Arangkada of Leo Lastimosa for October 22, 2009

                        Timaan sa kaguliyang

 

            Sugod karong adlawa hangtod Oktubre 30, 13 ka takna nang inadlaw nga rehistrasyon sa Comelec.  Inay motak-op sa alas-5 sa hapon, hangtod na sa alas-9 sa gabii ang rehistrasyon.  Karong Oktubre 31, kataposang adlaw sa pagpanlista, hangtod sa tungang gabiing ablihan ang mga buhatan sa Comelec aron ang mga botante makaapas sa lugway pagsalmot sa lokal ug nasudnong piniliay sunod tuig.

            Sa ato pa, madugangan og 39 ka takna ang pagpanlista sa Comelec sa mosunod nga siyam ka adlaw.  Samtang angayng hangpon ang pagpaminaw sa Comelec sa sibaw nga awhag paghatag sa tanang nagpakabana nga mga botante sa kahigayonan pagparehistro, uwahi nang tanan.

                        -o0o-

            Makapaalarma ang banabana sa nagpakabana nga mga pundok nga 30% ra sa bag-ong mga botante ang nakapalista hangtod karong buwana.  Kon di gyod kalugwayan ang rehistrasyon, gikahadlokang kapin sa walo ka milyon ka bag-ong botante ang di makagamit sa ilang balaanong katungod sa pagpili.

            Maayo unta kon ang mga botante maoy nagpabaya.  Maayo unta kon silay nangiyugpos ug naglangay-langay.  Kay mirisi nga di silang kasalmot sa mahinungdanong tahas pagpili sa sunod nga hugpong sa mga opisyal nga moduma sa lokal ug nasudnong kagamhanan.  Apan ang mga botante, labi nang mga batan-on nga nakaamgo sa kamahinungdanon sa piniliay sunod tuig, nagbaha sa pagpalista.  Apan, sama sa naandan, ang Comelec di andam alang nila.

                        -o0o-

            Kasagaran sa mga buhatan sa Comelec, bisan sa dagkong mga dakbayan sama sa Mandaue ug Lapulapu dinhi sa Sugbo, tagsa ray data capturing machine (DCM).  Nga kuwang kaayo pag-atiman sa nagpunsisok nga mga botante.  Maong inay ilista, ang mga botante panghatagan lang og numero ug pabalikon human sa pipila ka buwan.

            Hagbay rang nabantayan sa election officers sa Sugbo ug ubang bahin sa nasud nga maapiki gyod sila sa paglista sa tanang nagpakabana nga mga botante.  Apan ang dugay na kaayo nilang awhag nga dugangan ang ilang DCMs padayong giyak-an sa ulohang buhatan sa Comelec.

                        -o0o-

            Bisan og madugangan pag 39 ka takna, nga wa ganing kaabot og duha ka naandang adlaw sa pagpanlista, matanggong ug mabawo lang gihapon ang mga botante kay samang hinay ug depektuso nga DCMs ang mobaraw sa ilang pagpakabana.  Mao ni dakong baligho:  Ang computerization sa rehistrasyon sa mga botante, inay makapaspas, mao na hinuoy nakabara sa pagpanlista.

            Nga di maayong timaan sa katakos sa Comelec pagduma sa labing unang automated nga piniliay sa kasaysayan sa nasud.  Ang matag presinto dunay hangtod sa 600 ka botante.  Ang voting machine sa matag presinto gipasalig nga makaatiman og hangtod 600 ka botante sa 12 ka takna.  Duna lay gamayng suliran:  11 ka takna ra ang gigahin alang sa pagpili—gikan sa alas-7 sa buntag hangtod sa alas-6 sa gabii.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for October 21, 2009

                        Katalagman sa lana

 

            Sa wa pa ang gikahadlokan nga pagtugpa sa bagyong Ramil, gipasidan-an nang daan sa Pagasa ang mga molupyo sa maigo nga mga dapit sa pagbakwet nang daan.  May sukaranan ang kahadlok nga mas dako ang kadaot nga mamugna ning ikatulong sunudsunod ug mas paspas-og-hangin nga bagyo.  Angay lang nga mangaliya tang kapanalipdan ang mga biktima.

            Apan mas pait ang gidangatan sa mga biktima sa mas dakong katalagman sa ubang bahin sa nasud.  Lagi sa taga amihanang Luzon, wa sila hatagi og bisan gamayng pasidaan.  Morang kawatan sa kagabhion ang mga kompaniya sa lana nipahamtang sa makalilisang nga usbaw sa presyo samtang nangatug ang kinabag-an sa katawhan.

