Arangkada of Leo Lastimosa for June 6, 2010

                        Baiid na silang Noynoy

 

            Haskang dalia rang mobalitok sa panahon.  Pila ka adlaw sa di pa molingkod si Senador Noynoy Aquino sa Malakanyang, ang kaniadto mga hawod ug gamhanan napugos na sa pagpadaplin karon ug ang kaniadto nagpaantaw lang nitabang na og ilog sa mga grasya nga ikasabod sa bag-ong pamunoan.

            Di na lang ta moadto og layo.  Dinhi sa atong kaugalingong tugkaran, nausab sa usa lang ka pamilok ang kamada sa politika.  Ang mga aplikante sa mga katungdanan nga nagkinahanglan og bendisyon sa Malakanyang kaniadto nagpanon pagkuha sa pagpaluyo ni Gobernador Gwen Garcia.  Karon ang tanang regional directors nibaiid nang Cebu City Mayor Tomas Osmena, bisan igo rang nagpatudlo unsay mga gimbuhaton sa usa ka kongresista.

-o0o-

            Gipaningot og bugbog ang Sugbuanong mga tinudlo ni Pres. Arroyo sa lokal ug nasudnong mga katungdanan kansang termino mapupos unya sa Hunyo 30.  O hagbay rang nahuman apan tungod sa ilang kasuod ni Garcia wa lang papahawaa.  Nagkapuliki sila karon pagpangita kinsay mga kaila nga makahunghong ni Noynoy nga lab-ason ang ilang mga kontrata.

            Di baya ingon ana kadagko ang ilang suholan.  Apan tungod sa pagkatudlo sa orihinal nga katungdanan, nakalingkod sila sa laing katungdanan nga mas dagkog suholan.  Labing gikahinugnan sa mga kanahan mao ang nahuptang influencia nga nakatabang nila pagpalusot og mga transaksiyon nga maoy nakahatag nilag minilyon ka pesos nga mga komisyon.

-o0o-

            Kadudahan pa kon mabadlong ba gyong Noynoy ang pangurakot ug ang katimawa.  Apan kon matinud-anon ang saad sa kausaban, mahatagan niya og kinutoban ang dugay na kaayong raket sa Mactan Cebu International Airport Authority (MCIAA).  Sud sa daghan na uyamot nga katuigan, ang gipanudlo nga general managers sa MCIAA wa kapasar sa mga lagda sa Civil Service Commission (CSC).  Kansang liderato labihan sang talawana nga wa gyoy nahimo pagduso og tinuod gyong career executive service officer (CESO) isip tagduma sa tugpahanan.

            Kon magmagmadaugon ang kampanya paglugway sa termino ni MCIAA Gen. Manager Augusto Francia, nga sama sa iyang mga nasundan way CESO eligibility, kadudahan nang daan ang direksiyon sa bag-ong pamunoan.

-o0o-

            Usa sa mga sinaligan ni Pres. Arroyo sa Sugbo gipahimutang niya og duha ka katungdanan:  Ang una daghang gimbuhaton apan way klarong suholan; ug ang ikaduha dako kaayog suweldo apan way klarong trabaho.

            Segun sa mga suod sa opisyal, ang labing dako niyang panguwarta wa maggikan sa duha ka nahisgutang katungdanan.  Kon dili sa iyang gimugna nga raket pinasikad sa iyang kasikit ni Arroyo:  Gipabayad niya og makalilisang nga kantidad ang mga magpapatigayon nga nanghangyo nga makigkita sa presidente dinhi sa Sugbo.  Kon di lang molikoy si Noynoy, ug kon di lang malutsan ang mga naglibot niya, inihap na lang ang malipayong mga adlaw sa mapahimuslanong mga opisyal.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for June 5, 2010

                        Suwerte sa taxi

 

            Kon nagkinahanglan ka og taxi apan sudlunon ang imong pinuy-anan, ang labing sayon nimong kadangpan mao ang telepono.  Kasagaran sa mga kompaniya sa taxi sa Sugbo nagtaod na og UHF radio sa ilang mga sakyanan ug nagbutang sa ilang mga buhatan og radio base operators.  Nga mao say manubag sa mga tawag sama sa imo ug manawag sa ilang mga sakyanan pagsusi duna bay naatlan duol sa imong nahimutangan.

            Kon nakasakay ka sa tukmang panahon ginamit kining maong sistema, palihug hangad ug pasalamat sa kahitas-an.  Usa ka sa mga gisuwerte.  Sama nimo, nagtuo kong suwerte sab.  Hangtod nga natanggong ko usa ka alimuot kaayong hapon sa among pinuy-anan.

-o0o-

            Sa pipila ka higayon nga nanawag ko sa telepono sa mga kompaniya sa taxi, kasagaran nakasakay ko sa tukmang panahon.  Bisan dihay pipila ka higayon nga nabalibaran ko.  Sa kataposan namong biyahe sa akong asawa, niabot ang taxi pila lang ka gutlo human ko nanawag.

            Apan gahapon sa hapon, kanus-a kinahanglan kong motambong og mahinungdanon nga tigom, labihan na nakong demalasa.  Ang akong suki nga kompaniya sa taxi nibalibad.  Ang ikaduha nakong suki di motubag sa telepono.  Maong napugos kog panguha sa mga telepono sa ubang kompaniya sa taxi pinaagi sa internet.  Silang tanan, nga klarong mas daginuton og mga sakyanan kay sa akong suki, pulos namalibad.

-o0o-

            Maong nanawag ko sa akong kaubanan sa tigom nga mahimo bang mag-una na lang kay moapas ra ko kon duna nay matawag nga taxi.  Gisubli nako pagtawag ang tanang numero.  Mas daghan nang wa manubag o busy ang linya.  Ang pipila nga nanubag pulos gihapon namalibad.

