakyas sa kapolisan pagtuman sa labing batakan nilang gimbuhaton:  Tungod kay sa unang upat ka adlaw human sa masaker, wa sila kahibawo unsay himuon---tinud-on ba paggukod, o tabonan, ang mga kriminal?

    Nanukad ang kalibog sa kapolisan, ug bisan sa militar, sa kataphaw sa postura sa Malakanyang human sa masaker.  Salamat sa kasuod ni Pres. Aroyo sa mga Ampatuan.  Nanagana ang mga polis.  Kay kon ila pa dayong gigukod ang mga gipasanginlan, unya duphan ra diay gihapon ang mga suspitsado sa gamhanan nilang mga padrino sa palasyo, nahibawo tang tanan nga ang kabos nga mga imbestigador maoy mas maapiki.

        -o0o-

    Karon makapangangkon nang Malakanyang nga ila na gyong gitinuod ang mga Ampatuan.  Gipasanginlan na gani nga nasobrahan.  Apan di ni tungod sa ilang kaluoy sa mga Mangudadatu ug ubang mga biktima.  Tungod ni sa sibaw nga mga taho sa lokal ug kalibotanong media sa ka-wa nilay gihimo.  Ug tungod ni sa pagpanginlabot na sa United Nations, European Union ug ubang kalibotanong kahugpongan.

    Maong naka-iskor si Gibo Teodoro.  Siyay labing unang nakapakita sa Malakanyang unsay labing makiangayon nga tubag sa masaker---putlon ang tanang kalambigitan uban sa mga Ampatuan, dis-armahan ang ilang private army ug ipahamtang ang balaod bisan kinsay maig-an.

        -o0o-

    Nanghilak nang mga Ampatuan.  Maglisod na gani paggawas sa harianon nilang mga pinuy-anan.  Apan way niduyog sa ilang pagbangotan.  Kalalim tan-awon nga ang balaod, nga sa dugayng panahon gibugalbugalan, napatuman na gyod sa Maguindanao.

    Apan nahadlok kong uwahi nang tanan.  Lisod nang banhawon ang naggusbat nga mga ebidensiya.  Nga maoy labing mahinungdanon pagpabarug sa mga kaso sa hukmanan.  Bisan pila pa ka pil-pilo sa mga kasong pagpatay ang ipasaka batok nila, mahimong magngisi lang gihapon ang mga Ampatuan sa kauwahian.  Salamat sa pagnukus-nukos sa Malakanyang, maong nagkayamukat ang militar ug kapolisan.  Hinaot nga di ulug-ulog lang sa mga botante ning tanan.  Nga ang bugtong hinungdan nga gilisudlisod ang mga Ampatuan mao nga tino na nga makaipsot sila sa tanang mga kaso sa hukmanan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for December 4, 2009

                   Makahilong hawok

 

          Managsama silang Manny Pacquiao ug Willie Revillame.  Pulos malampuson sa ilang mga natad:  Si Pacquiao ang labing maayong boksidor sa tibuok kalibotan, nga ang labing banggiitang mga boksidor nga gipangulohan ni Floyd Mayweather Jr. nag-ilog pagpakigsawo sa dakong kuwarta nga gisaad sa sunod niyang mga sangka; samtang si Revillame maoy labing malampuson ug adunahan nga TV host tungod sa pagpanghawod sa ratings sa iyang "Wowowee."

          Apan pulos sab sila nagda og demalas sa natad sa politika.  Ang labing uwahing survey sa Pulse Asia nagbutyag nga segurong mapilde si bisan kinsang kandidato nga ilang paluyohan sa lokal ug nasudnong piniliay sa sunod tuig.

                   -o0o-

          Daotan ning balita alang ni Pacquiao.  Ang kamao niyang manukmag di diay igo nga sukaranan nga makumbinser ang mga botante nga takos siyang molingkod sa kongreso.  Nalukapa siya sa mga Antonino sa General Santos City niadtong 2004.  Mahimong tumbahon na sab diay sa mga Chiongbian sa Saranggani.

          Mas mat-an si Revillame.  Wa pahaylo sa mga ulug-ulog nga modaog siya kon modagan sa Quezon City.  Apan di katug og tarung si Senador Manny Villar.  Kinsa kumbinsido nga ang baga nga duot sa katawhan nga madani ni Revillame sa ilang rallies segurong mobotar niya pagka presidente.  Kutob ra diay si Revillame sa pagtapok, nagkinahanglan si Villar og laing panghaylo sa mga botante pagpili niya.

                   -o0o-

          Mas kalibogan ang kahimtang ni Senador Noynoy Aquino.  Kay segun sa samang survey sa Pulse Asia, ang pagpaluyo ni Kris Aquino niya mahimong makapadaog apan mahimo sang makapapilde niya.  Ang hubad sa mga tigpaniid sa politika:  Mag-agad ang kandidatura ni Noynoy sa salida ni Kris.  Kon magbinuotan si Kris, sama sa malampuson niyang pagpanghipos og mga hinabang alang sa mga biktima ni Ondoy, siyay sunod nga molingkod sa Malakanyang.

          Maong di mabasol kon makit-an si Noynoy nga magluhudluhod sa tanang simbahan atol sa campaign period.  Mahimong hugot siyang mangaliya nga di mag-eskandalo si Kris hangtod sa Mayo 10.

                   -o0o-

          Karon pa lang, magbangotan nang mga dumadapig nilang Joseph Estrada ug Gilbert Teodoro.  Kay segun sa survey, hawok sa kamatayon ang kandidatura ni Erap ug labaw pang makahilo ang pagpaluyo ni Pres. Arroyo.  Ang mga pakigpung ni Erap nahimo na lang tinubdan sa kalingawan sa masa.  Human sa iyang pagkakonbikto sa plunder, wa nay mo-seryuso sa iyang mga pasalig sa maayong pangagamhanan kon mahibalik sa Malakanyang.

          Kon naglaom si Teodoro nga makumbinser ang katawhan nga wa siyay labot sa mga eskandalo ni Arroyo bisan kon iyang gipahimuslan ang gamhanang makinarya sa nangalisbong administrasyon, ang survey nipasidaan nga sayop siya.  Ang labing dakong konsuylo mao nga ang iyang pagsakay sa masaker sa Maguindanao mahimong mosangpot og 100% nga usbaw sa iyang rating ug mahimo nang 2%.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for December 3, 2009

                        Piyesta sa paglaom

 

            Lain na sang piyesta sa libreng mga pangalagad ang mapahimuslan sa atong mga kapamilya tibuok adlaw karong Sabado sa main campus sa Cebu Technological University (CTU) sa M.  J. Cuenco Ave. sa Dakbayan sa Sugbo.  Libreng skills training seminars, local ug overseas job fair ug one-stop shop sa labing mahinungdanon nga mga pangalagad sa kagamhanan ang pipila lang sa labing unang tanyag sa labing bag-ong unibersidad sa Sugbo.