                        -o0o-

            Ka wa nilay kaluoy.  Wa gyod ang-anga.  P2 ang uminto sa matag litro sa krudo.  Magsangkiig intawon ang mga drayber sa public utility jeepneys (PUJs).  Silay mag-um-om sa mas dakong bayranan sa inadlaw nilang pamasada.  Kay di man dayong kapausbaw sa plitehan kon way pagtugot gikan sa Land Transportation Franchising and Regulatory Board (LTFRB).

            Ang mga pasahero maglisod sab pagtakilid aron paghatag sa mas taas nga plitehan.  Takilid nang ilang panginabuhi.  Piyahok nang ilang panudlanan.  Busa ang pagpamugos pagpausbaw sa plitehan mosangpot sa pagmenos sa mga pasahero.  Sa padayong pagburot sa mga kompaniya sa lana, mas motidlom ang kita sa mga drayber ug mas lisod ang pagbiyahe sa mga pasahero.

                        -o0o-

            Ang kinaham nga panagang sa mga kompaniya sa lana mao ang Oil Deregulation Law.  Nga nagtugot nila sa pagpausbaw sa ilang presyo.  Bisan way pananghid ni pagtugot sa kagamhanan.  Apan ang balaod gitumong sa pagpalambo sa gawasnong merkado ug kumpetinsiya tali sa mga kompaniya sa lana.  Nga maoy wa mahitabo.

            Abundang mga ebidensiya nga, inay magpuhalay sa presyo alang sa kaayuhan sa mga konsumidor, nagkonsabong mga kompaniya sa lana pagpaburot sa ilang tubo ug pagtilok sa tanang kinitaan sa mga timawa.  Labing uwahing timaan:  Kon wa magkombuya, gimilagrohan ba diayng mga kompaniya sa lana nga managsama mang nipahamtang sa umintong P2 sa krudo, P1.50 sa kerosene, P1.25 sa premium gasoline ug P0.85 sa regular gasoline?

                        -o0o-

            Inay maalarma sa pagbudhi sa tinuorayng diwa sa balaod, si Pres. Arroyo didto na hinuon pusta sa mga kompaniya sa lana.  Gipatuyangan ang ilang way kinutoban nga kahangol sa ginansiya.  Inay mobaraw, nidupa na hinuon sa nangalisbo nga pagpahimus.

            Dihang gimandoan sa hukmanan nga ablihan ang mga libro sa mga kompaniya sa lana, ang abogadong Arroyo nangugat nga wa silay katungod ug ang gimandoan nga mga buhatan nagpatara ug nangiyugpos lang.  Sa kataposang duha ka sunudsunod nga pagsaka sa presyo sa lana, ang Malakanyang ug ang Kongreso nagpatuong nangasuko sa oil companies ug nasakitan alang sa katawhan.  Sa way pag-angkong silay nagpasiugda sa usa sa labing dakong katalagman sa tanang panahon.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for October 20, 2009

                        Libreng tawag

 

            Sa makausa pa, human sa taas nga kasaysayan sa ilang paggawong sa kadagkoan sa kagamhanan, nagmalampuson na sab ang higanteng mga kompaniya sa telepono sa paglangay sa pagpatuman sa bag-ong sistema sa pagkuwenta sa bayranan sa voice calls sa cellular phones.  Mas dugay pang magpaabot ang mga konsumidor sa pagtakda sa bayranan sa matag unom ka gutling (segundos) inay sa matag gutlo.

            Kay niyango na sab ang National Telecommunications Company (NTC) sa gusto sa mga kompaniya sa telepono nga inay sa Disyembre karong tuiga unya na sa Enero sa bag-ong tuig ipatuman ang bag-ong sistema.  Nabangilan na nila ang kausaban sud sa daghang katuigan, may sukaranan ang kahadlok nga abtan og siyam-siyam una mapahamtang ang mas makiangayong bayranan.

                        -o0o-

            Ang lusot sa mga kompaniya sa telepono mao nga lisod ipatuman ang kausaban karong Disyembre.  Kanus-a mosulbong pag-ayo ang mga tawag tungod sa magsunod nga kasaulogan sa pasko ug bag-ong tuig.  Kon mao, nganong wa man sila apuraha sa NTC pagsayo pagpatuman sa mas ubos nga bayranan sa voice calls karong Nobyembre, sa di pang pasko ug bag-ong tuig?

            Karong niduko ug nagpaawot na sab ang NTC, unsa may makapugong sa mga kompaniya sa telepono pagpangita og laing lusot aron magpadayon ang pinatuyangan nila nga pagpaburot sa ilang ginansiya?  Sama sa pagsulbong pag-ayo sa voice calls atol sa Sinulog ug Dinagyang?  O atol sa Valentine's?  O atol sa lokal ug nasudnong piniliay ug sa nagkadungan nga mga piyesta sa Mayo?

