Arangkada of Leo Lastimosa for January 13, 2011

Salamat, Kardinal Vidal

Labihan kamanggiuwawon ni Arsobispo Ricardo Kardinal Vidal niadtong seminarista pa siya nga, dihang gipabasa siya sa mga linya sa Bibliya sa Kinatsila atubangan sa iyang kaubanan sa seminaryo, way tingog nga nigawas sa iyang baba.  Gitambagan siya sa kaparian nga di makatabang sa Simbahang Katoliko ni sa umaabot niyang mga parokyano kon di mabuntog ang iyang kamanggiuwawon.
Nahasol pag-ayo si Vidal sa nahitabo.  Maong dihang nakapauli sa ila, niadto dayon siya sa bahin sa baybayon nga layo sa kabalayan ug sa katawhan.  Human natino nga siya rang usa ang nagtikaw-tikaw, nisiyagit sa kinakusgan niyang tingog atubangan sa lapad nga kadagatan.  Uban ang pangaliya nga kahinginlan ang tanan niyang kahadlok ug panagana.

-o0o-

Nasukod pag-ayong katakos ni Kardinal Vidal sa pagsulti ug pagpasabot dihang gitudlo siyang ikatulong arsobispo sa Sugbo niadtong 1982, usa ka tuig ug duha ka buwan isip luyuluyong obispo ni Julio Kardinal Rosales.  Giawhag siyang Rosales pakig-ila-ila sa mga Sugbuanon ug pagsinati sa ilang pinulongan pinaagi sa paglibot sa tibuok artsidyosesis.
Gitinuod ni Vidal ang iyang tahas.  Nakaduaw siya og kapin sa gatos ka mga parokya sa mga dakbayan ug kalungsoran sa Sugbo sa mubo nga panahon dayon niyang puli sa nagmasakiton nang si Rosales.  Apan nanagana gihapon pagdawat sa dakong katungdanan.  Di lang tungod sa kadako sa responsibilidad kon dili ug labi na sa kalisod sa pag-Binisaya.

-o0o-

Sa usa sa labing dakong baligho sa kinabuhi, nahimong alyado ni Vidal pagsukol sa iyang kamanggiuwawon ang mga sakop sa media sa Sugbo.  Matod ni Vidal naamgohan niya niadto pa nga mas daghan ang makabati ug makakita ug mas lapad ang abtan sa iyang mensahe pinaagi sa media.  Gihangop ni Vidal nga ang iyang kabukas sa media gisuklian og makiangayon nga pagdawat sa iyang mga pamahayag ug baruganan.
Maong sa iyang pagbiya sa Archbishop's Palace ug sa iyang katungdanan sa niaging 29 na ka tuig, gibinlan niya og tambag ang nahibiling kaparian sa Sugbo:  "Be kind to the media."

-o0o-

Wa gyod tingali magdahom ang batan-ong seminarista nga naamang atubangan sa iyang kaubanan ug kinahanglan pang mangita sa labing mingaw nga bahin sa baybayon aron makapagawas sa iyang tingog nga iya ang usa sa labing gamhanang tingog sa niaging tulo ka dekada ning bahina sa nasud.  Nga nakahusay sa mga panagsungi, nakapatalaw sa mga mapahimuslanon sa gahom ug nakapalig-on sa labing kabos ug gagmayng mga Sugbuanon.
Ning iyang pagpahuway, morag naibtan og tunok si Vidal.  Nakalingkawas na sa higanteng mga gimbuhaton matag adlaw pagduma sa usa sa labing dakong artsidyosesis sa kalibotan.  Nga piskay ug malambuon niyang itunol ngadto sa ikaupat nga arsobispo sa Sugbo, si Obispo Jose Palma.  Karong wa nay trabaho, nipahibawo si Vidal nga mamaligya siya og danggit.  Nagpahiyom.  Manggiuwawon gihapon.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for January 12, 2011

        Gubat sa Pasil

    Sa 44 ka tuig nga kang-a gikan sa pagkamatay ni Ferdinand Magellan ug sa paglayas sa nahibilin niyang kaubanan gikan sa Sugbo sa 1521 ug sa pagdunggo ni Heneral Miguel Lopez de Legazpi sa Sugbo sa 1565, daghan nang kausaban nga nahitabo sa Sugbo ug sa Espanya.  Ang tinubdan sa atong kasayuran sa mga panghitabo gikan sa pamunoan ni Humabon hangtod sa pagpuli ni Hari Tupas sa Sugbo mao ang lakbit ug putul-putol nga asoy sa atong katiguwangan.
    Apan wa magnihit ang atong kasayuran sa pagsulbong sa gahom ug kahimanan sa gubat sa Espanya.  Maong di lisod tuohan nga ang tulo ka barko nga kasundalohan ni Legazpi mas andam nga makigubat sa mga Sugbuanon kay sa mga kauban ni Magellan.

-o0o-

    Kay wa na may Antonio Pigafetta nga nisuwat sa mga panghitabo sa duha ka tumoy sa kalibotan, abunda ang luna sa mga pangagpas.  Sama pananglit sa pagtuo nga tungod sa pait nilang kasinatian sa Sugbo, ang nabuhi nga mga Katsila nipasidaan sa ilang mga kadugo nga di mahigalaon ang atong katiguwangan.
    Sa bahin sa mga Sugbanon, wa nay makatino unsay nahitabo nilang Humabon ug Lapulapu.  Nagpadayon bang ilang panagsungi?  O nagkahiusa tungod sa kamatayon ni Magellan ug pagbahag sa ikog sa mga langyaw?  Managsama bang ranggo nilang Humabon ug Tupas?  O mas lapad nang gingharian sa nauwahi?

-o0o-

    Ang libro ni Don Vicente Rama, amahan sa charter sa Dakbayan sa Sugbo, makapalili nato sa kahigayonan nga mas hawod si Tupas kay nilang Humabon ug Lapulapu ug nga mas nagkahiusa nang mga Sugbuanon.  Ang gibanabana nga 2,000 ka mga sundawo ni Tupas gihulagway nga naggikan sa Sugbo, Mandaue, Liloan, Talisay ug Minglanilla.  Wa hisguti ang Mactan.
    Giasoy ni Rama nga wa magdungan og dunggo sa pantalan sa Pasil ang tulo ka barko ni Legazpi sa Sugbo:  Ang Capitana ug San Lucas nag-una sa Abril 27, 1565; ug nisunod ang Almiranta nga gisakyan ni Legazpi sa Abril 28.  Niulbo ang gubat pagka gabii dihang napakyas ang sabutsabot nga giduma ni Padre Andres de Urdaneta.