            Ang kanhi Cebu State College of Science and Technology (CSCST) mapagarbuhon nga mohatag og sampol sa nabantog nga extension services sa nagkalainlain nilang satellite campuses sa tibuok lalawigan sa Sugbo ngadto sa mga molupyo sa naglibot nga kabarangayan.

                        -o0o-

            Niang mosunod nga mga teknolohiya sa agrikultura nga libreng itudlo sa labing sinaligan nga mga eksperto sa CTU:  Grafting ug marcoting (multiple node rose propagation) uban ni Francis Eric Largo; dish garden, terrarium, bonsai making ug paghimo og budbod kabog uban ni Andresa Pasaje; ug paghimo og quesong puti ug yogurt ug choco milk uban ni Eva Agbay.

            Libre sab ang pagtudlo sa mosunod nga fisheries technologies:  Paghimo og boneless bangus ug rellenong bangus uban ni Nerissa Bontia; crispy bangus stick uban ni Erma Capuno; bangus nuggets uban ni Proserpina Dionaldo; fish lumpia uban ni Necitas Ilustrisimo; fish ball uban ni Violeta Rosell; ug fish empanada uban ni Analyn Frasco.

                        -o0o-

            Labaw pang libre ang pagtudlo sa mosunod nga trade technologies:  Paghimo og eggplant puto ug squash float uban ni Elsa Malabar; banana blossom patty uban ni Maria Luisa Jopia; bread fruit cookies ug bread fruit cake uban ni Carmecita Quiño; nagkalainlaing camote baked products sama sa bakasi burger sa camote bun uban ni Wilma Giango; Christmas lantern uban ni Jesus Arante; pendant light uban ni Ramon Cornejos; recycled lampshade uban ni Segundino Cuadra; ug switch/triggering device uban ni Mary Ann Dalaguit.

            Mahimo sab mong libreng makakat-on sa mosunod nga social sciences technologies:  Paghimo og fabric conditioner ug liquid dishwashing soap ug powder detergent uban ni Hedeliza Penida; chocolate crispies, choco cookies cream ug choco mallows uban ni Asuncion Monsanto; ug commercial chorizo uban ni Renissa Quiñones.

                        -o0o-

            Libre sang pangalagad sa mga bata ang itanyag sa Bantay Bata 163  Cebu, CTU CTTE Department ug sa munisipyo sa Liloan sa amihanang Sugbo, apil nang libreng pagkaon, story telling ug puppet shows.  Ang kababayen-an tudloan sab mahitungod sa foot spa, hot oil ug haircut.

            Ang tanang libreng pagbansay-bansay karong Sabado, nga gitambayayongan pagpasiugda nilang CTU President Bonifacio Villanueva ug Extension Services Head Dr. Greg Gamboa, uban ang ABS-CBN Cebu ug DYAB Abante Bisaya, gitumong paghatag og kahigayonan sa atong mga kapamilya pagsugod og ginaymayng mga patigayon ug pagbarug sa ilang kaugalingong mga tiil.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for December 2, 2009

 

        Hilanat sa politika

 

    Napupos nang tagal sa pagsumiter sa mga certifico de candidatura alang sa mga managan sa piniliay sa Mayo 10 sunod tuig.  Apan inay mapupos nang mga huhungihong kinsay managan, unsay daganan ni kinsa ug kinsay modagan uban ni o batok ni kinsa, malugwayan ang kalibog sa mosunod pang duha ka semana.  Kanus-a gitugotan ang mga politiko sa paghulip sa mga piliunon na unta sa mga giisip nga mas haom sa katungdanan o mas dako ang kahigayonan sa pagdaog.

    Maong magpadayon hangtod sa tungatunga sa Disyembre ang mga huhungihong nga di gyod si Bise Mayor Michael Rama ang tinuod nga kandidato pagka mayor sa BO-PK.  O nga di gyod si Glenn Soco ang tinuod nga runningmate ni Gobernador Gwen Garcia.

        -o0o-

    Klarong naapiki ang oposisyon sa Dakbayan sa Sugbo.  Napugos na lang intawon sila sa pagpadagan og klarong para gasto alang sa duha ka labing taas nga katungdanan sa dakbayan.  Human sa ilang panganti nga magkapuliki ang BO-PK sa ilang mga piliunon, morag sila karoy magkapuliki pagpasabot nganong wa mahitsura ang ilang tiket.

    May sukaranan ang pagduda sa mga tigpaniid nga ang Partido Kusog nituo sa ilang kaugalingong propaganda.  Nga si Mayor Tomas Osmena di gyod hingpit nga mosalig ni Rama.  Nga nahadlok si Osmena nga si Rama kon mao nay manimon sa City Hall mahimo nga laing Alvin Garcia.  Dihang wa matuman ang ilang pangandoy, nagkarakara sila pagpangita kinsay laing itugpo.

        -o0o-

    Mahimong motinuod gyod pagdagan pagka mayor si GSIS President ug General Manager Winston Garcia.  Mahimong matinuod ang gikahadlokan sa BO-PK nga pagpabaha sa mga Garcia og kuwarta sa kabarangayan.  Mahimong matinuod ang pangangkon sa mga kapitan nga gihaylo na sila sa kampo ni Garcia og tag-P5 milyones nga balor sa mga proyekto sa matag barangay.

    Apan mahimo sang uwahi nang tanan.  Mahimo sang nakaamgo nang mga Garcia nga di jukebox ang mga Sugbuanon nga mahimo lang yawehan.  Mahimong gidawat na nilang kamatuoran nga, lahi sa lalawigan, ang mga botante sa dakbayan di sama kahumok og ilong.

        -o0o-

    Di hinuon monopoliya sa Kusog ang kayagaw.  Nabungkag sang pundok nilang Mayor Arturo Radaza sa Lapulapu ug Mayor Avelino Gungob sa Consolacion.  Si Radaza nisalikway sa iyang bise mayor, Mario Amores, nga napakyas pagbadlong sa pag-umangkon nga nangahas paghagit sa iyang asawang si Paz.  Samtang si Gungob nangitag laing mopuli niya pagka mayor human talikdi sa iyang bise mayor nga motapon unta sa One Cebu apan nabalibaran kay giulug-ulogan sa partido ang iyang pag-umangkon nga nangluod nga wa padagana pagka kongresista.