                        -o0o-

            Nagtuo gyod tingaling mga kompaniya sa telepono nga hangtod sa hangtod na lang ta nila nga kapahimuslan.  Nagtuo gyod tingali ang NTC ug ubang mga buhatan sa kagamhanan nga hangtod sa hangtod na lang ta nga moabiba sa bisan unsa nilang pagarpar nga pagpatigbabaw sa atong kaayuhan atubangan sa pagpamintaha sa dagkong telcos.

            Kon way kausaban nga mahitabo sa pamunoan, wa gyod tinuod tay dag-anan.  Ang mga sakop sa Kongreso kutob ra sa ulug-ulog.  Ang NTC kutob ra sa pagpanghudlat.  Apan inig paningil na sa telcos sa dagko nilang amot sa kampanya sa mga politiko, mahipos ang tanang pagpaka aron ingnon ug magpadayon ang pagtulis nila sa atubangan sa kinabag-an sa kabos nga mga konsumidor.

                        -o0o-

            Sagdi lang.  Sa gusto o sa dili sa kagamhanan, ang malipayong mga adlaw sa mapalabilabihon nga mga kompaniya sa telepono inihap na lang.  Ang bag-ong mga teknolohiya maoy motino nga masakmit pagbalik sa katawhan ang kaangayan nga dugay nang gihikaw gikan nila.

            Hapit na moabot ang adlaw nga magkatinawganay na ta gikan ug paingon sa bisan asang bahin sa kalibotan.  Nga di na kinahanglan nga moagi sa hakog nga mga kable sa telcos.  Inig abot nianang adlawa, ang telcos nay magkapuliki og suburno nato.  Aron lang di hingpit nga langawon ang ilang nangalisbo nga patigayon.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for October 19, 2009

          Apiking biyahe

 

       Haskang lisora pagbiyahe gikan sa Sugbo paingon sa Dumaguete.  Ug pabalik.  Ambot tungod ba kaha sa kagamay sa mga pasahero.  O wa lang mopahibawo ang mga pasahero sa kahasol sa pagtabok sa duha ka nagsikit nga lalawigan sa Central Visayas.  Bisan unsay imong pilion nga ruta o sakyanan, manghuy-ab ka sa kalaay ug mangusmo ka sa pamaol.

       Gawas lang kon mag-ayroplano ka.  Usa ka oras rang biyahe (alas-6 sa buntag) apan di kang kabalik sa samang adlaw kay mobalik sab dayong ayroplano (alas-7 sa buntag) ug wa nay laing flight ni laing kompaniya sa ayroplano nga nag-alagad sa ruta.  Di pa gyod matag adlaw—Lunes, Miyerkules ug Huwebes ra.  Maong way ayroplano sa akong pagbiyahe niadtong Sabado.

-o0o-

       Kay kinahanglan man kong motambong sa Kapamilya Medical Mission nga gipasiugdahan sa ABS_CBN Dumaguete, nagpatabang ko sa akong mga higala nga nasuhito sa ruta.  Wa ko mahimuot sa ilang gihatag nga kapilian:

·        Di kong kasakay sa slow boat nga mogikan sa Sugbo sa alas-10 sa gabii aron tua na unta ko sa Dumaguete sa sayong buntag sa Sabado kay among turno sa DYAB anchors ang pagpamutos sa relief goods niadtong Biyernes sa gabii;

·        Di kong kapaabot sa fast craft kay hapon nang modunggo ug ikog na lang sa kalihokan ang akong maabtan; ug

·        Ang labing sayon nga kapilian mao ang pagsakay og bus paingon sa Tangil, Dumanjug o sa Tampi sa Samboan.

-o0o-

       Kay di man ko ganahan nga mobayad og P5 sa Cebu South Bus Terminal ni sa pagtaak sa ilang passengers lounge, tungod sa kahadlok nga nabansay-bansay nang Byron Garcia ang mga porters sa pagsayaw, nipili na lang ko pagsakay sa crew cab sa ABS-CBN.  Apan nimata kog alas-3 sa kaadlawon aron makaabot sa ikaduhang barge sa Samboan nga mogikan og alas-5 sa buntag.

       Pasado alas-6 na ming niabot sa Samboan busa ang ikatulong biyahe sa alas-6:30 nay among nasakyan. Pasado alas-8 na ming niabot sa Sibulan Central School nga maoy gihimoan sa kalihokan.  Tungod sa kadaghan sa mga tawo, diriyot ko malimot pagpapalit daan og tiket sa fast craft nga maoy akong sakyan balik sa Sugbo.