-o0o-

    Managlahi ang hubad sa taktika ni Tupas sa gubat:  Dihang niulbo ang mga kanyon sa barko, gipasibog ni Tupas ang iyang kasundalohan aron di maabot sa bala.  May nikuwestiyon sa iyang paghatag og higayon sa mga Katsila paghupot og mas lig-ong posisyon sa yuta.
    Nagkasungi sang kasayuran kinsay nagsunog sa kabalayan sa Sugbo.  May nangagpas nga si Tupas ang nagsugo aron di magamit ni katagoan sa mga langyaw.  Ubang mga magsusuwat nipasangil ni Legazpi aron pag-abog nilang Tupas sa kabukiran.  Ang lapad nga sunog napakyas pag-ugdaw sa imahen ni Sr. Sto. Niño apan nakapuo sa mga tinubdan sa pagkaon.  Nga nakapugos ni Legazpi pagbalhin sa mas abunda og pagkaon nga Iloilo.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for January 11, 2011

Piyesta sa kinaiyahan

Sa ikaduhang sunudsunod nga tuig, ipahigayon ang Misa alang sa Kinaiyahan sa Basilica del Sto. Niño aron paghatag og katilingbanong kahulogan sa ika-445 nga Piyesta Senyor sa Sugbo.  Matod ni Padre Tito Soquiño, tigpamaba sa Basilica, kabahin ni sa hiningusgang kampanya pagpasabot sa katawhan nga mahimong mas makahuloganon ang pag-debosyon ni Sr. Sto. Niño kon paanalipdan ang balaanong gasa sa kinaiyahan.
Gihangop ni Soquiño ang padayong pagkahimong batobalani ni Sr. Sto. Niño sa mga nagpakabana alang sa kinaiyahan.  Nga niadto nag-iyahay apan karon naghugpong na sa ilang kalihokan.  Usa sa ilang proyekto mao ang pagda ni Sr. Sto. Niño sa 1,000 ka labing hilit nga isla nga napasagdan ug nabiyaan sa kalamboan.

-o0o-

Sa iyang pagtambong sa Arangkada sa DYAB Abante Pa, Bisaya, si Soquiño nitino sab nga mahinayon na karong tuiga ang paghimong mas berde sa Basilica.  Gawas sa pagpalambo ug paghimong mas limpiyo sa suplay sa tubig, nagplano ang kaparian pagbutang og solar panels sa atop sa kabahin o sa tibuok gyong Basilica.
Matod ni Soquiño nahagit sila sa Santo Papa, Benedict XVI, nga nigamit nag solar power sa Vatican.  Ang tiles nga atop sa Paul VI auditorium, nga gigamit sa sinemanang misa sa Santo Papa kon mag-uwan, gipulihan og 2,700 ka solar panels.  Ang photovoltaic cells mohimo sa sidlak sa adlaw ngadto sa elektrisidad, nga igong mosuga, mopainit o mopabugnaw sa auditorium nga may 6,000 ka lingkoranan.

-o0o-

Ang kawsa sa Santo Papa alang sa kalikopan maoy nakaaghat sa Basilica del Sto. Niño pagsukip ini sa Piyesta Senyor ug sa padayong pagsangyaw ni Sr. Sto. Niño sa pagtuo.  Sukad sa iyang pagkapili niadtong 2005, si Benedict XVI nilusad og kampanya pagdaginot sa kuryente pinaagi sa paghulagway sa pag-usik-usik ini nga nakapa-apiki sa mga kabos.
Ang solar power sa Vatican makalikay sa pagkonsumo og 200 ka tonelada sa carbon dioxide, o 70 ka tonelada sa lana, sud sa duha ka semana.  Kon di gamiton ang Paul VI auditorium, ang matigom nga elektrisidad ipuno sa power network sa Vatican.

-o0o-

Mahiagom og dakong pagsuway ang kampanya sa Basilica del Sto. Niño pagpanalipod sa kinaiyahan sa ilang pahimatngon sa mga deboto sa pagsalikway sa naandan na nga pagpalupad sa mabulukon nga balloons matag human sa Misa Pontifical sa adlaw sa piyesta sa Pilgrim Center.
Laing sukdanan mao ang padayong pagtidlom sa ilegal nga pangisda sa mga isla sa Bohol nga naduaw na ni Sr. Sto. Niño.  Gipahibawo ni Soquiño nga mahimong sunod nilang duawon ang Limasawa.  Matod niya makahuloganon nga ang isla nga gipahigayonan sa labing unang misa duawon sa simbolo sa upat ug tunga na ka siglo nga pagka duyan sa Sugbo sa Kristiyanismo sa Asya.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for January 10, 2011

        Duha ka imahen

Sa akong pagsuwat ini, gatosan nay naangol sa mga nikuyog sa traslacion o prosesyon sa Black Nazarene gikan sa Rizal Park ngadto sa simbahan sa Quiapo.  Gikahadlokang malabwan ang 450 nga naangol sa niaging tuig .  Kasagaran sa mga naangol natunok o napaslot kay nagtiniil, nasamdan sa dut-anay sa mga deboto, may nayab-an sa init nga kape, nakuyapan, o naglisod pagginhawa tungod sa kadasok.

Mas bata ang nangaangol karong tuiga.  Apil sa na-ospital ang 8 anyos nga deboto.  Senior citizens ang kasagaran sa naangol sa 2010.  Nanghinaot ang kapolisan nga di madasonan ang duha nga namatay tungod sa atake sa kasingkasing ug pagkawagtang sa panimuot sa niaging tuig.

-o0o-

    Mas dako ang prosesyon sa Black Nazarene, nga gipahigayon matag Enero 9, sa Manila kay sa prosesyon sa imahen ni Sr. Sto. Niño matag ikatulong Sabado sa Enero dinhi sa Sugbo.  Gibanabana sa kapolisan nga niabot og unom ka milyon ang nisunod sa Black Nazarene, samtang duha ngadto sa tulo ka milyon ang banabana sa labing daghang nanguyog sa prosesyon ni Sr. Sto. Niño dinhi.
    Mas hapsay ang prosesyon sa Sugbo tungod tingali kay mas mubo ang ruta, way igong luna nga kapahimutangan sa mas daghang mga deboto, apiki kaayong Pilgrim Center sa Basilica del Sto. Niño kay sa Luneta nga makapasud og kapin sa duha ka milyon.

-o0o-

    Samtang ang Black Nazarene kaduha i-prosesyon, sa iyang piyesta sa Enero 9 ug sa Biyernes Santo, ang Sr. Sto. Niño ka-upat magprosesyon atol sa Piyesta Senyor:  Sa Walk with Jesus gikan sa Fuente Osmeña paingon sa Basilica pagbukas sa nobenaryo; sa Traslacion gikan sa Basilica paingon sa St. Joseph Parish sa Mandaue sa Biyernes sa buntag; sa Fluvial procession gikan sa Mactan Channel paingon sa Pier 1 nga sumpayan og land procession balik sa Basilica sa Sabado sa buntag; ug sa Solemn procession sa Sabado sa hapon.
    Tungod sa kabalaka sa kaguliyang sa trapiko ug sa kahigayonan nga may mangaangol, ang traslacion paingon sa Mandaue gihimong motorkada sa mga sakyanan, inay magbaktas.