    Labad sa ulo sab ni Kongresista Eduardo Gullas ang pag-unay sa duha niya ka alyado--silang Bise Mayor Alan Bucao ug Aber Belleza pagka bise mayor.  Gawas lang kon usa ni sa tinagoan niyang set plays isip head coach sa unang distrito sa Sugbo.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for December 1, 2009

                        Kapyot sa Pampanga

 

            Karong pormal nang gipasaka ni Pres. Arroyo ang iyang certificate of candidacy pagka kongresista sa Pampanga, nakaginhawa og luag ang iyang mga kaatbang.  Ug ang nagpakabana nga mga hut-ong sa katilingban.  Alang nila nidako ang kahigayonan nga may piniliay sunod tuig.  Nigamay ang kahigayonan nga sabotaheon ni Arroyo ang piniliay karong Mayo aron kalugwayan ang iyang pagpabilin sa gahom.

            Apan di hingpit ang pagsaulog.  Ang iyang pagdagan pagka kongresista nagpasabot nga wa pa diay siya matagbaw.  Bisan kon walo ka tuig na siyang nagtungkawo sa Malakanyang, ikaduhang labing taas sunod sa diktadurang Marcos, di pa gyod diay siya ganahan nga motahan ngadto sa ubang mga tawo pagbanos pagpanimon sa nasud.

                        -o0o-

            Ang iyang pagpabilin sa Malakanyang samtang mangampanya alang sa bag-o niyang katungdanan nagpasabot nga mamintaha gyod diay siya.  Mahimo niyang palihukon ang kinatibuk-ang makinarya sa nasudnong kagamhanan aron paglumos ni bisan kinsa nga mangahas pagbabag sa iyang kadaogan sa distrito.  Kay nabisto na man ang iyang baraha sa kinabag-an sa katawhan, nangita siya og gamayng suok ug gipabusdik ang tanang molupyo aron makalimtan, bisan kadiyot lang, ang iyang kamapahimuslanon.

            Nagpasabot sab ni nga mapasagdan na sab niyang pagduma sa nasud.  Kay sama sa naandan palabihon na sang politikanhon niyang ambisyon.  Padayon ang katimawa sa katawhan.  Padayon ang pagpaburot sa mga nangatungdanan.  Ang bugtong konsuylo mao nga mao na ni ang naandan.

                        -o0o-

            Bisan mahimong mas subsob ang mosunod niyang mga pagduaw sa Pampanga, puno sa 50 na ka pagduaw nga iyang nahimo karong tuiga, ang nagpakabana nga katawhan di gihapon makakumpiyansa.  Way makapugong kon iyang sakyan ang state of emergency sa Maguindanao ug kasilinganang mga lalawigan aron pagtay-og sa nasud, igo nga malawgaw ang piniliay sunod tuig.

            Ang distrito sa Pampanga gamay ra kaayo aron hingpit nga makapapas sa iyang kahakog sa gahom, sa iyang kahigwaos paghupot og dugang gahom ug sa iyang kagusla sa dugang kaharuhay gikan sa hingpit nga gahom.  Ang dapaw sa pinya nga sama niya kamat-an di gyod kasaligan.

                        -o0o-

            Dugay rang giduwaduwaan ni Arroyo ang iyang mga kaatbang.  Gipasayaw-sayaw sa iyang mga pad aron lang mabawo, aron lang pikatan.  May sukaranan ang kahadlok nga bisan usa na lang ka distrito sa Pampanya ang huptan, padayon siya nga nag-una sa tanang paugat.

            Ang iyang mga sinaligan nga naglumbaay paglayat ngadto sa ubang mga partido mahimong mga paon lang.  Aron nga bisan kinsay mobanos sa Malakanyang masangpit gihapon niya sila sa bag-o nilang salida.  Mahimong charter change nga mohimo niyang primero ministro.  O laktod nga impeachment kon tinud-on siya paggukod sa sunod nga presidente.  Way kinutoban ang iyang kapilian.  Maayo na lang nga dugay na siyang naibabaw.  Wa nay laing kapaingnan.  Ug mahimong hapit na.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for November 30, 2009

          Dugo sa iyang kamot

 

       Si Cebu City Vice Mayor Michael Rama, kansang kandidatura pagka nasudnong presidente sa Vice Mayors League of the Philippines, hingpit nga gipaluyohan sa mga Ampatuan ug mga Mangudadatu ug sa mga bise mayor sa Autonomus Region of Muslim Mindanao (ARMM), may makiangayon nga pangutana:

       Kon nahimo sa tumang kasayon ang pagpatay sa kapin sa 60 ka mga biktima, pila pa kaha ka mga molupyo sa Maguinanao ug kasilinganang mga dapit ang nabiktima sa samang pagpanamastamas, apan di lang mga sakop sa dagkong politikanhong pamilya ni mga sakop sa media maong way nakapahibawo, way nakabantay ug way nangahas paggukod sa bangis nga mga kriminal?

-o0o-

       Gawas sa awaaw nga luna sa Ampatuan, Maguindanao nga gidam-okan sa mga patayng lawas ug mga sakyanan sa mga biktima, wa kahay uban pang killing fields o tinagoan nga mga lubnganan sa ubang bahin sa lalawigan nga klarong nahikawan sa balaod ug kaangayan sud na sa dugay nga panahon?

       Dako ug daghan ang gimbuhaton sa kagamhanan.  Kinahanglang dakpon sa labing daling panahon ang tanang nakasalmot sa paghimo sa usa sa labing pintas nga krimen sa atong panahon.  Apan kinahanglan sang susihon duna bay nahitabo nga nangagi pang mga masaker—di tingali sama katiningob apan gikahadlokan nga nakaangin og mas daghan pang mga biktima, nga gilut-ud-lut-od sa nangaging katuigan.

-o0o-

       Sama sa gipaabot, naglumba ang nagkalainlaing buhatan sa kagamhanan pagpangita og dagkong planggana aron manghunaw og responsibilidad sa paghari-hari sa mga Ampatuan sa Maguindanao.  Apan, samang Pilato, magkabulingit sila sa tanang mga pangabuso nga gipaabot nga hingpit nga mabisto sa mosunod nga mga adlaw.

       Ang militar ug kapolisan angayng mopatin-aw sa kapakyas pagbaraw sa mga pangabuso sa civilian volunteers nga lunod-patay sa mga Ampatuan.  Si Lakas-Kampi-CMD Gilbert Teodoro di kapasalipod sa iyang pagpahimus pagsikit ug pagtabang sa nagbangotan nga mga Mangudadatu sa iyang kapakyas sa mga private army sa Maguindanao ug ARMM sa siya pay defense secretary.

-o0o-

       Bisan si DILG Secretary Ronaldo Puno di kalingkawas.  Bisan sa iyang maisugong pag-awhag nga suspensuhon ang mga Ampatuan gikan sa ilang mga katungdanan.  Di lang tungod sa masaker kon dili tungod sa ubang nangagi nilang pagbudhi sa katawhan.  Nganong wa man ni mahimo ni Puno sa wa pa mahitabo ang masaker?