-o0o-

       Ala-una pa sa hapon nagpahatod na ko sa pantalan.  Alimuot nang daan ang passenger terminal, nahimo na gyong hurnohan dihang nag-brownout.  Di pa na igo, giingnan pa gyod mi sa mga kawani nga inay alas-2, alas-3 na, moabot ang fast craft.

       Nigawas ko sa pantalan aron magpabugnaw.  Apan brownout sang mga tindahan.  Gitambagan ko sa tindera pag-adto sa downtown kay dunay generators.  Tuod man, nakapahayahay ko didto ug napahinumdoman nga Buglasan na. Igo lang nauga ang akong singot, kinahanglan nang mobalik alang sa upat ka takna nakong biyahe.  Nga nida nako sa Tagbilaran, bisan way tuyo, sa wa pa modunggo sa Sugbo. [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for October 18, 2009

              Duda ni Noynoy

 

       Akoy usa sa gitahasan pagdapit ni Senador Noynoy Aquino alang sa KBP Media Forum uban sa presidentiables atol sa pagtimaan sa Cebu Press Freedom Week sa niaging buwan.  Kay bag-o pa man siyang nideklarar sa iyang kandidatura niadtong higayona, naglisod mi sa pagsal-ot sa puno kaayo niyang kalendaryo paglibot sa nasud uban ni Senador Mar Roxas.

       Nagpalaban mi sa iyang mga suod ug sa mga suod sa iyang mga suod.  Apan pulos sila nibalibad nga lisod usbon ang iyang mga lakaw.  Kay kinahanglang ipasabot nilang Noynoy ug Mar ang makapakugang nilang panagpares ngadto sa ilang mga dumadapig.  Ug ang Sugbo Oktubre pa nila duawon.

-o0o-

       Mao nga dihang nahinayon ang ilang pagduaw sa Sugbo sa niaging semana, wa na ko mosuway sa pagsal-ot sa puno na kaayong ruta sa duha ka adlaw nilang pagpabilin dinhi.  Labihan na lang nakong kuganga dihang usa sa among mga tigpaminaw nitanyag nga motabang paghikay nga makaduaw si Noynoy sa DYAB Abante Bisaya.

       Sikit gyod tingali sa mga suod ni Noynoy, o ang akong tulomanon maoy ilang napilian nga himoan sa dugang pagpasabot sa iyang kandidatura, kay nibutho man gyod si Noynoy sa among sibyaanan.  Ang tigpaminaw, nga tagduma sa usa sa labing inilang advertising companies, nipasabot nga gitabangan ko niyang makahinabi ni Noynoy kay managsama mig mga pangutana ug panagana sa iyang katakos pagpangu sa nasud.

-o0o-

       Ang igihan nga mga Sugbuanon may igong sukaranan nga mangluod ni Noynoy.  Gawas nga giuna niya pagduaw ang Davao, Bukidnon ug ubang bahin sa Mindanao, ug ang Capiz ug ubang bahin sa Kabisay-an, niuna pa gyod siya pag-adto sa Bohol sa wa pa mopakita sa Sugbo.  Human sa Sugbo, nibalik pa gyod sa Bohol.

       Apan si Noynoy nipapas sa tanang pagduda sa iyang pagtahud sa mga Sugbuanon.  Matod niya mas unang nakaangkon og luna ang Sugbo sa iyang kasingkasing kay sa pagdangop sa iyang inahan, si Cory, sa Carmelite Monastery sa Mabolo sa pag-ulbo sa People Power Revolution niadtong 1986.  Ang Sugbo maoy labing una niyang giduaw human patya ang iyang amahan, si Ninoy, niadtong 1983 pagpasidungog sa mga Sugbuanon nga maoy labing unang nibarug batok sa diktadurang Marcos.

-o0o-

       Duhay akong panagana sa katakos ni Noynoy pagtuman sa iyang gipasalig nga kausaban kon siyay makalingkod sa Malakanyang:  Una, ang ka-wa niyay napasar nga balaodnon isip kongresista ug senador; ug ikaduha, ang kapakyas sa iyang pamilya pag-apud-apod sa Hacienda Luisita ngadto sa mga mag-uuma.