            Gitawgan pa gyod ko sa akong kaubanan nga giingnan sila sa among labaw nga di sila magsugod kon di ko moabot.  Maong nanawag ko sa guardhouse sa among subdivision aron magpakuha na lang og habal-habal.  Sayop pa gyod ang akong numero.  Nagpalaban sa akong asawa nga, naluoy tingali kay wa man manungog sa akong kasapot, maoy nakahatag sa tukmang numero.

-o0o-

            Ang nakatubag nga guwardiya niingon nga mao pa gyoy paggawas sa taxi nga naghatod og pasahero sud sa subdivision.  Naluoy tingali nga maghabal-habal ko buwad sa init kaayong adlaw, nisugyot siya nga suguon na lang niyang habal-habal driver pag-atang og taxi sa highway.  Human lang sa pipila ka gutlo, may taxi nang nibusina sa among tungod.  Gipasalamatan nako ang habal-habal driver ug gibayran og P20 (nga maoy tugon sa guwardiya).  Igo lang kong nakapahimutang sa bugnawng taxi dihang nanawag ang akong kauban nga nipada nang among labaw og sakyanan aron pagkuha nako.

            Maong gipapas nako sa phone book ang tanang numero sa mga kompaniya sa taxi.  Mas kasaligan kay nilang tanan ang drayber sa habal-habal.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for June 4, 2010

                        DYAB Kapamilya Run

 

            Kon papilion ka, unsay imong unahon—ang pag-apil og lumba sa dagan o pagtabang sa labing kabos nga mga tulonghaan?  Sa di pa ka magsugod og kalibog, palihug palista na lang sa DyAB Kapamilya Run Year 10.  Kay gawas nga makaapil ka og lumba sa dagan, ang kabahin sa imong bayad sa rehistrasyon gamiton pagpaayo sa pipila sa labing gubaon nga classrooms sa public schools sa Sugbo.

            Ang lumba sa dagan gitakda karong sunod Dominggo, Hunyo 13, 2010, sa Asiatown IT Park sa Dakbayan sa Sugbo.  Ang lumba nga molatas sa labing dagkong kadalanan sa uptown area magsugod sa alas-5:30 sa kadlawon aron paglikay sa mga mangapil sa makapaso nga kainit sa adlaw.

                        -o0o-

            Dunay tulo ka kategoriya ang lumba nga mosubay sa mosunod nga mga ruta:

·        15 ka kilometro:  Magsugod sa Geonzon St., tuo sa Salinas Drive, wala sa Gorordo Ave., tuo sa Escario St., diretso sa M. Velez St., lahos sa Banawa, balik sa V. Rama Ave., sangko sa eskina sa USC South Campus, balik hangtod sa eskina ug tuo sa B. Rodriguez St., tuo sa Osmena Blvd. hangtod sa eskina R. Landon, latas sa pikas nga bahin sa Osmena Blvd. ug tungas hangtod sa Kapitolyo, tuo sa Escario St., wala sa Gorordo Ave., tuo sa Salinas Drive ug wala sa Geonzon St.;

·        Pito ka kilometro:  Subay sa samang ruta gikan sa Geonzon St. apan kutob ra sa tugkaran sa Kapitolyo, diin motuyok ang mga mangapil ug mamalik sa gigikanan; ug

·        Usa ka milya (1.6 ka kilometro):  Magsugod gihapon sa Geonzon St., motuyok tungod sa USP Foundation sa Salinas Drive ug balik sa gigikanan.

                        -o0o-

            Dunay tulo ka ang-ang sa bayranan nga kapilian sa mga mangapil:

·        P200 alang sa mga nagpalista sugod niadtong Hunyo 1 hangtod sa Hunyo 7;

·        P250 alang sa mga magpalista gikan sa Hunyo 8 hangtod sa Hunyo 11; ug

·        P300 alang sa mga magpauwahi og lista gikan sa Hunyo 12 hangtod na sa adlaw sa lumba.

                        -o0o-

            Ang matag rehistrado nga modagan makaangkon og singlet, race number, mapa sa ruta ug snacks.  Mahimo nga makapalista sa Cebu City Sports Center (CCSC), ABS-CBN Broadcast Complex, Runnr Ayala ug Holiday Gym & Spa.  Aron makapili sa gidak-on sa singlet, kinahanglang marehistro unya o sa di pa ang Hunyo 9.  Ang pag-apud-apod sa singlet ipahigayon sa Athletics Department sa CCSC.

            Ang DyAB Kapamilya Run Year 10 kabahin sa tibuok buwan nga pagtimaan sa ika-15 nga sumad sa DyAB Abante Bisaya.  Gawas ini, ipahigayon sab ang Kapamilya Tree Planting sa Consolacion karong Sabado, Kapamilya Blood Donation Campaign sa Kinasang-an karong Dominggo ug Grand Halad sa Kapamilya sa Camp Lapulapu grounds sa Hunyo 19.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for June 2, 2010

                        Way hunong away

 

            Ang labing uwahing panagsungi tali sa Cebu City Hall ug Kapitolyo sa Sugbo mahitungod sa ilang mga sakyanan nipatumaw og duha ka laksot nga hulagway sa pagtuman sa local government units sa mga lagda sa ilang gipanag-iyang mga sakyanan:

·        Ang City Hall gipasanginlang nipadagan sa bag-ong hinatag nga Kaoshiung buses ngadto sa Barili, kasadpang Sugbo, gipasakyan pa gyod sa inosenteng kabataan, bisan wa pay license plate numbers; samtang

·        Ang Kapitolyo gipasanginlang napakyas pagpakita og mga dokumento nga magmatuod nga ilang gipanag-iya ug giparehistro ang trailer truck nga giguyod sa Citom ug pribadong towing company gikan sa uptown area sa Dakbayan sa Sugbo.

-o0o-

            Ang kabakikaw sa kahimtang sa City Hall ug Kapitolyo wa hinuon kapugong sa ilang kadagkoan pagpangisog pagpadayon sa nisilaob na pag-ayong away.  Nahadlok ko nga igo lang silang nituman sa tambag sa ilang katiguwangan nga kon mahutdan na kag rason padakoa lang ang imong tingog.