       Apan ang labing dakong tulisok angayng ihan-ok ngadtong Pres. Arroyo.  Labihan niyang pahimus sa usa sa labing nangalisbo nga piniliay o way piniliay sa Maguindanao niadtong 2004.  Wa siyay gihimo kay gituohang siya man ang labing nakapahimus sa paugat sa mga Ampatuan.  Siya sab ang nagpirma sa kamandoan nga gigamit sa mga Ampatuan pagtukod ug pag-armas sa ilang pribadong kasundalohan.  Kon kamao pa siya nga moduko ug mamalandong, makita ni Arroyo nga nagkadugo ang iyang mga kamot.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for November 29, 2009

                        Halad sa USC

 

            USC Main Campus—Inanay nang gitak-opan ang nagkalainlaing mga pangalagad sa Grand Halad sa Kapamilya nga gipahigayon dinhi.  Apan wa pa gihapon mohubas ang bagang duot sa katawhan nga nagtapok dinhi aron pagtabang ug pagpahimus sa gitanyag nga mga hinabang.

            Mao ni mahitabo nako sa matag Halad:  Di lang gihapon kong katuo ug wa lang gihapon koy mga pung nga ikahubit sa katahom sa talan-awon kon mag-abot nang mga kapamilya nga may katakos sa pagtabang ug ang mga kapamilya nga labing nagkinahanglan og tabang.  Ang bugtong mahimo mao na lang ang pagpasalamat nga sa makausa pa nahimo na sab ming taytayan aron magkaabot ang mga sakop sa makitawhanon ug manggihatagon nga katilingban.

-o0o-

            Sayon kaayong moabot og minilyon ka pesos ang balor sa mga hinabang nga gitanyag dinhi tibuok adlaw karong adlawa.  Ang kaliboan ka laboratory services naglakip sa libreng chest x-ray, reading eyeglasses, urinalysis, fasting blood sugar (FBS), total cholesterol, blood typing, capillary blood sugar (CBS) ug daghan pang uban.

            Ang labing gidugokan, sama sa naandan, mao ang libreng konsultasyon sa mga doktor ug libreng mga tambal ug ang libreng ibot sa ngipon.  Wa sab papiri ang mga nagda sa ilang mga iro ug iring aron pagpahimus sa libreng veterinary services.  Ingon man ang mga nagpaayo sa gubaon nilang cellphones ug nipahimus sa mga pangalagad sa mga buhatan sa kagamhanan.

-o0o-

            Nagbaha sab ang mga nangaplay sa kaliboan ka bakanteng trabaho nga gitanyag sa local ug overseas job fair sa Department of Manpower Development and Placement (DMDP) sa Dakbayan sa Sugbo ug sa job search ni DMDP Head Fidel Magno.  Ingon man ang mga nipahimus sa libreng notaryo ug pangalagad sa mga abogado.

            Naghuot sab ang mga seminar sa IELTS preview, basic internet skills, breadmaking, soap making, candle making, pilosopiya, ekonomiya, musika, landscaping, interior designing, fashion design, welding, urban agriculture, business planning nga nagtanyag sab og P5,000 nga pasiunang puhonan alang sa 20a ka labing maayong business plans.

-o0o-

            Daghang sang gipanghatag nga mga pagkaon, peppermint tea, mga tsinelas ug mga labakara.  Kasagaran hinuon sa mga nanambong, apil nang pipila ka boluntaryo, nagbawon og ilang kaugalingong pagkaon.

            Mapasalamaton kaayo ang mga nangapil sa tibuok adlaw nga Halad.  Ang mga nagpakitabang, bisan wa tingali mahatagi sa tanan nilang panginahanglan, natagbaw nang namauli sa ilang mga pinuy-anan.  Labawng mapahiyumon ang mga nitanyag sa ilang hinabang.  Bisan sa kadako sa ilang gasto, sa ilang kahimanan, katigayonan, katakos ug panahon.  Alang nila duna gyoy mas gamhanan pa nga puwersa nga nipuno sa ilang kasingkasing ug nipaawas sa ilang diwa.  Hangtod sa sunod nga piyesta sa pangalagad puhon:  Karong Sabado, Disyembre 5, sa Cebu Technological University (CTU) Main Campus sa M.J. Cuenco Ave., Dakbayan sa Sugbo.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for November 28, 2009

                        Kahilom ug kandila

 

            Pagpakahilom.  Sud sa usa ka gutlo.  Mao nay nauyonan sa mga magsisibya sa Sugbo ug sa tibuok nasud.  Aron kusganon nga iprotesta ang linuog nga pagluba sa labing menos 57 ka mga sibilyan, nga naglakip sa kababayen-an ug mga sakop sa media, sa Maguindanao.

            Ang mga magsisibya nga naila sa ilang sibaw nga pagbalita ug kusganon nga mga komentaryo nipili sa pagtak-om sa ilang baba.  Sa pagtun sa ilang dila.  Uban ang panghinaot nga ang ilang hiniusang pagpakahilom, bisan sud lang sa usa ka gutlo, makapadangat og mas sipa nga mensahe.  Kay sa bisan unsang way kinutoban nga paghulagway ug pagsalikway sa lampingasan nga pagbuno sa inosenteng mga kinabuhi.

                        -o0o-

            Ang tanang mga sibyaanan sa radyo, sa AM ug FM, nga sakop sa Kapisanan ng mga Brodkaster ng Pilipinas (KBP), magdungan paghilom sugod sa alas-7:00 hangtod sa alas-7:01 sa buntag.  Ang mga sibyaanan sa telebisyon nga sakop sa KBP moduyog sa protesta pinaagi sa usa sab ka gutlo nga pagpakahilom sa ilang major news programs.

            Ang KBP Cebu Chapter, atol sa gipatawag ni Chairman Carlo Dugaduga sa Aksiyon Radyo nga dinaliang tigom gahapon sa hapon, nagkasabot nga magdungan pagsibya sa opisyal nga pamahayag mahitungod sa masaker sa Maguindanao nga banus-banosan pagbasa sa mga tagduma sa mga sakop nga sibyaanan.  Sa di pa magdungan sa pagpawong sa ilang mga mikropono sa untop alas-7.

                        -o0o-

            Ang Halad sa Kapamilya sa ABS-CBN Channel 3, nga buhi nga manukad sa University of San Carlos (USC) Main Campus alang sa Grand Halad sa Kapamilya karong buntag, buksan sab pinaagi sa usa ka gutlo nga pagpakahilom.  Mga hulagway sa masaker ang makita sa telebisyon dinuyogan sa hingpit nga kahilom.