       Gipahibawo ko niya sa iyang pagbarug sa Kongreso alang sa tawhanong katungod, pagsubasta sa binilyon ka pesos nga tinuig nga pagpamalit og lubricants ug pagtugyan sa maintenance sa infrastructure projects ngadto sa samang kontraktor aron pagtino sa kalidad sa trabaho.  Di na atraso ni Noynoy nganong wa ibandilyo sa media ug wa magtagad ang publiko sa iyang mga kawsa.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for October 17, 2009

                        Dugang tabang

 

            Kinsay nag-ingon nga gikapoy nang mga Sugbuanon pagtabang sa mga biktima sa baha nilang Ondoy ug Pepeng sa Metro Manila ug Luzon?  Samtang nagkarga mi sa relief goods sa duha ka 20-footer container vans sa Sulpicio Lines Inc., nga mao nay ika-48 ug ika-49 sa nagpadayon nga Sagip Kapamilya Relief Campaign, niabot ang presidente sa Cebu Filipino-Chinese Chamber of Commerce and Industry (CFCCCI), si Filomeno Lim.

            Matod ni Lim nakatigom na sila og P656,000 gikan sa mga sakop nga kompaniya.  Nilapas na sa ilang gi-target nga tunga sa milyon ka pesos.  Wa pa ni labot sa mga donasyon nga pagkaon ug mga sinina.  Nitataw si Lim di pa sab sila mohunong sa pagtigom og dugang mga hinabang kay nakita nila nga mas lapad pa ang panginahanglan sa mga biktima.

                        -o0o-

            Niang pipila sa cash donations nga ilang nadawat:  Unson Hardware, P3,000; Richan Imports Exports Inc., P10,000; Cosmos Foundation, P10,000; Doming T. Yu, P2,000; Vic Enterprises, P20,000; Phusian Temple, P150,000; Sy Family Association, P5,000; Ong Kin King & Co., Inc., P25,000; Ong Hong E., P5,000; Oy Eng Hong, P5,000; Tan Lin Sing sa Family House, P10,000; Dy Pick Giok, P100,000; Yap Association, P61,000; Tri Star Paint Center, P10,000; Perfecto Tan, P10,000; Vicente Lee Jr., P1,000; Avelina's Home Products, P2,000;

            Central Lumber Corp., P20,000; Ginabell Lim, P2,000; Willy Co, P5,000; Grand NSL Commercial, P2,000; Flor, P1,000; Cebu Sentra Plastic, P5,000; Margarita Go sa Hyundai Cebu Inc., P5,000; Fanbo Industrial Co., P5,000; Cebu Lions & Lionesses Foundation, P50,000; Cebu Electroplaters Association, P5,000; Tommy's Home Industrial, Inc., P5,000; Go Em Lay/Sons, P3,000; Welian Commercial, P5,000; Felipe Chan, P5,000; CFCCCCI Director Luy Kim Kok, P10,000; Jimmy Young, P10,000; Solvino Y. Du Sr. Foundation, P5,000; Cebu Common Treatment Facility Inc., P5,000; Filmon Harware, P25,000; Lam Hong Paper Product Co., P5,000; Filomeno Lim, P25,000; Hilton Heavy Equipment, P10,000;Angela Ng, P1,000; Yamei Chen, P1,000; Huy Bin See, P10,000; Jerry Lin, P500; Peter Sy, P500; ug Johnny Lee Sy, P1,000.

                        -o0o-

            Nakadawat mig 20 ka sakong bugas gikan sa Fairchild Semiconductor, kansang mga kawani nihatag sa cash equivalent sa ilang leave credits, bisan daghan nila naigo sa shutdown sa kompaniya atol sa pagsulbong sa kalibotanong krisis sa ekonomiya.

            Nitampo ang persons with disabilities nga gradwado sa pagbansay-bansay sa DSWD sa Labangon.  Niabot na sang hinabang gikan sa Bohol Beach Club nga gikarga sa Lite Shipping, Taiyo Yuden, Metro Cebu Water District, Carreta Elementary School, Honda Motorworld-Mandaue, MTM Cebu Languages Institute Inc., STI Mandaue, Cebu Normal University, Southwestern University, Lami Food Products, Hello Life Inc., Bright Minds in Action Learning Village sa Daanbantayan, Cebu City Councilor Jun Pe, River of Praise sa Talisay, Petron-Lawaan, Sacred Heart School sa Lawaan, Lawaan Elementary School ug Cansojong Women's Association.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for October 16, 2009

                        Pagluyong og kahoy

 

            Labihang inita sa mga pasalig sa pagpaluyo nga among nadawat alang sa lapad nga pagpananom og kahoy sa Mandaue City Ecological Park sa Casili ug Cubacub karong Dominggo.  Gatosan na ang nipadayag sa ilang tinguha sa pagsalmot sa kalihokan.  Maong natental mi karon sa pagpausbaw sa among tumong nga makatanom og lima ka libo ka punoan sa kahoy.