-o0o-

    Ang mga imahen sa Sto. Niño ug Black Nazarene pulos gibalaan nga milagruso ug pulos nangasunog.  Ang Sto. Niño nakit-an ni Juan Camus, sundawo ni Miguel Lopez de Legazpi, sud sa nagdilaab nga payag dihang gidaoban nilang Sugbo pakigubat sa mga sakop ni Hari Tupas niadtong 1565.  Ang Black Nazarene giingong naitom kay nasunog ang gisakyang galleon gikan sa Acapulco, Mexico niadtong 1606.
    Ang gi-prosesyon nga imahen sa Sto. Niño replica sa orihinal nga imahen nga gipabilin sud sa Basilica.  Ang imahen sa Black Nazarene naglakip sa orihinal nga lawas ug replica nga ulo.  Gisumpay hinuong orihinal nga ulo ug lawas pagsaulog sa ika-400 nga sumad sa imahen niadtong 2007.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for january 7, 2011

        Bugnaw sa uminto

    Drayber sa taxi nangutana nako mahimo bang sugod sunod buwan, kanus-a gitakdang ipatuman sa Land Transportation Franchising and Regulatory Board (LTFRB) ang uminto sa plite sa taxi, magbutang silag karatula gawas sa ilang mga sakyanan nga magpahibawong P30 pa gihapon ang ilang flagdown rate.  Ako siyang gitubag nga way balaod nga nagdili sa iyang plano.

Gawas lang kon ang ubang taxi drivers ug operators moreklamo sa LTFRB ug Land Transportation Office (LTO) nga ang ilang undercharging nakalapas sa bag-ong taripa sa plitehan.  Wa pa hinuoy nasilotan og undercharging bisan kon hapit tanang bus operators sa Sugbo naghimo ini.  Gawas pa, nipasabot ang drayber, may lig-on silang sukaranan sa di pagpa-uminto sa plitehan.

-o0o-

    Ang operator sa iyang gimanehong taxi nipahibawo nga wa siyay igong pundo pagpalit sa tag P12,000 nga bag-ong metro nga makahatag og resibo sa mga pasahero.  Nga maoy nag-unang panginahanglan nga gipahamtang sa LTFRB sa di pa makapahimus ang mga taxi sa P10 nga patong sa flagdown ug P1 sa matag mosunod nga patak sa metro.
    Sa ato pa, kon way bag-ong metro, way uminto sa plite.  Nipasabot ang drayber nga di sila maapiki sa LTO ug LTFRB tungod sa kakuwang sa panudlanan sa ilang operator.  Apan nganong inay maguol mapahiyumon mang drayber sa kahigayonan nga malansang ang karaan nilang plitehan?

-o0o-

    Nipasabot ang drayber nga inig patuman sa uminto sa plitehan, liwas na sa Piyesta Senyor, mamauli nang mga mamistahay ug mohunong nag baha sa Sugbo ang lokal ug langyawng mga turista.  Nahadlok siyang gawas nga magmingaw na silang daan, biyaan pa gyod sa mga pasahero sa taxi nga dak-an ra sa bag-ong plitehan ug mamalhin og sakay sa jeepneys o buses.
    Maong nagsabot na silang daan nga magpalaban sa karatula.  Aron mahibawo ang mga pasahero nga, lahi sa ilang kaubanan nga nataoran na og bag-ong mga metro, wa ma-recalibrate ang ilang metro ug ubos pa gihapon ang ilang plitehan.

-o0o-

    Nahadlok kong wa mag-inusara ang taxi driver nga akong nakasulti ug ang ilang operator nga among nahisgutan.  Ambot pila ray mangahas pagpasaka sa ilang plitehan unya sa Enero 19.  May lain hinuong mas gamhanang alyado ang mga drayber nga nabalaka sa implikasyon sa inusbawang plitehan:  Ang naandang burukrasya sa gobyerno.
    Nikumpisal ang Sugbuanong board member sa LTFRB, Atty. Manny Iway, nga kapin ra sa 3,000 ka taxi units ang ma-recalibrate karong buwana.  Gibanabana niya nga ang LTFRB maabtan pa sa Hunyo karong tuiga ang recalibration sa tanang 42,000 ka taxi units sa tibuok Pilipinas.  Kana kon makapalit ang tanang taxi operators sa bag-ong metro may resibo.  Wa ko mag-inusara pagpanghinaot nga mailhan ang mga taxi nga wa mag-apura pagpataas sa plitehan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for January 6, 2011

Pangaliya sa 93-1

Di mahimong palayason ni Gobernador Gwen Garcia ang kaliboan ka mga pamilya nga nagpuyo sa mga luna sa Kapitolyo nga nahimutang sa Dakbayan sa Sugbo.  Kay pipila nila nakaimpas nag bayad sa Kapitolyo ug mao nay lehitimong mga tag-iya sa mga luna.  Maong di sab mahimong ipamugos ni Garcia ang pagtukod og mga bay patigayon sa mga luna ubos sa Provincial Ordinance 93-1.

Kay nagpat-ak-pat-ak ang kabalayan sa mga molupyo nga nakabayad na.  Mapabarug lang ang giplano ni Garcia nga commercial district kon maka-imbento sila og mga building nga magbikaka ang mga haligi nga makalaktaw sa kabalayan nga di na kahilabtan bisan may kauyonan pang makab-ot silang Garcia ug Mayor Michael Rama.

-o0o-

Sa ato pa, mahimo rang magpaabot si Rama nga si Garcia ang mohimo sa unang lakang:  Sa usa ka bahin, way mawa sa siyudad kon magpadayon nga mag-okupar sa mga luna sa Kapitolyo ang kaliboan ka mga pamilya nga napakyas pag-impas sa ilang obligasyon; sa pikas nga bahin, si Garcia maoy mag-apura nga mabaligya nang mga luna sa mas taas nga presyo ngadto sa mga negosyante nga hagbay rang naglaway sa mga kabtangan nga nasentro sa malambuon nga uptown area.
Apan gipahuyang ni Rama ang iyang posisyon pinaagi sa pagpasiugda sa tigom ubang Garcia.  Mahimong nalit-ag lang ni Garcia, o ganahang nga mahusay nang suliran, o may laing tinagoang katuyoan.

-o0o-

Kay padayon pa mang gubat nilang Garcia ug Kongresista Tomas Osmena, may duha ra ka paagi nga mahusay ang kontrobersiya:  Una, nga alyado ni Osmena ang makapuli ni Garcia sa Kapitolyo karong 2013; o ikaduha, mailog ni Garcia ang liderato sa Dakbayan sa Sugbo gikan nilang Osmena ug Rama.
Dako ang kahigayonan nga mamahimong sunod nga gobernador si Hilario Davide III, o si Bise Gobernador Greg Sanchez, labi na kon si Kongresista Pablo John Garcia ray kinakusgan nga mapadagan sa One Cebu.  Samtang imposibleng makapuli si Garcia ug mga kandidatong manimahong Garcia pagtungkawo sa City Hall.