            Pagmatuod kini nga bisan ang labing dakong piyesta sa libreng mga pangalagad, sa nagkalainlaing mga buhatan sa kagamhanan ug sa pribadong sektor, wa makaipsot gikan sa kalibotanong pagbangotan sa labing duguong adlaw sa atong bag-ong kasaysayan.  Ug nga ang mga nangalagad ug ang mga tabanganan magkahiusa sa pagpamalandong ug pagpangaliya alang sa mga biktima.

                        -o0o-

            May laing kalihokan nga gitakda ang KBP Cebu Chapter pagtunglo sa masaker sa Maguindanao:  Ang "Kandila Para sa Press Freedom" ipahigayon sa alas-6 sa gabii karong Dominggo sa Fuente Osmena Rotunda.  Ang nagpakabana nga mga magsisibya ug ilang mga tigpaminaw magdungan pagdagkot og kandila ug magmartsa palibot sa rotunda hangtod nga maupos ang mga kandila.

            Pinaagi sa ilang pagtapok sa usa sa mga tigbayon sa pakigbisog sa kagawasan sa Sugbo, inabagan sa amag sa dinagkotan nga mga kandila, naglaom ang mga magsisibya ug ang mga tigpaminawan nga mapadangat ngadto sa tanang hingtungdan nga ang masaker sa Mindanao makapalambo lang sa ilang panaghiusa ug mas makapadasig sa pagpanalipod sa ilang katungod sa kamatuoran.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for November 27, 2009

                        Itom nga tanlag                   

 

            Bisan ang mga nagduda sa katakos ug determinasyon sa kagamhanan ni Pres. Arroyo paggukod sa mga nagpasiugda sa linuog nga pagluba sa kapin sa 50 ka mga tawo sa Maguindanao nihangop sa mosunod:

·        Pagpalagpot sa Lakas-Kampi-CMD sa mga Ampatuan dayong tungang gabii niadtong Miyerkules;

·        Pagsakmit sa kasundalohan sa Kapitolyo sa Maguindanao ug mga munisipyo sa Ampatuan ug Shariff Aguak sa alas-4:30 sa kadlawon sa Huwebes;

·        Pagtahan ni Datu Unsay Mayor Andal Sampatuan Jr., ang gipasanginlang utok sa masaker sa Huwebes sa udto; ug

·        Pagpasaka sa Department of Justice og mga kasong multiple murder batok ni Andal Jr., nga nagpasabot nga di siyang kapiyansa alang sa kasamtangang kagawasan.

                        -o0o-

            Apan ang bisan unsang aghat sa pagsaulog ug pagpasidungog sa kusganon nga mga lakang sa Malakanyang kapugngan sa mosunod:

·        Naabtan ang kagamhanan og upat ka adlaw, ug gibahaan una sa masuk-anong mga mensahe gikan sa kalibotanong mga kahugpongan apil na sa United Nations, una nikihol ang Malakanyang batok sa mga Ampatuan;

·        Nagpabilin nga gawasnon ang 100 ka armadong mga tawo nga niihaw sa mga biktima, salamat sa upat ka adlaw nga lugway nga gihatag sa kagamhanan aron makatago sila sa kabukiran sa Maguindanao uban sa tag-as nilang mga armas; ug

·        Inay ikiha ug posasan dayon si Mayor Andal Ampatuan Jr., nakigsabutsabot unang Malakanyang sa pamilya ug ang pagtahan sa mayor mora hinuon nga pabor gikan sa mga Ampatuan.

                        -o0o-

            Si Najib Rasul, ang presidente sa Voice of Islam nga nagbase sa Sugbo, niawhag nga husayon silang Ampatuan ug ubang gilambigit sa masaker ubos sa Shariah Law.  Matod ni Rasul mas haom ang balaod sa Islam tungod sa naghinobrang kabangis sa pagpatay sa mga biktima.

            Nipasabot siya nga mahimo ni kay may iya mang kaugalingong sistema sa balaod ang Autonomus Region of Muslim Mindanao (ARMM).  Samtang gisuspenso nang death penalty law sa Pilipinas, si Rasul niingon nga ang Shariah Law motugot og public execution alang sa mga mapamatud-an nga nakasalmot sa masaker.

                        -o0o-

            Nganong nagpaabot man si Pres. Arroyo nga makulatahan ug magkabulingit pag-ayo sa mga pagsaway una nilihok batok sa mga Ampatuan? Mangahas ko pagpangagpas nga wa na lang gyod siyay laing kapilian.

            Ang kinatibuk-an niyang pamolitika gitiman-an sa hingpit nga pagtahan sa tanang mga mithi ug mga prinsipyo aron lang pagpalambo niadto sa iyang politikanhong mga ambisyon ug, karong nagtungkawo na sa kinapungkayan sa gahom, aron lang magpabilin sa gahom bisan sa tanang determinadong mga pagsuway pagpatubag niya sa tanang gisudlan nga kahiwian ug gipasiugdahan nga kapid-an na ka kalapasan sa balaod ug pagpangyatak sa interes sa kinabag-an sa katawhan.  Busa itom nga tanlag ray mogiya sa tanan niyang umaabot nga mga lakang.  [30] leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for November 26, 2009

                        Si Glo ang utok?

 

            Usa sa mga biktima sa masaker sa Maguindanao nakatug-an pila ka gutlo sa wa pa lugosa ug patya nga si Mayor Andal Ampatuan Jr. sa lungsod sa Datu Unsay ang nangu sa 100 ka armadong mga tawo nga nihasi nila.  Ang upat ka survivors sa masaker nitumbok sab niya nga maoy nangu sa masaker.

            Naabtan sa kasundalohan ang backhoe sa Kapitolyo sa Maguindanao, nga gimarkahan sa ngan ni Gobernador Andal Ampatuan Sr., amahan ni Andal Jr., sa gidalidali pagkubkob nga lubnganan sa patayng lawas sa mga biktima.  Ang mga imbestigador sa kapolisan nitumbok na ni Mayor Andal Ampatuan Jr. nga maoy prinsipal nga suspitsado sa linuog nga krimen.

                        -o0o-

            Apan alang sa Malakanyang wa pay igong sukaranan sa pagsikop ni Andal Jr.  Ni sa pagpasaka og bisan unsang kaso batok niya.  Wa pa gani sila kakita og panginahanglan sa pagpatawag ni Andal Jr. aron patubagon sa mga pasangil nga siyay nangu sa labing bangis nga patay sa atong panahon.

            Gisugo hinuon ni Pres. Arroyo ang iyang magtatambag alang sa Mindanao nga si Jesus Dureza sa pagpakigkita sa mga Ampatuan.  Inay paggamit sa bag-ong gideklarar nga state of emergency pagdali pag-imbestigar sa katalagman, ang Malakanyang nipada ni Dureza aron magpahulagway uban sa mga Ampatuan.  Mapagarbuhon pa kaayong nipahibawo si Dureza pagkahuman nga nipasalig ang mga Ampatuan nga motabang sa imbestigasyon.