            Nagkinahanglan hinuon mig dugang mga boluntaryo pagkubkob sa mga lungag aron hingpit na nga maandam ang luna.  Kon duna moy dagkong bara, piko ug pala ug dagkong bukton, palihug tawgi mi sa DYAB landline 4221950 hangtod karong Sabado.  Kon kuwangon gyod ang mga lungag, gikinahanglan gihapong mga sangkap sa pagkubkob hangtod sa adlaw na pagpananom.

                        -o0o-

            Ang lapad nga luna nga atong tamnan karong Dominggo mao ang makaluluoy nga biktima sa ilegal nga pagpangubkob sa anapog sa nangaging katuigan.  Ang binuang nga napasagdan sa nangaging mga pamunoan nabaraw lang dihang gideklarar nang Mandaue City Mayor Jonas Cortes ang luna nga ecological park.

            Gikahadlokan nga ang luna pulos anapog.  Maong kinahanglan nga dak-on ang lungag aron matino nga mabuhi ang mga punoan sa kahoy.  Kon mahimo pa gani, angay sang abunohan og garden soil ang matag lungag.  Nihit ang garden soil sa Mandaue.  Kinsay nakabasa ini nga may mapaambit nga tambok nga yuta, ug kinsa say may trak nga ganahang motabang paghakot sa yuta, palihug ayaw pagmakuli pagtawag dayon namo.

                        -o0o-

            May mga nitanyag na sab nga magda og pagkaon alang sa mga mananom.  Apan tungod sa kadaghan sa mangapil, di ming kapasalig nga maapod ang tanan.  Mao nga palihug ayaw kalimti pagda ang inyong mga bawon.  Mahingpit ang kamahuloganon sa kalihokan kon human sa pagpananom magsawo ta pagkaon uban ang pangandoy alang sa malambuon nga kalikopan.

            Magkinahanglan pa hinuon mi og dugang mga sakyanan.  Nga makada sa mga mananom ngadto sa ecological park.  Mag-abot ta sa ABS-CBN Broadcast Complex sa Jagobiao, Mandaue City sa alas-6 sa buntag karong Dominggo aron makasugod na tag pananom samtang di pa kaayo init ang adlaw.

                        -o0o-

            Wa mag-inusara ang Mandaue sa pagpakabana alang sa kalikopan.  Ang lungsod sa Liloan magpasiugda sab og laing hugna sa pagpananom og kahoy sa sunod semana.  Ang Liloan dugay nang kaabag sa DYAB Abante Bisaya ug ABS-CBN Cebu di lang sa pagpananom og kahoy sa kabukiran ug bakhaw sa kabaybayonan kon dili apil na sab sa job fair, Boto Mo i-Patrol Mo, Halad sa Kapamilya ug uban pang kalihokan.

            Kon duna sab moy susamang kalihokan, ayaw panagana pakiglambigit namo.  Libre ang among airtime pagsabwag sa mapuslanon ninyong kasayuran aron makahibawo ang labing daghan.  Hapit na hinuon mapuno ang among kalendaryo sa umaabot nga kalihokan sa Bohol, Negros Oriental ug Leyte.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for October 15, 2009

                        Tunga sa tasang asukar

 

            P5.5 milyones na ang cash donations nga among nadawat sa Sagip Kapamilya Relief Campaign sa ABS-CBN Cebu alang sa mga biktima sa mga bagyong Ondoy ug Pepeng sa Metro Manila ug Luzon.  46 na ka container vans ang napuno sa bugas ug ubang pagkaon, tambal, sinina ug ubang mga gamit sa panimay nga napada gikan sa Sugbo paingon sa kaulohan, salamat sa paglibre sa higanteng mga kompaniya sa barko sa plitehan sa 910 ka toneladas nga kargamento nga balor og 27.3 milyones.

            Nagpabiling puno sa way hunong nga pagdagsa sa wa pa mahagpat nga mga hinabang gikan sa mga Sugbuanon ang Kapamilya Relief Operations Center sa ABS-CBN Broadcast Complex sa Jagobiao, Mandaue City nga gibanabanang mobalor og P10 milyones.

                        -o0o-

            Dugang tulo ka 20-footer container vans ang nagpaabot nga mapuno sa mga hinabang.  Ang duha iya sa Sulpicio Lines Inc. nga puno nang daan sa wa pa mahagpat ug maputos nga mga hinabang nga nadawat sa Cebu City Disaster Coordinating Council ug sa Department of Social Welfare and Services sa hatdanan sa Fuente Osmena.  Ang ikatulong van iya sa Gothong Southern Shipping Lines.

            Di na sama kadaghan ang mga boluntaryo nga nipakita sa Kapamilya Relief Operations Center.  Kini tungod kay kasagaran sa mga tinun-an nagkuha sa ilang final exams karong semanaha.  Salamat sa mga kawani sa Dedon, mga sakop sa Association of Concerned Texters ug Army of the Lord sa Baptis Church sa Opon ug ubang kugihan nga mga boluntaryo nga padayong nitabang—init ug uwan, adlaw ug gabii.