-o0o-

Apan kay nag-angat na mang Piyesta Senyor, ug di man malalis ang kamilagruso ni Senyor Sto. Niño, di kapugngan ang mga deboto nga lunsayng mangaliya nga lamdagan sa balaanong Espiriru Santo ang tanang hingtungdan aron mahusay nang 93-1:

• Ipadaplin nang Garcia ug Osmena ang ilang personalay nga wa katabang sa mga Sugbuanon gawas sa pagdugang sa nangalisbo nilang bokabularyo sa mga balikas ug insulto;
• Dawaton ni Osmena ang kamatuoran nga di niya monopoliya ang pagpalambo sa interes sa mga Sugbuanon ug nga di kinahanglang dudahan ug sabotaheon ang tanang proyekto ni Rama ug sa Kapitolyo; ug
• Makaamgo na si Garcia nga ang labing mahinungdanong tahas sa gobyerno mao ang pag-alagad sa katawhan, di ang pagnegosyo sa ilang kabtangan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for January 5, 2011

                Veto ni Tomas

 

        Di mapatuman ang bisan unsang nasabotan nilang Cebu City Mayor Michael Rama ug Gobernador Gwen Garcia sa ilang panagtagbo sa panihapon sa bisperas sa bag-ong tuig kon way pag-uyon sa mga konsehal sa Dakbayan sa Sugbo.  Ug ang mga konsehal nipahibawo nang Rama sa ilang pamahaw liwas sa bag-ong tuig sa ilang pagsupak sa mga kundisyon nga gipahamtang sa Kapitolyo sa paghusay sa kontrobersiya sa Provincial Ordinance 93-1.

        Nga, ug makugang lang ka ini kon wa pang kahibawo nga Danao ang sunod sa Compostela, mao say baruganan ni Kongresista Tomas Osmena.  Sa ato pa, inay nagpaduding silang Rama ug Garcia, mas maayong si Garcia ug Osmena na lay nanihapon.

-o0o-

        Nakawang ang tanang hiku-hiko ni Rama pag-detalye sa ilang panagsulti.  Kay si Garcia wa maglubay-lubay sa iyang baruganan sukad pa sa una:  Kinahanglan nga libkason una sa City Hall ang pagdili sa development sa Ciudad, ang natanggong nga proyekto sa Kapitolyo sa Banilad, sa di pa mapahigayon ang bisan unsang sabutsabot mahitungod sa 93-1.

        Maong wa sab maglangay ang mga konsehal pagpasabot ni Rama nga di maliso ang ilang baruganan:  Nga di angayng ilumpong ang Ciudad, ug bisan ang panag-ilog sa City Hall ug Kapitolyo sa gahom pagtudlo sa mga sakop sa MCWD board, sa orihinal nga kontrobersiya sa kapakyas sa mga molupyo pag-impas sa mga luna sa Kapitolyo nga nia mahimutang sa dakbayan.

-o0o-

        Hinaot nga di butdan sa tiyan si Rama.  Kay human nanihapon ubang Garcia ug human namahaw uban sa mga konsehal, napugos siya pag-agwanta sa dessert nga humble pie.  Napugos siya pagdawat sa sugyot sa mga konsehal nga iyang gisalikway sa wa pa makigtagbo ni Garcia--pagkonsulta sa technical working group nga maoy moplantsa sa mga detalye sa bisan unsang mas undanon nga sabutsabot sa 93-1.

        Bisan nadugangan sa iyang mga sinaligan ang grupo, naklaro na asa ra kutob si Rama sa iyang pagsuway paghusay sa 93-1.  Pinaagi sa makabungog nga mayoriya sa City Council, may veto power si Osmena sa bisan unsang nahunahunaan nilang Rama ug Garcia.

-o0o-

        Isip mayor, napamatud-an nang Rama nga daghan siyang nahimo nga wa magkinahanglan sa bendisyon, ug bisan gani sa kusganong pagsupak, ni Osmena ug sa mga konsehal.  Sama sa pagsalikway sa mga transaksiyon ni Osmena nga kuwang sa mga dokumento ug pagbasa sa P3 milyones nga balor sa mga pabuto nga gipanag-iya sa higala ni Osmena.         Apan ang paglibkas sa ban sa Ciudad nagkinahanglan sa pagdason sa mga konsehal.  Nga di mahitabo kon way bendisyon ni Osmena.

        May lain hinuong mahimo si Rama nga di kinahanglan nga mananghid ni Osmena ug sa mga konsehal:  Mahimo niyang pasayawon si Garcia sa pagbukas sa Sinulog sa buntag ug pagtak-op ini sa gabii.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for January 4, 2011

        Hagtos sa pailob

    Niadtong si kanhi presidente Gloria Arroyo pay nagtungkawo sa Malakanyang, wa nahitabo sa mga pasangil sa pagpangawkaw batok sa iyang pamunoan.  Kay duna siyay presidential immunity from suit, di siya madutlan og bisan unsang kaso samtang naghupot sa labing taas nga katungdanan sa gobyerno.  Mahimo lang siyang tangtangon gikan sa katungdanan pinaagi sa impeachment proceedings sa Kongreso.  Nga wa sang kaugpo kay iya mang mga alyado ang mayoriya sa mga kongresista.
    Bisan ang mga imbestigasyon sa House of Representatives ug sa Senado sa mga eskandalo sa iyang pamunoan wa magsilbi.  Kay ang mga sakop sa gabinete ug ubang mga opisyal nga imbestigahunon gipugngan ni Arroyo sa pagtambong.

-o0o-

    Kay di man mahimong wa lay himuon ang katawhan atubangan sa nangalisbong mga transaksiyon nga gisudlan ang pamunoang Arroyo, nidangop sila sa kadalanan.  Apan ang ilang mga protesta bangis nga gibungkag sa mga puwersa sa gobyerno ug ang mga tigpasiugda giposasan, gipriso ug gipasakaan og mga kaso.
    Ang nagkalainlaing mga pagsuway pagbanhaw sa people power wa sang katuyhakaw.  Nagmalampuson si Arroyo pag-intriga sa mga haligi sa oposisyon, gibuwang sila hangtod nga hingpit nga nahuyang ug nabuak-buak.  Ang labing gamhanang puwersa nga nakapugong sa kinabag-an sa katawhan sa pagpugos pagpalagpot ni Arroyo sa palasyo mao ang piniliayng presidensiyal nga ang nag-unang mga kandidato pulos nakigbatok sa iyang pamunoan.

-o0o-

    Maong dihang nahinayon ang piniliay, bisan sa daghang kakulian ug lapad nga kahadlok nga maniobrahon ni Arroyo aron malugwayan ang iyang paghupot sa gahom, nagmilagro ang katawhan:  Gibuntog ang nagbuntaog nga mga bulilyaso sa labing unang nasudnon nga automated nga piniliay, gibuboan og makabungog nga mandato si Noynoy Aquino, ang labing isog nga nangampanya batok sa pangurakot, ug gipahamtangan si Arroyo og way laing kapilian gawas sa pagkanaog sa Malakanyang.
    Karong gipulihan nang Aquino si Arroyo, naghinam-hinam ang katawhan nga matubag na gyod ang dugay nang giluom nga mga pangutana ug masilotan na gyong mga kawatan.  Maong di pipila ray nahugno nga wa pa diay ikadiga ang kinakusgang alas ni Arroyo.