                        -o0o-

            Di pa na mao.  Si Dureza niingon nga wa niya pangutan-a ang mga Ampatuan sa mga pasangil nga silay responsable sa pag-ihaw sa mga dumadapig ni Bise Mayor Esmael Mangudadatu bisan pa kon kasagaran nila kababayen-an ug bisan pa kon gikuyogan sila sa mga sakop sa media.

            Nagpaabot ang tibuok kalibotan, nga nakugang ug nagbangotan sa makapabukal sa dugo nga pasundayag sa kapintas, og bisan ek na lang gikan sa mga Ampatuan.  Apan si Dureza, nga kanhi sakop sa media, nipili pagpakigsulti nila mahitungod sa kahimtang sa panahon.

                        -o0o-

            Nabaniog sa Maguindanao ug kasilinganang mga lalawigan ang gamhanan ug makalilisang nga private army sa mga Ampatuan.  Nga naglakip sa batan-on pa kaayong mga manggugubat.

            Dako og papel si Pres. Arroyo sa pagkatukod ug paglambo sa private army sa mga Ampatuan.  Bisan sa pagdili sa batakang balaod sa pribadong armadong mga grupo, gitugotan ni Arroyo ang mga Ampatuan ug ubang lokal nga mga opisyal sa mga dapit nga nahulga sa rebelyon sa mga Muslim ug mga komunista, sa pag-armas sa mga sibilyan nga gitawag og civilian volunteer organizations (CVOs).  Sa ato pa, dako ang kahigayonan nga buhis sa katawhan ang gisuhol sa armadong mga tawo, gipamalit sa mga armas ug mga bala nga gigamit sa masaker ug sa backhoe nga gigamit sa paglubong sa patayng lawas sa mga biktima.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for November 25, 2009

                        Masaker sa Maguindanao

 

            Ang masaker sa Maguindanao maoy labing uwahi ug labing duguon nga pahinumdom sa kahuyang ug kabusluton sa mga balaod sa atong nasud karon.  Ang dul-an sa 50 ka mga biktima, nga 24 ka patayng lawas pa lang ang naugkat, maoy labing uwahing napukan sa kapakyas, o pagdumili, sa kagamhanan pagpatuman sa balaod.

            Ang pagluba sa mga biktima sa ilang panaw paingon sa Shariff Aguak, ulohan sa Maguindanao, nahitabo sab dinhi sa Sugbo ug sa ubang bahin sa nasud.  Di tingali sama kabangis ug kamakapakugang.  Apan kon ipunon ang mga biktima sa pat-ak-pat-ak nga pinatyanay, mas daghan pa ang nanghay-ad.  Kansang mga tagtungod padayon pang naghilak og hustisya.

                        -o0o-

            Gitataw ni Pres. Arroyo nga ang linuog nga panghitabo sa Maguindanao way luna sa usa ka sibilisadong katilingban.  Maayo tingali nga sa di pa magbuwa ang baba ni Arroyo pagpasalig na sab og hustisya sa mga biktima, moduko siyag dyutay.  Aron pagsud-ong sa nagkadugo niyang mga kamot.

            Kon wa pa lang unta gamita ni Arroyo ang warlords sa Maguindanao ug ubang mga teritoryo alang sa iyang hakog nga politikanhong mga ambisyon, kon gidis-armahan pa lang unta niya ang armadong mga pundok sa Maguindanao ug ubang mga dapit, bisan pa kon mga berdugo sila sa iyang mga alyado, wa unta mobanaw ang dugo sa Maguindanao nga nakapakugang sa tibuok kalibotan.

                        -o0o-

            Hangtod sa akong pagsuwat ini, niabot na og 13 ka patayng lawas sa mga sakop sa media ang naugkat ug nailhan:  Ian Toblan, Leah Dalmacio, Gina dela Cruz, Marites Cabutas, Bart Maravilla (Bombo Radyo), Joy Duhay, Henry Araneta (DZRH Cotabato), Andy Teodoro, Bong Reblando (Manila Bulletin), Mac-Mac Areola, Jimmy Cabillo, Neneng Montano (DXCP) ug Nap Salaysay (Mindanao Gazzette).

            Igo lang silang nisaksi sa talagsaong panghitabo:  Human sa daghang katuigan sa pagdominar sa usa lang ka pamilya sa pamolitika sa Maguindanao, may nangisog na gyod pagsukol sa mga Ampatuan.  Way bisan unsang katin-awan sa "rido," ang binaslanay sa nagdumtanay nga mga pamilya, ang makapatin-aw sa ilang pagkaduhig.

                        -o0o-

            Laing timaan sa lapad nga pagduda sa mga kaatbang ni Arroyo sa matag lakang niya, gipasanginlan na karon ang Malakanyang nga mahimong may labot sa masaker ug gamiton ang state of emergency sa Maguindanao aron magpabilin si Arroyo sa gahom lapas sa 2010.

            Nitakda sila og duha ka sukdanan:  Una, kon dis-armahan ang giingong private army sa mga Ampatuan, maposasan ang 100 ka armadong mga suspitsado apil nang usa ka mayor ug hepe sa kapolisan ug mabalhog sa bilanggoan ang tanang responsable sa bangis nga krimen, tinuod gyong pagpatigbabaw sa balaod; apan ikaduha, kon masundan og laing duguong mga hitabo sa Mindanao ug dasonan og pagpamomba sa Metro Manila, lain na gyod og tuyo si Arroyo.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for November 24, 2009

                        Lugapak si Glo

 

            Kon may uwaw pang hingtungdan, hagbay ra siyang nikagiw.  Kon bisan may gamay na lang unta nga kaikog, hagbay ra untang nilayas.  Sa labing uwahing survey sa Pulse Asia, usa sa duha (51%) ka Pilipinhon wa matagbaw sa pagtuman ni Pres. Arroyo sa iyang trabaho ug usa sa matag duha (52%) way pagsalig niya.

            Apan si Arroyo di lang determinado nga motiwas sa iyang termino, kon makalusot, mahimo pa ganing magpabilin sa gahom lapas sa 2010.  Sukad sa 2004, nagtungkawo siya sa Malakanyang taliwa sa sibaw nga pagduda nga kinawat ang iyang mandato.  Ang iyang paugat niadto mahimong sumpayan og dugang palusot.  Kon ato siyang tugotan.

                        -o0o-

            Ang daghang mga pangagpas sa mamahimong buhaton ni Arroyo mabahin sa duha:  Una, aron paglugway sa iyang gahom; ug ikaduha, aron pagtino nga di siya mabilanggo sama ni kanhi presidente Joseph Estrada kon wa na sa Malakanyang.