                        -o0o-

            Hangtod kanus-a mi nga manawat og hinabang?  Hangtod nga duna pay mohatag.  Ug hangtod nga duna pay nagkinahanglan.  Nauyonan sa among kaubanang mga kawani sa ABS-CBN nga moggahin og mga takna sa di pa o human sa ilang inadlawng mga gimbuhaton sa pagtabang pagpamutos ug pagpanghakot sa mga hinabang.

            Labing bag-ong mga hinabang nga among nadawat mao ang usa ka container van nga pagkaon ug sinina ug dul-an sa P200 mil nga cash donation gikan sa University of the Visayas, usa ka van sa mga hinabang gikan sa Dumaguete City ug usa ka trak sa mga hinabang gikan sa Ormoc City.

                        -o0o-

            Labing nakapatandog nako mao ang mga hinabang gikan sa mga molupyo sa habagatang lungsod sa Alegria.  Ang pagtigom sa mga hinabang gipasiugdahan sa hepe sa ilang kapolisan, si Inspector Alan Salmero Cuizon, nga natandog pag-ayo pagkakita sa pait nga kahimtang sa mga biktima sa baha.

            Bisan asa padung ang ilang patrol car, bisan unsa kakabos ang pinuy-anan nga ilang malabyan, mga lungsoranon nga nagbitbit og hinabang ang nipara nila.  Apil nang usa ka batang lalaki nga nihatag sa iyang duwaan nga awto.  Ug batang babaye nga nitampo og tunga sa tasa nga asukar.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for October 14, 2009

                        Pakabana sa kalikopan

 

            Mananom mi og kahoy karong Dominggo, Oktubre 18, sa Mandaue City Ecological Park sa Casili ug Cubacub.  Uban sa mga boluntaryo nga pulos nagpakabana alang sa kalikopan naglaom mi nga makatanom og lima ka libo ka punoan sa kahoy.  Ang lapad nga luna giandam sa mga kawani sa Mandaue City Hall ug ang mga lawngon gilain nang daan sa Departamento sa Agrikultura.

            Makahuloganon ang pagdeklarar ni Mandaue City Mayor Jonas Cortes og ecological park sa luna nga nabiktima sa pinatuyangan nga pagpangubkob sa nangaging katuigan.  Hinaot nga ang pagpananom og kahoy karong Dominggo mao lang ang sinugdanan sa makanunayon nga pagpalambo sa kinaiyahan di lang sa Casili ug Cubacub kon dili sa tibuok nang Mandaue ug Sugbo.

                        -o0o-

            Kon gusto kang motampo sa mga paningkamot paglikay nga masubli dinhi sa ato ang makalilisang nga pagbaha ug pagdahili sa yuta sa Metro Manila ug sa Luzon, gidasig ka pag-apil sa Kapamilya Tree Planting.  Mag-abot ta sa ABS-CBN Broadcast Complex sa alas-6 karong Dominggo aron magkuyog ta pag-adto sa Casili ug Cubacub.

            Makahimo ka pagpalistang daan pinaagi sa pagtawag sa landline sa DYAB, 4221950, o pag-text sa 0928227133, o pag-email sa leo_lastimosa@abs-cbn.com.  Gidasig ka pagpananom kuyog sa imong mga kapamilya o kaubanan sa kompaniya o kahugpongan.  Ayaw kalimti palihug:  Pagda og bawon; magsawo ta sa atong mga bawon sa ecological park human sa pagpananom.

                        -o0o-

            Gihingpit na karon ang pagpangandam sa labing lapad nga pagpanlimpiyo nga pasiugdahan sa Kagamhanan sa Dakbayan sa Sugbo ug ubang nagpakabana nga mga hut-ong sa katilingban.  Matod ni Acting Cebu City Mayor Michael Rama palapdan ang naandan nga pagpanlimpiyo sa kabaybayonan ug kadagatan.  Iapil na sa paghabwa ang mga hugaw nga nakabara sa mga kanal sa kabalayan sa tanang bahin sa dakbayan.

            Gidapit ni Rama ang Kapisanan ng mga Brodkaster ng Pilipinas (KBP) sa pagtabang pagpahibawo sa mga Sugbuanon sa panginahanglan sa paglimpiyo sa ilang mga nataran.  Ang mga sakop nga sibyaanan sa radyo ug telebisyon nga gipangulohan ni KBP Cebu Chairman Carlo Dugaduga paapilon niya sa paghingpit sa mga pangandam sa kampanya.