-o0o-

    Padayong giyak-an ang mga kasong pagpangawkaw batok ni Arroyo sa iyang tinudlo nga si Ombudsman Merceditas Gutierrez ug gibasura ang Truth Commission sa makabungog nga mayoriya sa mga mahistrado sa Korte Suprema nga pulos tinudlo ni Arroyo.  Nagpasabot ba ning, salamat sa iyang way kinutoban nga mga maniobra sa nagtungkawo pa sa gahom, di lang gihapon madutlan si Arroyo?
    Nipasaka og motion for reconsideration ang Malakanyang.  Kon ipatigbabaw sa labawng hukmanan ang ilang desisyon, mapugos ang palasyo pag-usab sa gikuwestiyon nga executive order.  Di mahimong paundayonan sa mga institusyon ang pagluok sa kamatuoran giunsa pagwaldas ni Arroyo ang katigayonan sa katawhan.  Taas nang inat sa pailob sa katawhan.  Mahimong mohagtos na bisan unsang orasa.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for January 3, 2011

        Tambag sa 2011

    Akoy unang modason sa pasidaan sa makinaadmanon natong katiguwangan nga sayon ang pagpanambag og kausaban kon naa ra ka sa gawas ug igo lang nagtan-aw sa sud; ug nga mas lisod ang pagpasiugda og makahuloganon nga kausaban kon ikaw ang naa sa sud nga gisigehan og tambag sa taga gawas.

Apan kay ang taga gawas daghan man sang malilian nga di makit-an sa sud, gawas nga ang taga gawas mao may nag-suweldo ug busa maoy tinuoray nga amo sa taga sud, bisan unsa pa kadagko sa katungdanan nga ilang gihuptan, mangahas ko pagluwat sa mosunod nga mga tambag alang sa labing gamhanan nga mga opisyal sa Sugbo sa bag-ong tuig 2011:

-o0o-

Alang ni Cebu City Mayor Michael Rama:

• Modayeg ang mga Sugbuanon sa iyang pagsalikway sa mga transaksiyon uban sa kinaham nga suppliers sa iyang gipulihang pamunoan hangtod nga mabantang nga igo lang niya silang gipulihan sa iyang kaugalingong paboritong mga higala;
• Mosimpatiya ang mga Sugbuanon niya sa panginsulto nga mga sugyot ni kanhi mayor Tomas Osmena hangtod nga maklaro nga wa diay siyay ideya unsaon pagpalambo sa dakbayan;
• Makatabang sa tanang hingtungdan kon iya nang pakaslan, o hatagan og klarong katungdanan sa City Hall, si kanhi konsehal Joy Pesquerra; ug
• Di kakumpiyansahan si Gobernador Gwen Garcia;

-o0o-

    Alang ni Kongresista Tomas Osmena:

• Bisan sa iyang apelyido ug kahumot sa iyang liderato, nagsugod nag pangutana ang mga Sugbuanon nganong mas daghang mga pagsaway batok ni Rama ug mga bagulbol sa iyang bag-ong trabaho kay sa iyang nahimo sa Kongreso;
• Kon tinuod nga nisaad na si Rama nga mag-kongresista human sa tulo ka tuig nga pagduma sa City Hall, angayng hunongan na niyag ulug-ulog si Transportation Undersecretary Aristotle Batuhan; ug
• Inay itukmod paduol, angay niyang ipalayo si Rama gikan sa mga Garcia.

-o0o-

    Alang ni Gobernador Gwen Garcia:

• Gidasonan na sa ilang ulohang buhatan ang pagpangisog sa ligdong nga mga opisyal sa Visayas Ombudsman batok nimo, gipaninglan na gani sa Commission on Audit sa dakong pabawon alang ni Dawnie Roa, hinaot nga makaamgo na sa pait nga kamatuoran nga sa mosunod nga mga adlaw mosamot ka lang og kalayo ug di na mahitabong makasikit pa sa Malakanyang;
• Hapit kada semana nagpuli-puli lang pagpasaka og bag-ong mga kaso batok nimo silang Crisologo Saavedra, mga abogado ug environmentalists, hinaot makamatngon ka nga ang department heads sa Kapitolyo na lay nahadlok nimo; ug
• Hinaot nga mohunong na pagpasugat sa mga tigpasiugda ug pagpatokar sa imong kinaham nga kanta bisan asa moadto, samtang nagsuwat ko ini wa pa mahumang bagulbol sa mga kawani sa Mactan Cebu International Airport nganong giputol ang ilang bakasyon sa Pasko kay giingong nagpasugat ang imong pamilya sa tugpahanan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for December 31, 2010

Ban ni Joavan

Haskang hasola sa kahimtang sa mga nagpuyo sa duha ka pribadong subdivisions sa Talisay City.  Labihang dugaya nilang nakabarug batok ni Joavan Fernandez, ang sinagop ni Talisay City Mayor Soc Fernandez nga gipasanginlang nagsige og panghasi sa mga mga molupyo, sa ilang mga kawani ug mga silingan.  Nga masabot kaayo kay, salamat sa pagdupadupa sa iyang amahan, wa pa may bisan usa sa nangangkon nga mga biktima ang nakadut ni Joavan.
Karong nagkasabot na ang homeowners sa Vista Grande ug Pacific Heights subdivisions pagbabag sa pagsud ni Joavan, nabawo lang gihapon.  Napanid-an sa mga molupyo nga si Joavan gawasnon lang gihapon nga magsud-gawas sa subdivisions.

-o0o-

Ang "bay-alampoanan" ni Mayor Fernandez nahimutang sa gawas sa subdivisions.  Masud lang hinuon pinaagi sa Vista Grande.  Kansang main gate sa Bulacao guwardiyado na unta.  May sakyanan na gani sa kapolisan nga nagparada.  Apan si Joavan gikatahong gawasnong nagsud-gawas agi sa luyo nga gate sa Pacific Heights sa Candulawan.
Kay nahadlok mang mga guwardiya sa pagbadlong ni Joavan, nahukman sa homeowners nga barikadahan og dagkong bato ang ganghaan aron nga di nang kasudlan og mga sakyanan.  Nakugang na lang ang mga molupyo niadtong Miyerkules sa gabii.  Dihang ilang nahibaw-an nga si Mayor Fernandez, kinsa nipasalig pagtahud sa ilang ban batok ni Joavan, ang nisugo sa pagtangtang sa barikada.

-o0o-

Human nakabati sa reklamo sa homeowners, si Mayor Fernandez nipasabot ni Marlon Bellita sa DYAB Radyo Patrol nga di siya, kon dili ang mga opisyal sa Candulawan, ang nihawan sa dagkong bato nga gibarikada sa agianan.  Aron nga makalahos ang iyang sakyanan ngadto sa ilang barangay hall.  Gawas pa, nitataw ang mayor, way katungod si bisan kinsa pagbabag sa dan nga publiko.
Wa na ipanghimakak sa mayor nga mag-adtoan gihapon si Joavan sa iyang "bay-alampoanan" bisan sa ban.  Nilubad na sang mayor sa iyang gipasalig nga pagtahud sa ban.  Kay, niya pa, wa pay homeowners nga niadto sa iyang buhatan pagpahibawo niya sa bag-ong lagda sa subdivisions.