            Sa unang kategoriya, gipasanginlan siya nga modeklarar og martial law ginamit ang kidnappings sa Mindanao ug mga pagpamomba sa Metro Manila; mokanselar sa piniliay sa Mayo sunod tuig; ug mosabotahe sa automation aron mapugos ang Comelec pagbalik sa manu-manong piniliay nga mas daling matikas.  Sa ikaduhang kategoriya, gipasanginlan siyang mag-kongresista sa Pampanga aron ma-speaker; mag-primero ministro kon molampos ang charter change; ug mag-presidente sa constitutional convention kay dunay immunity.

                        -o0o-

            Ang kalibog sa sunod niyang lakang maoy ampay ni Arroyo.  Nabaraw niya ang tanang pagsuway sa oposisyon pagpalagpot niya sa katungdanan tungod sa kapakyas paghiusa sa iyang mga kaatbang.  Kay naglibog sila, nilampos si Arroyo pagsabong ug pag-unay nila.

            Kay lisod apson ang iyang salida, si Arroyo kanunayng mag-una og duha ngadto sa tulo ka lakang kay sa iyang mga kaatbang.  Mao nga di kasaulog ang oposisyon nga pabiling nangiwit ang mga kandidato sa Malakanyang, kay gidudahan nga kabahin sa maniobra ni Arroyo ang pagbaha sa mga sinaligan sa Lakas-Kami-CMD ngadto sa mga partido sa oposisyon.

                        -o0o-

            Apan bisan unsa pa kamat-an si Arroyo, ang pagduda sa kinabag-an sa mga Pilipinhon niya ug sa iyang pamunoan, maoy bug-at nga bato nga mopugong sa bisan unsang kiat nga iyang nahunahunaan.  Di mahitabong makigkonsabo niya ang kasundalohan ug ubang mga institusyon, apil nang iyang alyadong mga politiko, kon ang katawhan nay ilang ikabangga.

            Bisan sa pagpalihok ni Arroyo sa gamhanan niyang makinarya sa propaganda, bisan sa pagpalihok sa nagkalainlaing nasudnong mga buhatan paglingla sa katawhan, wa mada sa hulhog ang kinabag-an.  Padayon silang nagtamod sa kamatuoran ug nibarug alang sa katarung, bisan sa kapakyas sa demokratikanhong mga institusyon pagpanalipod sa ilang interes.  Salamat sa way kinutoban nga pagpakabana sa katawhan, way laing kapaingnan si Arroyo gawas sa pagbiya sa Malakanyang.  Ug paghanig daan aron di molugapak sa iyang mahagbongan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for November 23, 2009

                   Gilawalawaan

 

          Tungod sa kalangay sa paghusay sa mga kaso nga nasang-at sa buhatan sa Ombudsman, ug sa kakadudahan sa kaligdong sa ilang labing dagkong mga opisyal, pipila ka mga opisyal sa Visayas Ombudsman nidangop na lang sa pagkumbinser sa nagkasungi nga mga partido sa pag-areglo sa ilang kontrobersiya.  Bisan kon ang pasangil naglambigit og seryusong kalapasan sa balaod, ang lokal nga mga opisyal sa Ombudsman modasig sa mga hingtungdan nga magsabutsabot na lang.

          Di ko gustong motuo nga nagtinapolan sila.  O naglikay og trabaho.  Napuno na lang gyod tingali sa mga reklamo sa kalangay sa mga kaso nga ilang giatiman nga natanggong sa ilang ulohang buhatan.  Di pa gyod silang kagarantiya sa kamakiangayon sa resolusyon.  Kon duna man.

-o0o-

          Apil sa nitiyabaw ning kamahiligon sa Ombudsman sa areglo mao ang mga konsehal sa barangay.  Nga nangreklamo nga wa sila hatagi sa kapitan sa ilang cash gift sa niaging tuig kay wa sila mopirma sa resolusyon sa konseho sa barangay.  Wa sila mopirma kay gawas sa cash gift ang resolusyon naghisgot og mga butang nga wa nila matuki sa konseho.

          Ang DILG nipasidaan sa kapitan nga dakong kalapasan sa balaod ang iyang gihimo.  Apan nagpapating ang kapitan.  Maong napugos ang mga konsehal pagdangop sa Ombudsman.  Nabawo sila pagkahibawo nga ang bantang kaayong paugat sa ilang kapitan mahimo ra man diay gihapong aregluhon.

-o0o-

          Nga tingali, sa kataposan sa adlaw, mas makiangayon alang sa tanang hingtungdan.  Kay kon kasuhon gyod, way nahibawo kanus-a mahuman paghusay.  Ang bisan unsang mga rekomendasyon sa lokal nga graft investigators kinahanglan pa nga ipada aron sublion sa ilang ulohang buhatan.

          Ang buhatan ni Ombudsman Merceditas Gutierrez wa mabantog sa iyang kakugihan.  Dako ang kahigayonan nga maabtan ang kaso og pila ka katuigan, sama sa nag-unang mga kaso nga padayong giyak-an.  Mahimong moabot na lang sab ang sunod nga piniliay sa barangay, di pa madawat sa mga konsehal ang ilang cash gift.

-o0o-

          Duna koy listahan sa mga kaso nga gilawalawaan na.  Di man paigo ning atong luna kon iapil ang tanan, tuguting ako lang hisgutan ang duha sa mga kaso nga akoy nakabisto:  Una, ang pagpamalit sa Dakbayan sa Sugbo og makahilo ug di maong kemikal batok sa dengue; ug, ikaduha, ang mga pasangil nga gihimong diploma mill ang CSCST.

          Nadugangan na lang nangamatay sa dengue, wa pay sangpotanan ang imbestigasyon sa Ombudsman sa pagpamalit sa dakbayan og kemikal, bisan gitambagan sa DOH nga di epektibo batok sa dengue, nga di maoy ilang giaprobahan.  Natangtang na lang ang kanhi presidente sa CSCST, nga nahimo nang Cebu Technological University, wa pay resulta ang pakisusi nganong tagtulo ka doctorates ang nakuha sa mga tagduma sa tulonghaan sa usa lang ka semestre.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for November 22, 2009

              Likay sa mga nuog

 

       Di lang si Senador Noynoy Aquino ang nagkapuliki sa pagbalanse sa iyang saad pagbanhaw sa kaligdong sa pamolitika sa nasud ug sa panginahanglan sa tabang sa tang-an nga mga politiko aron pagtino sa iyang kadaogan sa umaabot nga piniliay.  Hapit ang tanang kandidato pagka presidente ug ang ilang politikanhong mga partido gipanglabdan sa ilang ulo pagpatigbabaw sa iyang gisaad nga kausaban ug ang mas dinalian nga panginahanglan sa pagbanos sa Malakanyang.