            Mas makauuwaw ang implikasyon ngadto sa mga buhatan sa kagamhanan nga gitahasan pagpatuman sa mga lagda nga giingong giyatakan sa City Hall ug Kapitolyo.  Nagduka na ba sang Land Transportation Office (LTO) sa kampanya batok sa kolorum nga mga sakyanan?  May nadakpan na bang Visayas Ombudsman sa gipanghambog pag-ayong kampanya batok sa pataka nga paggamit sa mga sakyanan sa kagamhanan?

-o0o-

            Ambot napasaka na ba sa City Hall ang kaso nga ilang gihulga batok sa kapolisan sa Barili nga gipasanginlang nagpagamit sa Kapitolyo pagdakop ug pagtanggong sa Kaoshiung buses uban sa mga bata.  Sa kaso sa trailer truck, di sila kinahanglang mokiha, mahimong isubasta sa publiko kon way makapakita og mga dokumento sa pagpanag-iya human sa unom ka buwan.

            Kadaghan na manghudlat ang Kapitolyo apan wa pay kasong napasaka batok sa Citom ug City Hall.  Mahimong gikublan na lang si Mayor Tomas Osmena.  Kay wa man gyoy natinuod sa nahaunang mga hulga sa Kapitolyo nga ikiha siya sa pagpamaligya og luna, ug pagpamutang og billboards batok sa mga transaksiyon ni Gobernador Gwen Garcia, sa South Road Properties (SRP).

-o0o-

            Makapaabot ba ta og mas mapuslanon nga binayloay tali sa City Hall ug Kapitolyo sa paglingkod ni Cebu City Mayor-elect Mike Rama dungan sa pagsugod sa kataposang termino ni Garcia?  Mahunong na bang insultohay ug mapulihan sa makiangayong pagtuki unsay mas haom nga mass transport system sa Sugbo—light rail transit (LRT) o bus rapid transport (BRT)?  Unsay mas makaayo alang sa mga pasahero—ang libreng North Bus Terminal o ang may pulta nga South Bus Terminal?

            Sa transportasyon pa lang, haskang lisora na nilang abuton.  Unsa na kaha kon iapil ang pagpalayas sa Kapitolyo  sa 5,000 ka pamilya gikan sa ilang luna sa Dakbayan sa Sugbo?  Ug ang gihulgang recall election batok ni Garcia human sa usa ka tuig?  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for June 1, 2010

                   Abante pa, Bisaya!

 

          Ang DYAB Abante Bisaya 15 anyos na karong tuiga.  Maong hinaot nga tugotan ko nimong mangahas pag-alsa sa among kaugalingong bangko.  Nagsugod mi pagsibya niadtong Hunyo 12, 1995.  Ang sibyaanan nga gitukod ni anhing Danny Bernardo ug unang giduma ni Dante Luzon karon nahimo nang institusyon sa balita, kalingawan ug, labaw sa tanan, alagad.

          Yano kaayo ang tahas nga gisangon namo sa ABS-CBN Visayas Cluster Head, Tata Cinco-Sy:  Paghimong mas makahuloganon pa sa among mga balita, paghimong mas madanihon pa sa among kalingawan ug pagpalapad ug pagpalambo pa sa among pangalagad—ang tanan gitumong paghimo sa mga Bisaya nga mas nahibawo, mas naalagaran ug mas gamhanan.

-o0o-

          Usa sa mga tampo sa DYAB nga among ikapasigarbo mao ang Kapamilya Blood Donation Campaign.  Kaniadto, pipila lang ang mohatag sa dugo—ang gasa sa kinabuhi.  Usa sa labing dakong hinungdan mao ang kahadlok sa kasakit sa pagtusok sa dagom nga mosuyop sa dugo ug sa sayop nga pagtuo nga makapaluya, makapaluspad ug makadaot sa panglawas ang paghatag og dugo.

          Mao ni among gisuwayan pagpapas pinaagi sa paglusad og kampanya pagpahibawo sa mga tigpaminaw sa dakong kaayuhan sa paghatag og dugo—di lang sa pagluwas sa kinabuhi sa mga nagkinahanglan (mga biktima sa katalagman ug mga masakiton) kon dili sa ila mismong panglawas (kanunayng malab-as ang dugo kon mohatag og dugo matag tulo ka buwan).

-o0o-

          Sunod namong nabantayan mao ang pag-iyahay sa mga institusyon nga nangolekta og dugo.  Di kaha mas maayo kon magkahiusa sila?  Maong gilusad sa DYAB ang dinungan nga blood donation sa Regional Blood Center (RBC), Philippine National Red Cross (PNRC) ug Regional Blood Coordinating Council (RBCC) ug pribadong mga tambalanan.  Wa hinuon mi mangahas pag-ipon nila sa usa ka dapit kay di maayong mora silag mag-ilogay og blood donors.

          Karon hinuong bag-o, nitidlom ang gidaghanon sa nanghatag og dugo human gihunong sa Department of Health (DOH) ang pagpanghatag og blood donation cards.  Bag-o na sab ning tahas sa DYAB ang pagkubinser sa katawhan nga mas lunsay ang paghatag og dugo sa way pagpaabot og premyo.

-o0o-

          Laing tinubdan sa among garbo mao ang Grand Halad sa Kapamilya.  Gipahigayon matag Hunyo ug Nobyembre matag tuig, ang Halad maoy piyesta sa tanang libreng pangalagad—gikan sa konsultasyon, tambal, ibot sa ngipon, laboratory services, tambag ug notaryo sa mga abogado, purga ug bakuna sa mga iro ug iring, job fair, seminars ug workshops, skills training, pag-ayo sa cell phones, personal computers ug TV sets ug daghan pang uban.