-o0o-

Wa katabang sa homeowners nga ang developer sa duha ka subdivisions mao ang Sta. Lucia Realty and Development Corp.  Nga gipasanginlang nitugot sa pagtukod sa "bay-alampoanan" pag-ulug-ulog sa mayor ug pagpadali pagpalusot sa ilang mga dokumento sa proyekto.
May personal kong kasinatian sa Sta. Lucia.  Nahadlok kong mouyon ang ubang nagpuyo sa ilang subdivisions dinhi sa Sugbo ug ubang mga dapit sa nasud kon moingon ko nga wa mabantog ang Sta. Lucia sa kamaayo sa seguridad sa ilang subdivisions.  Dul-an sa duha ka dekada human sugdi pagtukod, wa pay klarong koral ang Royale Cebu Estates sa Consolacion, nagpabiling buslot sa daghang lutsanan nga mahimong agian ni bisan kinsa.  Maayo na lang kay wa pa matultoli nilang Joavan ug kaubanan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for December 30, 2010

        Santako sa telcos

    Pasayloa apan karon pa lang wa na koy bilib sa pasalig sa National Telecommunications Commission (NTC) nga konsultahon ang publiko sa umaabot nga bag-ong tuig labot sa ilang giumol nga mga lagda sa internet connections nga gi-negosyo sa mga kompaniya sa telepono.  Nahadlok kong may abundang sukaranan ang akong kahadlok.  Nga, sama sa naandan, ang higanteng mga kompaniya sa telepono, di ang NTC, maoy matuman.
    Di lang masulub-on kon dili eskandaluso gyod ang salida sa NTC sa pagduma sa industriya sa telekomunikasyon.  Mora siyang batang way buot nga giduwaduwaan lang ug, sa nihit nga mga higayon nga nangahas pagpakita og pagsukol, gihudlat sa hakog nga telcos.

-o0o-

    Di na ta kinahanglan nga manguykoy og baga nga mga dokumento pagpangita og mga ebidensiya sa kainutil sa NTC batok sa telcos.  Ang yano kaayo niyang lagda nga ang bayad sa voice calls sa mobile phones ibase na sa pulso (matag unom ka segundo) inay sa gipatuman karon nga matag minuto padayong gibasotahe sa mga kompaniya sa telepono.
    Ang lagda nga gihimoan og balaodnon ni kanhi kongresista Clavel Asas-Martinez dul-an na sa usa ka dekada ang nilabay wa pa gyod mapatuman.  Kay dihang nangisog ang NTC nga sundon ang lagda nga dugay nang gipahimuslan sa mga konsumidor sa ubang kanasuran, ang telcos sayon kaayo nga nakakumbinser sa korte paggapos sa gobyerno.

-o0o-

    Laing makiangayon nga lagda nga wa pa mapatuman sa NTC mao ang tulis sa atubangan sa telcos batok sa kabos nga mga konsumidor.  Nga gidid-an sa pagpahimus sa load nga ila nang nabayran tungod lang kay naabtan na og usa ka buwan.  Gipaboran sab sa korte ang telcos sa pagsuway unta sa NTC pagsunod sa ubang mga nasud nga unom ka buwan ngadto sa usa ka tuig ang lugway una mohupas ang napalit na nga load sa mobile phones.
    Di na lang ta maghisgot sa loads nga morang tagulilong, nangawagtang na bisan wa pang ka-text ni katawag ang konsumidor.  Di na lang sab nato tukion ang paugat nila pagpanginansiya sa text nga libreng nikabayo sa sistema sa voice calls nga gitukod sa telcos.

-o0o-

    Kon nagpiyesta hangtod karon sa makalilisang nga ginansiya sa mobile phones, unsa may makapugong sa telcos pagluok sab sa broadband internet connections?  Ang Estados Unidos ug ubang kanasuran nipahamtang na og minimum nga 4 mbps (millions of bits per second) nga download rate ug 1 mbps nga upload rate.  Apan dinhi sa ato gipasagdan lang sa NTC ang morag-nagkamang-sa-bantok-nga-manteka nga internet connections.
    Nagkabarato nang computers ug mobile phones nga maka-access sa internet.  Nagkadako ang tentasyon sa telcos paghigpit sa internet connections aron pagpaburot sa ilang kita.  Kon ang NTC ray saligan, mora tang si Shane Mosley nga nagpaabot sa nag-ung-ong nga santako ni Manny Pacquiao.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for December 29, 2010

                   Para asang LTFRB?

 

          Malabwan lang ang kapakyas sa Land Transportation Franchising and Regulatory Board (LTFRB) pag-umol og mga lagda pagpalambo sa industriya sa transportasyon sa yuta sa iyang kainutil pagtakda og makiangayong plitehan.  Labihan kakuwestiyonable ang mga lagda sa plitehan sa LTFRB nga gawas nga gisupak sa mga drayber ug operators ang LTFRB ug ang tigpatuman sa iyang mga lagda, ang Land Transportation Office (LTO), wa magtagad sa pagpatuman ini.

          Di na lang ta moadto og layo.  Ang bus drivers ug operators sa Sugbo sud na sa dugayng katuigan nga wa motuman sa plitehan nga gitakda sa LTFRB.  Ang LTO ug LTFRB, inay modakop sa mga drayber ug operators, nipili sa paglingiw ug pagpa-goryo-goryo.

-o0o-

          Nga gikalipay sa mga pasahero.  Kay ang aktuwal nga plitehan nga gikolekta sa bus drivers ug operators labihan kaubos kon itandi sa taripa nga giluwatan sa LTFRB.  Mao tingaling wa ganahi ang LTO ug LTFRB nga nipatuman sa ilang lagda kay nakaayo man sa mga pasahero ang kalapasan.

          Nga makapahimutang sa pagduda sa kaligdong sa sukaranan sa LTFRB pagtakda sa plitehan.  Kon nabuhi ug nakaginansiya ang bus drivers ug operators sa plitehan nga mas ubos kay sa taripa, nganong gipaburot man pag-ayo sa LTFRB ang plitehan.  Kon nagkauyon paghangop ang mga pasahero, drivers ug operators sa kalapasan, hain man diay kapusta ang LTFRB?

-o0o-

          Nahadlok ko nga, sama sa nangaging mga uminto, ang mas taas nga plitehan sa taxi nga ipatuman sa LTFRB sunod buwan kinuha ra gikan sa tumoy sa ilang buhok.  Nidangop na sang LTFRB, bisan ubos na sa bag-ong pamunoan, sa naandang bisyo sa pagtakdu-takdo ra sa mga numero sa papel, sa way pagsusi sa tinuod nga kahimtang sa industriya.

          Mao nga way nalingaw sa uminto sa plitehan:  Ang mga pasahero gidak-an ra sa P40 nga flagdown rate ug P1 nga patong sa matag mosunod nga 250 metros; samtang ang mga drayber nahadlok nga magmingaw sila liwas sa Sinulog kay madiskubrehan sa mga pasahero nga mas makiangayon ang plitehan sa PUJs.

-o0o-

          Ambot may nakasulti na ba sa LTFRB nga ang gitakda nilang minimum nga plitehan sa PUJs nga P6.50 wa sab mapatuman.  Wa tingali sila mapahibawo sa Bangko Sentral ng Pilipinas (BSP) nga hagbay rang nagnihit ang P0.25 nga sensiyo.