       Ang katakos ni Aquino pagpangu sa nasud giingong masuwayan kon iyang makumbinser silang Serge Osmena ug Ralph Recto paghiusa.  Si Senador Manny Villar masuwayan sab kon makumbinser ang militanteng mga pundok pagdawat ni Bongbong Marcos ug sa KBL.

-o0o-

       Malipayon nga suliran ang kang Aquino.  Tungod sa kataas sa iyang popularity ratings sa surveys sa SWS ug Pulse Asia, daghan ang gustong motapon sa Liberal Party.  Apan pipila nila kaatbang sa iyang mga sinaligan, sama ni Recto, ug ang uban kaatbang gyod sa iyang mga ginikanan, sama sa mga Floirendo ug ubang alyado ni Pres. Arroyo ug ni kanhi diktador Ferdinand Marcos sa Mindanao.

       Apan kon di magbantay si Aquino, kon bisan kinsa na lang nga gustong mobali ang iyang dawaton, asa man punita ang iyang kaligdong?  Nga maoy labing dako niyang alas ug maoy nakahimo niyang simbolo sa paglaom sa paglingkawas sa nangalisbong pamunoan ni Arroyo?

-o0o-

       Natay-og sab si Villar ug ang iyang Nacionalista Party.  Human naka-iskor sa pag-uyon ni Senador Loren Legarda pakigpares niya (bisan way bendisyon sa NPC) ug sa pakig-alyansa sa mga Marcos ug sa KBL, nameligro ron si Villar nga talikdan sa militanteng mga pundok nga nipili unta niya, inay nilang Aquino o Senador Chiz Escudero.

       Masabot sab ang wa pagdayon nilang Satur Ocampo ug Liza Maza pagpahibawo sa ilang kandidatura pagka senador ubos sa partido ni Villar.  Kay unsaon man nila pagpasabot sa katawhan sa ilang pakig-alyansa sa anak ni Marcos nga maoy nilutos nila ug nilangkat sa kagawasan sa nasud ug sa katawhan?

-o0o-

       Mas klaro kinsay mga dumadapig nilang Gilberto Teodoro sa Lakas-Kampi-CMD ug kanhi presidente Joseph Estrada.  Wa silay suliran sa nagkasungi nga mga baruganan sa mga politiko ug mga pundok nga nagpaluyo nila.  Ang mas dako nilang labad sa ulo mao nga kon kinsa na lay mahibilin nga mounong nila.

       Silang Teodoro ug Estrada ang nag-una sa surveys—kon pagamyanay sa ratings ang hisgutan—kang Teodoro 2%, samtang kang Estrada 11% na lang (lupig gani siyang Escudero nga wa pa motino unsay daganan).  Labing klarong ebidensiya nga naglisod silang Teodoro ug Estrada pagpangumbinser og mga politiko nga modagan uban nila mao ang ilang paghimong guest candidates pagka senador sa gikaintapang mga trapo—silang Juan Ponce Enrile ug Miriam Defensor Santiago.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for November 21, 2009

          Hinigtan sa ilong

 

       Si Ombudsman Merceditas Gutierrez, bisan pa sa kaabunda sa ebidensiya nga tua kapusta ni Pres. Arroyo ug ni First Gentleman Mike Arroyo, ug bisan sa mas klaro nga pagyaka sa mga kasong pagpangawkaw nga gipasaka batok sa mga alyado sa Malakanyang, di mahimong ikiha.  Duna siyay immunity from suit.  Madutlan lang siya kon pasakaan og impeachment complaint sa Kongreso.

       Apan lisod sab siyang ma-impeach.  Ang makabungog nga mayoriya sa mga alyado ni Arroyo sa Kongreso maoy nibasura sa impeachment complaint batok ni Gutierrez karong semanaha.  Kon mohinayon pagdagan pagka kongresista sa Pampanga si Arroyo, ug kon tinuod nga nangambisyon nga mamahimong sunod nga speaker sa House, padayon nga di matandog si Gutierrez.

-o0o-

       Mahinungdanon kaayo si Gutierrez alang sa mga Arroyo.  Kon di na magsilbi ang mga maniobra paglugway sa iyang gahom, mapupos nang termino ni Arroyo sa 2010.  Si Gutierrez magpabilin nga Ombudsman hangtod sa 2012.  Kon padayong kapanalipdan ni Arroyo si Gutierrez sa ombudsman, bisan kon di na siyay magtungkawo sa Malakanyang, makatug siya nga maghayang.

       Bisan gukdon pa sa bag-ong pamunoan ang magtiayong Arroyo, si Gutierrez naa sa labing maayong posisyon pagbaraw sa magpungasi nga mga kaso.  O paglasaw ug paglawgaw sa mga ebidensiya.  Nga ang Sandiganbayan way laing kapilian gawas sa pagbasura sa bisan unsang mga pasangil sa pagpangawkaw batok sa mga Arroyo.

-o0o-

       Mao nga bisan maghilak pa ta og dugo, bisan magbunatagay pa ta og minatay, himatyon na gyod, kon wa pa man hingpit nga namatay, ang kaligdong sa buhatan sa Ombudsman.  Bisan unsa kakugihan sa graft investigators, bisan unsa kabuotan sa ubang mga opisyal, apan kon ang punoan mismo nahigtan na sa ilong, ang pag-atiman sa mga kasong pagpangawkaw di na gyod magkadimao.

       Di kinahanglan nga ang mga nag-atubang og kaso sa Ombudsman mosuburno ug magluhudluhod atubangan ni Gutierrez.  Ang bugtong nilang himuon mao ang pagbaiid sa Malakanyang, labi na kon nakatabang sa pagpangawat og mandato niadtong 2004, garantisadong yak-an hangtod siyam-siyaman ang ilang kaso.

-o0o-

       Unsa man ang angayang himuon sa ligdong ug buotan nga mga kawani ug mga opisyal sa Visayas Ombudsman?  Nga bisan unsa kalig-on sa ilang mga ebidensiya, kon ang maig-an sikit sa luwag sa Malakanyang, seguro man nga di ka-first base sa kaangayan?  Kon duna silay pailob, sundon lang ang tambag sa katiguwangan, palabyon lang una ang unos.  Apan kon giluod na sa ilang kahimtang nga peligro hinuong matakdan sa kalang-og, mas maayo tingali nga mobiya ug mangita og laing kahinguhaan.

          Si Deputy Ombudsman Pelagio Apostol, sama ni Gutierrez, di makiha ug matangtang lang pinaagi sa impeachment.  Hinaot nga inay magpagamit pagluok sa mga linupigan ug pagdupa sa mga mapahimuslanon, malamdagan siya sa diwa sa Espiritu Santo ug mo-resign.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com