          Mao ni nakalisod sa among tahas.  Ang among mga pangalagad ning ika-15 ka tuig kinahanglang molabaw pa sa nangagi namong nahimo.  Apan mao nay nakanindot sa mga anibersaryo.  Nagtanyag silag bag-ong hagit paghimong mas maahuloganon sa imong gihimo.  [30]   leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 30, 2010

      Celtics batok Lakers

 

          Makalilisang ang duwa sa Boston Celtics dihang ilang gipukan si Lebron James, ang labing maayong magduduwa sa regular season sa NBA, ug ang Cleveland Cavaliers, ang labing daghan og daog sa tibuok liga, sa semifinals sa Eastern Conference.  Nagpakita nang daan og timaan nga nahibalik ang karaang kabagis sa ilang pagpalagpot ni Dwyane Wade ug Miami Heat sa unang hugna sa playoffs.

          Nahingpit ang ilang kamangtas sa unang tulo ka duwa sa East Finals.  Dihang way kukaluoy nilang gikulata ang East defending champions, ang Orlando Magic.  Apan dihang nabawosan sila sa Magic sa ikaupat ug ikalimang duwa, napahinumdoman ang tanang hingtungdan unsa na kahamtong ang troika sa Celtics:  silang Paul Pierce, 32; Kevin Garnett, 34; ug Ray Allen, 35.

               -o0o-

          Apan sila gihapoy akong gipaabot nga ikasangka sa NBA Defending Champions, Los Angeles Lakers, atol sa finals.  Nga makapabanhaw sa labing karaan ug malungtaron nga panagribal sa liga.  Silang Kobe Bryant ug kaubanan makaangkon na gyod og kahigayonan sa pagpanimawos sa ilang kapildehan sa labing uwahi nilang panag-abot sa finals niadtong 2008.

          Wa kapanalipod ang Celtics sa ilang korona sa niaging tuig tungod sa pagka inutil ni Garnett.  Karong nagkadungan og kahimsog silang Garnett, Allen ug Pierce, gipaabot nga makahatag sa Lakers og mas seryusong hulga kay sa gitanyag sa Magic.  Kana kon ang huyang na nilang lutahan makasugakod sa mas batan-ong panon ni Dwight Howard.

               -o0o-

              Sa pikas nga bahin, ang katungason sa kadaogan sa Lakers batok sa Oklahoma City Thunder sa unang hugna nabawi sa ilang pagsilhig sa mas agresibo apan mas gagmay nga Utah Jazz sa semifinals.  Ang Phoenix Suns wa say ikaparang sa tulo ka higante nga kaabag ni Kobe sa Lakers sa unang duha ka duwa sa West finals.  Apan ang pagdaog sa Suns sa ikatulo ug ikaupat nga duwa ug bisan sa sikit nilang pagkapilde sa ikalimang duwa nipalambo sa saad nga ang series mahimong mosangko sa ikapitong duwa sa Staples Center.

              Mga dumadapig sa Lakers nangandoy nga mabaid sila pag-ayo sa Suns.  Aron mas makapangandam sa way kukaluoy nga bugha sa depensa sa Celtics.  Kon sila gyoy mag-abot sa finals.

                       -o0o-

              Ang Magic nakabisto nga ang kapaspas sa ilang duwa ug kakugihan sa ilang depensa makapakaging ug makapatumaw sa tinuod nga edad sa Celtics.  Ang Suns nimatuod sab nga ang bentaha sa gidak-on ug gitas-on sa Lakers malaslasan sa mas rubo nga binag-iray sa silong, mas makugihong paglayat ug mas agresibong pagdarok sa bola sa ring.

              Nitak-op na bang bintana sa Celtics?  Nilapas na ba si Kobe sa iyang kinapungkayan?  Masakmit ba sa Celtics ang ika-18 nilang kampeyonato?  O makuha bang Kobe ang ikalima niyang singsing?  Aron usa na lay kuwang ug kaambasan nang duha ka three-peat ni Michael Jordan?  [30] leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 29, 2010

                        Panagang sa tikas

 

            Samtang di amaw ang katawhan nga motuo sa taphawng mga pasangil sa pagpanikas, di masalikway ang nitumawng mga ebidensiya sa pagpabaya sa pagtipig sa PCOS machines, compact flash (CF) cards, election returns (ERs) ug mga balota dinhi sa Sugbo ug sa ubang bahin sa nasud.

            Saktong House Committee on Suffrage pagsalikway sa tanang pangangkon nga giduol silag mga tikasan ug gipangayoag kuwarta aron makadaog ang ilang mga kandidato.  Apan wa say makalalis sa laraw sa komitiba ni Kongresista Teddy Boy Locsin sa Makati City pagsusi sa CF cards ug ERs nga gidam-ok sa basurahan sa Cagayan de Oro ug sa CF cards nga nakuha ni Kongresista Annie Susano sa Quezon City.

-o0o-

            Lisod tinuod nga tuohan ang sibaw nga tiyabaw sa mga alyado ni Pres. Arroyo—gikan ni Gobernador Gwen Garcia sa Sugbo, mga Barbers sa Surigao del Norte ug kanhi MTRCB chairman Manoling Morato ug mga dumadapig ni kanhi defense secretary Gibo Teodoro sa kaulohan—nga gitikasan sila sa mga opisyal sa Comelec nga pulos tinudlo sa Malakanyang.

            Mas lisod tuohan nga silang kanhi Cebu City councilor Hilario Davide III ug iyang amahan nga si kanhi chief justice Hilario Davide Jr. dinhi sa Sugbo; ug si Senador Noynoy Aquino may binilyon ka pesos nga influencia pakigkonsabo sa mga tagduma sa piniliay nga, nabantang sa kadaghanan, pulos mahadlukon sa mga piliunon sa administrasyon.

-o0o-

            Alang sa pipila ka Sugbuanong mga botante, mas makiangayon nga imbestigahon ang nasakpan nga namalit og boto alang sa One Cebu sa Dumanjug, ang lungsod sa mga Garcia sa ikaduhang distrito, ug ang mga nag-kamisin og One Cebu nga nanghatag og libreng pases sa buses sa South Bus Terminal nga giduma sa Kapitolyo.