          Sama sa buses, way nisang-at og petisyon atubangan sa LTFRB pagkuwestiyon sa P7 nga minimum nga plite sa PUJs.  Kay nalipay ang PUJ drivers ug operators.  Ug nisabot ra sab ang kinabag-an sa mga pasahero.  Apil nang mga tinun-an ug senior citizens nga wa kapahimus sa ilang diskuwento sa plitehan.  Gipamatud-an lang sa kinabag-an sa mga pasahero, drivers ug operators nga mahimo diay nga hapsay ang ilang relasyon.  Bisan sa LTFRB.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for December 28, 2010

           Saad ni Noynoy

 

          Way lalis nga di kawatan si Presidente Noynoy Aquino.  Sukwahi sa iyang gipulihan nga si kanhi presidente Gloria

Arroyo.  Kinsa gipasanginlan nga usa sa labing kawatan sa kasaysayan.  Human sa unom ka buwan nga pagduma sa Malakanyang, wa malambigit si Aquino sa bisan unsang eskandalo sa pagpangawkaw.  Lahi ni Arroyo nga gilambigit dayon sa anomalusong mga transaksiyon sa adlaw sa iyang pagbanos ni kanhi presidente Joseph Estrada.

          Apan ang kalimpiyo ni Aquino di garantiya nga mawagtang na sang pangurakot sa iyang pamunoan.  Ang iyang pagdumili pagpanguwarta di garantiya nga nagbinuotan sang mga opisyal nga naglibot niya.  Ni nga mohunong na sang mga kukhan sa Customs, BIR ug ubang gikaintapan nga mga ahensiya.

-o0o-

          Kasayuran nga akong nahipos dayong tapos sa tuig mao nga wa maibani, gikahadlokan gani nga nisamot pa, ang pangurakot sa nagkalainlaing mga buhatan sa kagamhanan.  Ang mga sindikato sa pangurakot nga nakagamot na sa dugayng katuigan lisod nga lukahon sud lang sa unom ka buwan.  Sa kalapad na sa kanser sa pangawat, klarong naglibog si Aquino asa siya sugod.

          Usa sa gihimo sa pamunoang Aquino pagtino nga gituman sa mga ahensiya ang ilang gimbuhaton mao ang pagpaningil og usbaw sa koleksiyon.  O bisan pagtuman lang sa target collection sa nahibiling mga buwan sa tuig.  Nga napakyas pagbadlong sa pangurakot.  Gigamit hinuon sa mga tang-an sa customs ug BIR ubang ahensiya pagpangilkil og mas dagko gikan sa ilang mga biktima.

-o0o-

          Mahinungdanong yawe sa pagbadlong sa pangurakot mao ang pagtarung sa sistema sa hustisya.  Ang mga biktima sa pangabuso mas isog nga mobarug pagpanalipod sa ilang katungod kon may makiangayon nga mga hukmanan nga ilang kadangpan.  Apan unsaon man pagsalig sa katawhan sa sistema sa hustisya kon si Aquino mismo pagkuha og kaangayan gikan sa mga hukmanan?

          Unsaon man tuod niya pagsalig sa Korte Suprema kansang 14 sa 15 ka mahistrado tinudlo sa numero unong target sa iyang kampanya batok sa pangurakot?  Unsaon man niya pagsalig sa Ombudsman nga way lipudlipod nga nimatuod sa matag kaso nga di ang kinabag-an sa katawhan ang iyang gidapigan?

-o0o-

          Gawas sa pagbadlong sa pangurakot, gisaad sang Aquino ang pag-iban kon di man pagpapas sa kakabos.  Nga matuman lang sud sa unom ka tuig niyang pamnoan kon molampos siya di lang sa pagmugna og dugang kahigayonan sa trabaho kon dili sa pagpalambo sab sa kahimtang sa mga mamumuo.

          Apan kon paundayonan ni Aquino ang naandan nga pagdani sa mga negosyante pinaagi sa pagsaad nila og baratong pamuo, ug pagtuman sa saad pinaagi sa paglansang suholan ug mga benepisyo sa mga anak sa singot ngadto sa labing ubos nga ang-ang, igo lang niyang garantiyahan nga sama sa pangurakot mas molapad pang katimawa.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for December 25, 2010

                Trapiko sa Pasko

 

        Unsa may atraso sa mga pasahero ug mga motorista gikan ug padung sa amihanang Sugbo sa bisperas sa Pasko?  Ngadto sa kadagkoan sa munisipyo nga di kamaong mopahapsay sa dagan sa trapiko?  Ug ngadto sa usa lang ka tindahan nga napakyas pagtarung sa pagsakay ug pagkanaog sa nagsugwak nilang mga kustomer?

        Sa ikaduhang sunudsunod nga tuig, ubos sa duha ka managlahi nga lokal nga pamunoan, nagkayamukat na sab ang trapiko sa Consolacion, nga nakaangin sa kasilinganang mga lungsod ug mga dakbayan.  Ang pagtino sa munisipyo nga magtumpi ang ginansiya sa Foodarama Consolacion nisangpot sa mas dakong alkanse sa mas daghang patigayon ug mga Sugbuanon nga nalangay ug natanggong.

-o0o-

        Atong klaruhon nga di atraso sa Foodarama nga nagsugwak ang ilang mga kustomer.  Igo lang silang nagpahimus sa pagdagsa sa mga mamalitay nga mahimong mao pay pagkuha sa ilang bonus, o naanad nang magpalihi gyod nga sa kataposan nang mga gutlo mangandam sa noche buena.

        Ang ilang atraso mao ang kapakyas pagtino nga ang nagsugwak nilang mga kustomer di makababag sa hapsay nga dagan sa trapiko sa nasudnong highway nga ilang gisikitan.  Ambot ila bang gisuburnohan, o gihangyo lang, klaro nga ang traffic enforcers sa Consolacion nipalabi sa mga kustomer sa Foodarama kay mas daghang mga pasahero ug mga motorista gikan ug padung sa amihanang Sugbo.

-o0o-

        Ambot nang-raket ba sa Foodarama, o nitabang lang, ang traffic enforcers sa Consolacion nakapasamot, inay nakapahapsay, sa kahuot sa trapiko.  Kay matag higayon nga may kustomer nga mosud o mogawas, bisan usa ra ka sakyanan, ilang gipahunong ang gatosan ka sakyanan ug gitanggong ang kaliboan ka inosenteng mga biktima sa ilang kabugo.

        Mao sab ni abilidad sa traffic enforcers sa niaging pamunoan.  Wa diay kalainan ang bag-ong mga tagduma sa trapiko.  Gawas nga gitawag na sila karon og TES (Traffic Enforcement System).  Sa iyang kredito, o tungod tingali kay naglisod pagpangita og kahulogan, wa sila tawga sa kanhi mayor og AVEL.

-o0o-

        Hinaot nga nataligam-an lang ni Mayor Teresa Alegado ang pagduma sa trapiko tungod sa mas dinalian ug mas mahinungdanon niya nga mga gimbuhaton.  Hinaot nga atimanon na ni niya.  Kay kon mangabli nang SM City, mas maayo pang manguros na lang daan ang mga pasahero ug mga motorista nga may maagian pa sila.  Ug hinaot nga matinuod ang gisaad ni Alegado nga makiangayong kausaban nga maoy usa sa nakapadaog niya batok sa kontrobersiyal nga pamunoan ni kanhi mayor Avelino Gungob.