            Apan salamat sa katalawan sa kapolisan, ug sa pagpakahilom na lang ni Davide III nga niangkon dayon sa iyang kapildehan pagka gobernador, wa nay nagtagad pagsusi sa kahigayonan nga nalapas ang mga lagda sa piniliay.  Tungod sab tingali kay naunhan sa mga mananaog nga padayong nagbagulbol nganong gamay rang ilang labaw.

-o0o-

            Di hinuon angayng piyongan lang ang pagpabaya sa Comelec sa Cagayan de Oro ug Quezon City; ug mga balota nga wa isud sa ballot boxes sa Compostela, amihanang Sugbo ug PCOS machines nga gida sa mga bay sa Smartmatic technicians sa Antipolo.

            Nga maoy nakanindot sa gikuwestiyon nga automation.  Ang mga balota matandi sa iskutenyo sa PCOS; ang CF cards ug ERs, gidam-ok man o kinawat, matandi sa data nga na-transmit sa servers sa Comelec ug politikanhong mga partido; o kon wa pa ma-transmit mahimo gihapong itandi sa nahibiling mga balota.  Labihang daghanang sapaw sa pagpanalipod sa kaligdong sa labihang daghanang kopya sa resulta nga mas sayon pa tinuod ang pagdaog sa lotto kay sa pag-usab-usab sa resulta.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 28, 2010

                        Katawhan ang nidaog

 

            Ang mga botante mas andam kay sa mga politiko sa labing unang nasudnong automated nga piniliay.  Ilang gipamatud-an nga nagpataka lang ang mga politiko—ma-administrasyon o ma-oposisyon man—nga, pila ka adlaw sa wa pang piniliay, nagpadakoay og tingog sa pagpasidaan nga:

·        Kinabag-an sa 50.7 milyones ka rehistradong mga botante di pa andam sa bag-ong teknolohiya sa piniliay kay

o   Di sila kamaong moggamit sa PCOS machines;

o   Di sila kamaong mo-shade sa oval sa tungod sa mga ngan nga ilang napilian;

o   Taas ra kaayong balota, labi na alang sa mga botante nga mubo rag edukasyon; ug

·        Taphaw ang voters education campaign nga gihimo sa Comelec.

                        -o0o-

            Sa makasaysayanong adlaw sa piniliay, gipasundayag sa mga botante nga sukwahi sa tanang pagtamay paukyab, ug bisan sa way kinutoban nga kakulian, andam na silang moggakos sa PCOS ug sa mas paspas nga iskutenyo sa ilang mga boto:

·        Nagpabilin silang masaligon bisan sa pagbakwi alang sa reconfiguration sa tanang 76,400 ka compact flash (CF) cards gikan sa napakatap nang PCOS;

·        Bisan sa kataas sa pila ug kahuot sa mga presinto, mapailubon ang mga botante nga nagpaabot sa ilang turno, takos nga nimarka ug nilawog sa mga balota ug nagsaulog dihang gipahalipayan sa PCOS; ug

·        Salamat sa mga botanteng nilahutay hangtod sa kadlawon sa Mayo 11, niabot og 38 milyones, o 75% sa tanang botante (80% dinhi sa Sugbo ug Central Visayas), ang nakabotar.

                        -o0o-

            Human naproklamar ang mga mananaog sa lokal nga katungdanan ug sa Senado, dihang nagbuwa nang mga baba sa mga politiko pagpasangil nga biktima sila sa lapad nga pagpanikas ginamit ang CF cards ug PCOS machines, ang mga botante naniid.  Nagpakabana apan nagpabiling kalma.  Wa magmartsa sa kadalanan pagdason sa mga pasangil sa tikas sa piniliay kay nabantang nila nga:

·        Ang tanang namasangil, gikang "Koala boy" ngadtong Manoling Morato, pulos igo lang giduol, way ebidensiya ug wa magsaba bisan sa kaseryuso sa krimen nga gitanyag ngadto nila; ug

·        Hapit tanang namasangil gikan sa administrasyon nga lisod tuohan nga natikasan kay pulos maoy naa sa posisyon sa pagpanikas.

                        -o0o-

            Apan ang Malakanyang, nga klarong maoy nagpasiugda sa salida, naglibog na ron unsaon paglingkawas gikan sa duwa nga ilang gisugdan.  Di mahimong pugngan hangtod sa hangtod ang nag-ung-ong nga proklamasyon ni Senador Noynoy Aquino.  Wa sab molampos pagpahid og pagduda sa kaligdong sa piniliay tungod sa pagmatuod sa mga botante nga di na sila ingon ana kasayon nga isud sa bolsa.  Ni bisan kinsa.

            Sa wa pang piniliay, gipamatud-an sa katawhan nga andam silang mopasiugda og tinuorayng kausaban.  Human sa piniliay, gipakita ang hilom nga determinasyon pagpanalipod ug pagpatigbabaw sa ilang kadaogan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 27, 2010

                        Nganong OK ra ko

 

            Ganahan ko nga di moginhawa sa kahinam.  Ganahan unta nga mopakitbi sa akong atay dihang gipahibawo sa usa sa labing kinaham nakong abogado, si kanhi assemblyman Homobono Adaza, nga ipakita na sa publiko ang tinubdan sa makapaukyab niyang kasayuran sa lapad nga pagpanikas sa niaging piniliay.  Ganahan unta ko nga panington pag-ayo sa kakulba dihang gipaila niya si kanhi MTRCB chairman Manoling Morato.  Ganahan unta ko nga molayat sa tumang kahinangop dihang nisugot ang mga nagduma sa pakisusi sa Kongreso pagpaminaw sa testimoniya ni Morato.

            Ganahan unta ko nga di mahimutang sa akong gilingkoran dihang gituyo sa mga kongresista paglangay-langay sa pagpatingog ni Morato.  Ganahan unta ko nga mahagbong sa sawog dihang sa kataposan nanumpa na si Morato pagsulti sa tinuod ug way lain gawas sa kamatuoran.