        Isip bag-ong molupyo sa Consolacion wa pa hinuon kong kakita og dagkong kausaban.  Mas daghan kong nadunggan nga mga yangungo nga  nagpadayon ang pagpangubkob sa bukirang mga barangay.  Nga gikabalak-ang makagusbat sa kinaiyahan ug makahudlat sa mga molupyo.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for December 24, 2010

                Hadlok sa tipos
 
        Dihang nagpislango ug nanakit ang akong lutahan sa niaging semana, gikuyawan ko.  Kay didto ko sa Danao City General Hospital dihang niulbo ang epidemiya sa diarrhea.  Ug didto sab ko sa Alegria dihang niulbo ang epidemiya sa tipos.  Wa kaha maigo sa managkaluhang epidemiya ang kapin na sa 20 anyos (nga kapin na sab sa 20 ang kapin) nakong lawas?
        Samtang didto mi sa Danao, puwerte namong higop og tinowang isda sa Danao City Fish Port.  Puwerte sab namong pangaon og manok Bisaya atubangan sa munisipyo sa Alegria.  Binotelyang tubig ang among giinom apan wa mi kahibawo diin gikan ang tubig nga giluto sa mga pagkaon.
              -o0o-
        Bisan nitubod nang akong sip-on ug nagsugod nag hilanat, wa ko motug-an sa akong asawa.  Kay higpit ko niyang gipasidan-an sa di pagkaon sa Danao ug Alegria.  Ug kon makakaon man gyod, seguruon nga nag-asu-aso sa kainit ang pagkaon.  Pulos bugnaw nang tinowa sa Danao ug manok Bisaya sa Alegria nga among gipaniudto.
        Nisamot ang akong kahadlok dihang giingnan kong Rachel Dangin, akong kauban sa Alegria, nga ang among kuyog nga cameraman, si Jojo Satuita, ug ang nagluto sa among paniudto atbang sa munisipyo pulos gipanghilantan sud na sa pila ka adlaw.  Gitugotan na tuod ko sa korte nga makalarga alang sa Pasko, apan unsaon na lang kon nataptan kog kagawng makamatay?
               -o0o-
        Hangtod nga wa na matago ang akong sakit.  Ping-ot na kaayong akong tingog.  Naglisod na kog bangon.  Gidid-an na ko sa akong asawa nga makatrabaho.  Bisan gipasaligan nako siya nga ordinaryo rang akong sip-on, nangonsulta siya sa iyang mga higalang doktor ug nihukom sila pagsugod na nakong antibiotics.
        Nitagam na man gung akong asawa.  Gawas nga di gyod ko mosulti niya unsay akong sakit hangtod nga maluya na kog maayo, nahasol sang usa sa among mga bakasyon dihang wa kong kabangon og pila ka adlaw tungod sa grabeng atake sa sinusitis.  Guilty kaayo siyang nag-shopping samtang nagbad-ay ko sa higdaanan sa among hotel.
               -o0o-
        Nakaginhawa kog luag.  Bisan sa grabeng kaluya wa ko magsigeg adto sa pansayan.  Nga maoy nag-unang timaan sa diarrhea ug tipos.  Gawas nga mabuhi, makabiyahe pa diay ko.
        Nagduda na diayng daan ang akong asawa.  Sunudsunod na ko niyang nasakpan nga nipauli nga nagbaktas gikan sa trabaho.  Maong human nakonsulta ang espesyalista nga nitambal sa unang atake nako sa sinusitis, nakumbinser siyang nahibalik ang akong kinaham nga sakit.  Ug, sama sa naandan, saktong iyang reseta.  Makaginhawa na kog balik sa akong ilong, nigawas nang akong tingog ug, labaw sa tanan, ganahan na sang makiglalis.  Nga bisan sa pasidaan nga puwerteng tugnawa sa Hong Kong, tapot sa lawas ra gihapon ang sapot nga akong dad-on.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for December 23, 2010

Sunod nga biktima

Gihangop dayon sa mga Sugbuanon ang plano ni Manny Pacquiao nga anhi mangandam alang sa sunod niyang sangka.  Nga gitakda na sa MGM Grand Garden Arena sa Las Vegas sa Mayo 7 sunod tuig.  Gusto ni Pacquiao nga ang unang tunga sa duha ka buwan niyang bansay-bansay himuon sa gym sa iyang suod nga higalang si Rex Wakee Salud.
Apan supak si Freddie Roach, trainer ni Pacquiao.  Nisugyot si Roach nga laslasan ang bansay-bansay ngadto na lang sa unom ka semana sa iyang Wild Card Gym sa Los Angeles.  Diriyot molayas si Roach sa nagkayamukat nga training ni Pacquiao dinhi sa Sugbo alang sa ikaduha nilang sangka ni Marco Antonio Barrera niadtong Oktubre 2007.  Gipasaligan hinuong Salud si Roach nga wa nay manglawgaw sa training ni Pacquiao sa Sugbo sugod karong Marso.

-o0o-

Bugnaw pa hinuon sa Pasko ang paghangop sa pahibawo sa umaabot nga sangka ni Pacquiao.  Di si Pacquiao maoy sad-an.  Ang napilian nga sunod niyang ikasangka wa nganli og Floyd Mayweather Jr.  Nga nagkapuliki pa og panagang sa nagkadaghan nga mga kaso nga gipasaka batok niya.

Si Sugar Shane Mosley, 39, maguwang ni Pacquiao og pito ka tuig, hapit na mosawop.  Nidalidali pagbiya sa iyang promoter nga si Oscar De La Hoya aron pagkabayo sa higanteng motorkada ni Pacquiao.  Nahibawo si Mosley nga, moretiro na lang, di siya atubangon ni Pacquiao kon magpabilin sa Golden Boy Promotions.  Nga duna pay nag-ung-ong nga kaso batok sa promoter ni Pacquiao, ang Top Rank ni Bob Arum.

-o0o-

Si Mosley katulo ma-kampeyon isip amateur sa Estados Unidos.  Nakakuha sab og mga korona sa tulo ka weight divisions sa professional boxing.  Labing inila niyang napilde mao si De La Hoya niadtong 2000.  Apan nikumpisal si Mosley nga nigamit siya og ilegal nga performance enhancing drugs sa wa pang sangka.

Kataposang gipukan ni Mosley mao ang kataposang biktima ni Pacquiao nga si Antonio Margarito.  Lahi ni Pacquiao, napatumba ni Mosley si Margarito sa ikasiyam nga hugna sa ilang sangka sa niaging tuig.  Apan niadtong Mayo, giduwaduwaan lang siya ni Mayweather ug niadtong Septiyembre daghang nanghuy-ab sa ilang tabla ni Sergio Mora.

-o0o-

Gihulagway sa mga eksperto sa boksing si Mosley nga makahatag og mas dakong problema ni Pacquiao kay ni Margarito.  Mas taas, mas dako ug mas kusog og kumo si Mosley kay ni Pacquiao.  Apan maglisod gihapon siya pag-apas sa kapaspas ni Pacquiao.
Bisan ang fans ni Mosley nahadlok nga ang umaabot nga sangka way kalainan sa away nilang Pacquiao ug De La Hoya niadtong 2008.  Kay wa nang naandang labtik sa kumo ni Mosley ug sa kataposang duha ka sangka wa nang kaporma ang iyang mga kumbinasyon.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com