                        -o0o-

            Ganahan unta ko nga mamugnaw dihang gisugdan na pag-asoy ni Morato ang pagduol sa mga tawo nga nitanyag niya og duha ka kapilian—pagbayad aron modaog o pagbayad aron kapanalipdan gikan sa tikas ang iyang kandidato pagka presidente.  Ganahan unta ko nga manggahi ug di nang kalihok dihang gibutyag ni Morato nga P1 bilyon ang gipangayo bugti sa pagpadaog ni kanhi defense secretary Gibo Teodoro.

            Ganahan unta ko nga motun og daghang laway aron mahawan ang akong tutonlan dihang niangkon si Morato nga samtang wa sila magkita ni alyas "Robin," iyang nabasa ang kinatibuk-an niyang pamahayag nga hingpit nga nitakdo sa mga detalye gikan sa mga tawong niduol niya.

                        -o0o-

            Apan kasarangan ang akong pagginhawa.  Wa mokitbi ang akong atay.  Wa ko paningta sa kakulba.  Wa koy umoy paglayat sa tumang kahinangop.  Gawas nga nahimutang, nagduka ko sa akong gilingkoran.  Sa laktod, wa ko mahagbong sa sawog.

            Wa sab ko mamugnaw.  Ni manggahi.  Kasarangan ang akong lihok.  Wa kong kabatyag og bisan gamay na lang awhag pagtun og daghang laway.  Labaw nang wa kong kakita og bisan gamay na lang nga panginahanglan paghawan sa akong tutonlan.

                        -o0o-

            Akong gisukmag ang akong pad.  Gikublan na ba gikan sa pagpakabana sa mga nangangkon nga gitikasan sa bag-ong teknolohiya sa piniliay?  Nabungol na ba sa sibawng awhag nga silotan ang mga gipasanginlang nibuong sa balaanong katungod pagpili?  Di na ba madutlan sa pagpangayog simpatiya sa mga nangayo sa kahigayonan nga paminawon ang pait nilang kasinatian sa labing unang nasudnong automated nga piniliay sa nasud?

            Apan ang pamahayag ni Morato susama gyod sa mga nag-unang nidason sa mga pasangil ni alyas "Robin."  Managsamang wa kaila sa mga niduol nila.  Managsamang wa magsaba sa seryusong krimen nga gitanyag ngadto nila.  Mao tingaling wa ko matandog.  Kay, sama sa ubang mga botante nga nisalmot ug nagbantay sa niaging piniliay, nahibawo ko sa tinuod nga nahitabo—sa wa pa mosinggaak ang mga di kadawat sa ilang kaparotan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 26, 2010

                        Nahibawo sab sa tikas

 

            Daghang salamat sa imbestigasyon nga gilusad sa House of Representatives, ug daghang salamat sa mga sakop sa National Board of Canvassers nga maminaw sa mga namasangil og kahiwian sa niaging piniliay, bisan kinsa makahimo na karon paghimo og ilang kaugalingong mga pasangil giunsa pagmaniobra ang labing unang nasudnong automated nga piniliay.

            Di lang ang mga nangapilde ang nakaangkon og kahigayonan sa pagpangita og laing matulisok.  Apil nang pipila ka mananaog nga gikuwangan sa ilang labaw.  Madugangan pa sila karon bisan sa mga wa managan sa niaging piniliay.  Wa nay makapugong ni bisan kinsa nga gustong mokabayo sa labing bag-ong nasudnong kalingawan.

                        -o0o-

            Apil na ko.  Di katuohan kon mamasangil nga giduol og mga tawo, gitanyagan og pre-configured nga compact flash (CF) cards ug gipasaligan og kadaogan sa piniliay.  Kay wa man ko modagan ni mangampanya, di ko sakop og bisan unsang politikanhong partido ug, labaw sa tanan, di ko masaypan nga may gihuptang minilyon ka pesos ni nagbaton og igong influencia sa mga politiko nga motukob sa tentasyon.

            Apan way makapugong sa pagpasangil nga may nisugilon nako nga siyay gitanyagan og CF cards nga gi-presyohan og minilyon ka pesos ug gipasaligan og kadaogan sa piniliay.  Mahimo pa gani nga akong pakapinan og mga detalye kon pila ka libo ka boto ang gisaad nga idugang sa makapalit ug ilaslas gikan sa mga kaatbang.

                        -o0o-

            Bugti sa di paghingan sa akong gikasulti ug sa mga nitanyag og CF cards niya, abunda ang mga ngan sa nasudnong mga piliunon nga akong iduhig sa gitanyag nga tikas.  Kutluon nako sila nga nihunghong nga ang unang nipaak sa dakong presyo mao si Makati City Mayor Jejomar Binay.  Kinsa nipakapin nga dugangan na lang sang boto ni Senador Noynoy Aquino.  Seguruon nakong malabtikan og mirisi si Senador Mar Roxas kay didto pusta sa laing sindikato.

            Apan di gyod ko mosipyat pagpasangil nilang Joseph Estrada, Manny Villar, Gibo Teodoro, Eddie Villanueva, Dick Gordon, Vetellano Acosta, Nicanor Perlas, Jamby, Madrigal ug JC delos Reyes.  Kay wa nay ganahang magduda sa ilang pagpangiwit.

                        -o0o-

            Nakanindot ini mao nga di na ko kinahanglan nga mopakita og mga ebidensiya.  Kinsa ba sab tuod ang makahunahuna pagletrato, o pag-video, o pagpapirma og dokumento sa mga nitanyag og pagpanikas?  Ang nagbawud-bawod nga mga pasangil nga akong gisakyan igo na nga makapalibog sa katawhan nga ahat kaayong nibilib sa kapaspas sa PCOS machines.

            Kinsay nahibawo:  Tingalig malangay pang proklamasyon nilang Aquino ug ni bisan kinsay molusot nilang Binay ug Roxas; malugwayan ang pagpabilin ni Pres. Arroyo sa Malakanyang lapas sa Hunyo 30; ug di na siya kinahanglang mabisto nga usa ra diay ka kongresistang kasarangan.  Ang nakalawgaw ra gyod sa panglawgaw mao ang apuradong pagpahalipay sa US, UK, Espanya ug Australia ni Aquino.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 25, 2010

                        Suwat ni F. Sionil Jose

Dear Noynoy,

            Di ikay akong gibotaran apan kay ikaw may gipili sa katawhan, kinahanglang mopaluyo mi nimo ug mangaliyang magmalampuson ka.  Apan wa kay ikapanghambog nga kabilin.  Ang imong apohan nakigkonsabo sa mga Hapones.  Nahibawo ini ang imong amahan.  Nga wa say kabilin kay wa ma-presidente.

            Pasayloa kong motambag nimo bisan wa pangayoi.  Likayi ang hambog; gilibotan kag mga sipsip.  Kinahanglang magpaubos ug maminaw sa imong konsiyensiya.     Hinumdomi, ang mga kabos—pipila nila naa sa imong hacienda—maoy kataposang mohukom nimo.

            Tungod sa imong kaadunahan, gamay rag nahibaw-an sa atong nasud ug katawhan.  Pangayoang tabang sa labing takos—nga di motrabaho sa kagamhanan ni moduol nimo.  Pangitaa sila.

            Hinaot mahimo kang rebolusyonaryo.  Ayaw kahadlok sa rebolusyon.  Nga di kinahanglang duguon kanunay.  Ang imong amahan gustong mobungkag sa labing gamhanang babag sa kalamboan—ang oligarkiya nga nahimutangan nimo ug sa imong pamilya.  Aron molampos, budhii ang imong hut-ong.  Kon di mabungkag ang oligarkiya, paningkamoting ang ilang katigayonan makapalambo sa nasud, pinaagi sa pagpabalik sa binilyon nga ilang gitagoan sa ubang kanasuran.  Di ni nimo matuman sa unom ka tuig, apan makasugod ka.

            Gukdang mga kawatan.  Ang imong inahan wa mohimo ini—wa niya bilanggoa si Imelda.  Bantaying iyang mga anak—wa silang kaapil sa pangawat apan nakapahimus sa binilyon nga gikawkaw sa ilang mga ginikanan.  Ang mga Marcos nahibalik sa gahom, nagbugalbugal sa atong kalimtanon.

            Nakaila ka sa labing dagkong kawatan sa sud ug gawas sa kagamhanan, ang gamhanang smugglers ug tikasan sa buhis—kaisog ray gikinahanglan pagpuhag nila.  Isog ang imong amahan—hinaot gibinlan ka niya sa dakong bahin ini.

            Labaw sa tanan, gukdang mga mamumuno sa imong amahan.  Dugo ug katungdanan ang mopugos nimo.  Si Cory iya rang asawa—ikaw ang iyang bugtong anak lalaki.  Ang imong pamunoan sukdon sa pagkasulbad ning labing bantang nga krimen nga nihikaw nato og tinuorayng pangu.

            Gihigugma namo ang imong inahan—siyay nihiusa nato pagpalagpot sa gikasilagang diktador.  Apan ang iyang pamunoan usa ka katalagman.  Nagtukod siyag rebolusyonaryong kagamhanan nga way nahimong rebolusyonaryo.  Nisaad og kausaban sa yuta apan apan katuman.  Ug iyang gigamit ang Edsa 1 pagbanhaw sa oligarkiya.

            Nahimo siyang presidente kay iyang bana gibuno ug nahimo kang presidente kay imong inahan namatay.  Bisan pa, anak ka sa imong amahan ug mahimo ka nga—alang sa kaayuhan sa nasud ug katawhan—mokab-ot sa kabantog nga wa maabot sa imong mga ginikanan.

            85 anyos na ko ug nagbangotan sa kapakyas sa tulo ka henerasyon sa atong mga lider!  Sa di pa motaliwan, palihug pakit-a ko nga ang masulub-on natong nasud mahaw-as sa lang-og nga basurahan.  Mahimo kang manluluwas kon makaluwas sa napakyas nga saad sa imong amahan.

Malaumon,

F. Sionil Jose

            (Minubo ug mapangahasong hubad sa suwat sa usa sa labing bantogang magsusuwat sa atong panahon nga napatik sa Philippine Star.)  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 24, 2010

                        Ombudsman ni Noynoy

 

            Usa sa mga tunok sa umaabot nga pamunoan ni Senador Noynoy Aquino mao si Ombudsman Merceditas Gutierrez.  Nga hagbay rang gidudahan nga gipahimutang nilang Pres. Arroyo ug sa iyang banang si Mike Arroyo sa katungdanan aron maoy manalipod nila gikan sa mga kasong pagpangawkaw nga mapasaka na human sa ilang pagkanaog sa Malakanyang.

            Si Gutierrez nitataw nga tiwason niya ang iyang termino hangtod sa Disyembre 1, 2012.  Gisalikway ni Gutierrez ang mga sugyot nga moluwat siya sa katungdanan aron kahatagan og lab-as nga sinugdanan ang gisaad ni Aquino nga hiningusgang kampanya batok sa pangurakot.  Sa ato pa, matangtang lang si Gutierrez sa Ombudsman pinaagi sa impeachment.  Nga mahimong bug-at nga ipakalawat sa tandugong mayoriya ni Aquino sa House.

-o0o-

            Apan kon way kausaban nga mahitabo sa liderato sa Ombudsman, madiskaril ang iyang kampanya batok sa pangurakot.  Kay ubos sa mga lagda nga giumol ni Gutierrez, ang tanang mga kaso, bisan unsa kaggamay, kinahanglang moagi niya sa di pa mapasaka sa hukmanan.

            Mao ni hinungdan nga bisan unsa kaligdong ug kakugihan sa mga imbestigador sa Ombudsman dinhi sa Kabisay-an ug ubang bahin sa nasud, ma-imbudo sa buhatan ni Gutierrez.  Kasagaran, siyam-siyaman ang mga kaso, yak-an ug di matandog sa daghang katuigan, hangtod nga lawa-lawaan na lang sa kalimot.  Ang pipilang natsambahan pagpasaka huyang og ebidensiya nga mayabo dayon sa basurahan.

-o0o-

            Wa katabang sa kawsa sa mga magbubuhis ang pagkatudlo ni Visayas Ombudsman Pelagio Apostol.  Nga moputi pag-ayo ang kiting kon ang ikiha mao nang suod nga mga alyado ni Arroyo, sama ni Gobernador Gwen Garcia.  Maong hangtod karon ang sangpotanan sa nalangay na pag-ayong imbestigasyon sa mga pasangil sa kahiwian sa pagtukod sa Cebu International Convention Center (CICC) wa pa gihapon mapahibawo ngadto sa publiko.

            Gawas sa kaso sa CICC, padayong giyak-an sa Ombudsman ang ilang mga imbestigasyon sa laing kaso nga naglambigit ni Garcia—ang pagpalit sa Kapitolyo og luna sa mga Balili nga naa pa ilawom sa dagat sa Tinaan, Naga City.

-o0o-

            Si kanhi kongresista Butch Abad, campaign manager sa Partido Liberal, nisugyot ngadtong Aquino nga ang ilang itudlo nga sunod nga Ombudsman usa ka tawo nga ang kaligdong hilabihan nga sila mismo di makaduol.  Hinaot nga di ni pagarpar lang.

            Kay kon kasaligan ug talahuron ang sunod nga Ombudsman, makairog na gyong mga kaso di lang batok sa mga Marcos ug mga Arroyo kon dili, ug labi na gyod, sa mga alyado sa bag-ong pamunoan nga mahimong magpahimus sab sa katungdanan.  Sa kataposan, makaangkon na gyod og kagawasan ang tarung nga mga imbestigador sa Ombudsman sa matinud-anon nga pagsusi sa kahiwian—bisan kinsa pa ang hingtungdan ug bisan kinsa pa ang maig-an.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 23, 2010

                Sugbuanon sa gabinete

 

            Dihang among gipahibawo si kanhi kongresista Butch Abad, campaign manager sa Partido Liberal, sa among nadawat nga nagbaha "Dear Noynoy" gikan sa mga tigpaminaw sa DYAB Abante Bisaya, nga pulos nisugyot ug nangindahay sa tinuoray ug makiangayong kausaban alang sa nasud, niingon siya nga ang mga Sugbuanon dunay tanang katungod pagpaningil ni Senador Noynoy Aquino kay nakahatag sila niya og kapin sa usa ka milyon ka boto sa niaging piniliay.

            Ambot kon namolitika ba lang si Abad, o tinuoray gyong mapasalamaton sa makabungog nga mayoriya nga naangkon ni Aquino sa Sugbo, apan nitug-an siya nga gihatagan ni Aquino og dakong importansiya pagbalanse sa mga sakop sa iyang gabinete, nga kinahanglang maglakip sa taga Kabisay-an ug Mindanao.

-o0o-

            Sa niaging semana, kanus-a nagsugod na si Aquino pagpanlista sa posibleng mga sakop sa iyang gabinete, nitumaw ang ngan sa Sugbuanong magpapatigayon nga si Rene Almendras.  Si Almendras, igsuon ni Cebu Provincial Board Member Agnes Magpale, gikatahong gitanyagan nga mamahimong kalihim sa Department of Public Works and Highways (DPWH).

            Si Almendras mao karoy presidente sa Manila Water Company ug kanhi chief executive officer sa mga kompaniya sa Ayala Corporation sa Sugbo—ang Cebu Holdings Inc. ug Cebu Property Ventures and Development Corporation.  Kanhi mamahandi siya sa Aboitiz & Company ug presidente sa City Savings Bank.  Ang iyang alas mao nga classmate siyang Aquino sa Ateneo de Manila University.  Apan gikatahong gibalibaran ni Almendras ug sa mga Ayala ang tanyag ni Aquino.

-o0o-

            Laing duha ka Sugbuanon nga gitugpo sa bag-ong pamunoan mao silang Cebu City Mayor Tomas Osmena, nga nipadayag sa iyang tinguha nga mangu sa National Economic Development Authority (Neda), ug Tourism Secretary Ace Durano, nga girekomendar ni Dr. Bernardo Villegas sa University of Asia and the Pacific.

            Si Osmena gisaway ni Gobernador Gwen Garcia nga di takos nga moduma sa Neda, nga maoy mohukngay sa labing dagkong mga proyekto sa kagamhanan.  Samtang si Durano, nga maayog labok sa turismo, nagpaluyo apan way aktibong papel sa kampanya ni kanhi defense secretary Gibo Teodoro.

-o0o-

            Si kanhi senador Sonny Osmena nitug-an nga si Durano gyoy iyang giduso ngadtong Aquino nga kandidato pagka gobernador sa Sugbo.  Apan nipasangil siya nga si Aquino "gibanhigan" sa iyang manghod, si kanhi gobernador Lito Osmena ug Mayor Osmena duol sa swimming pool sa Marriott Hotel, nga nipaluyo ni kanhi konsehal Jun-Jun Davide.

            Si Davide di pa matudlo og katungdanan sa kagamhanan sa mosunod nga usa ka tuig.  Apan gihulagway siyang Mayor Osmena nga labing gamhanan sa pagpatuman sa mga proyekto sa nasudnong kagamhanan sa Sugbo.  Maayo na lang nga si Davide di sama ka-feeling hawod.  Matod niya wa siya mangambisyon og katungdanan ug mga Sugbuanon, di siya, maoy tinuod nga nakapadaog ni Aquino dinhi.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com