                        -o0o-

            Lisod pugngan ang baha nga mugna nilang Ondoy ug Pepeng tungod sa kadaghan sa uwan nga ilang gibubo.  Apan napamatud-an sab nga nakalingkawas sa labing bangis nga silot sa baha ang mga dapit nga matinud-anon nga nanghipos sa ilang mga basura ug nanglimpiyo sa ilang mga kanal.

            Sa kusog nga pagbunok sa uwan sa tibuok Sugbo tibuok adlaw gahapon, gipahinumdoman ni Rama ang mga Sugbuanon, labi na ang mga nanimuyo sa daplin sa sapa ug sa dagat, sa pagbantay.  Giawhag sab niyang mga tagduma sa lokal nga dams pagsusi sa nagtubo nga ang-ang sa tubig.  Angay sang bantayan ang Transcentral highway ug ubang ampay sa dahili sa yuta.            [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for October 13, 2009

                        Likoy sa Baha

 

            Duhay epekto sa lapad nga katalagman sa Luzon dinhi sa atong kaugalingong nataran:  Sa usa ka bahin, nitumaw ang way kinutoban nga kamanggihatagon sa mga Sugbuanon; apan sa pikas bahin, nisamot kabaga ang dagway sa pipila ka lokal nga mga opisyal pagduso sa transaksiyon nga nangalisbo na pag-ayo.

            Ang tampo sa mga Sugbuanon, nga giisip nga maoy labing dako nga nadawat sa makaluluoy nga mga biktima sa Ondoy ug Pepeng sa Metro Manila ug Luzon namantsahan sa pagpahimus sa mga politiko sa pagbangotan sa kadaghanan sa higanteng katalagman aron pagpamugos ug pagpaugat sa pinalitay sa yuta nga giangkon na nila nga dakong sayop.

                        -o0o-

            Akong gipasabot mao ang pagpapating sa kadagkoan sa Kapitolyo sa Sugbo pagpadayon sa paggamit sa 24 ka ektaryang luna sa mga Balili sa Tinaan, Naga nga ilang nabayran og P99 milyones.  Bisan nabisto na nga gidalidali ang transaksiyon, nga nakalusot bisan wa moagi sa naandan nga mga buhatan sa Kapitolyo, gipaundayonan lang gihapon.

            Bisan di ang abogado sa Kapitolyo ang nag-andam sa memorandum of agreement (MOA) ug deed of sale, bisan di ang buhatan sa gobernadora ang nag-andam sa obligation request ug sa voucher, ug bisan naluwatan ang pasiunang bayad sa wa pang kapakita ang mga Balili sa certified true copy sa mga titulo sa luna, nagpabaga lang gihapon ang mga utok sa transaksiyon sa pagpatigbabaw ini.

                        -o0o-

            Bisan gideklarar na sa Department of Environment and Natural Resources (DENR) nga di matitulohan ang dakong bahin sa luna kay naa pa ilawom sa dagat, pagatpatan ug ilegal nga nahimong fish pond ug bisan nabisto na nga hagbay rang gipabasura sa DENR ang mga titulo sa luna nga giingong ilegal nga nakuha sa mga Balili, ang kadagkoan sa Kapitolyo mopadayon lang gihapon ini.

            Bisan giangkon na sa kadagkoan sa Kapitolyo nga way tarung nga ocular inspection nga nahimo sa wa pa nila bayri ang luna ug bisan nikumpisal ang mga sakop sa provincial board (PB) nga igo lang sila nga nagyangu-yango sa mga pangangkon ni PB Member Juan Bolo nga iya ni Gobernador Gwen Garcia ang transaksiyon, gipanalipdan lang gihapon ang pinalitay.

                        -o0o-

            Labaw sa tanan, niangkon na si Gobernador Garcia ug ang mga sakop sa PB nga nasayop sila sa transaksiyon, nangayo na man gani sila nga iuli ang kabahin sa nabayad (nga maoy gusto ni Garcia) o ang tibuok gyong P98 milyones (nga maoy gusto ni Bise Gobernador Greg Sanchez ug pipila ka mga sakop sa PB), nganong nikalit man lang silag likoy?

            Bisan nabisto nga wa pay klarong laraw unsay gamitan sa luna sa mga Balili gawas nga himuong tam-okanan sa abo sa uling sa Kepco, gani may napalit nang Kapitolyo nga laing luna sa Carmen, amihanang Sugbo aron himuong basurahan, nganong nikalit man lag kalami ang transaksiyon nga ila nang giluwa?  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for October 12, 2009

              Pamolitika sa katalagman

 

       Nanlipaghong sa kauwaw ang pamunoan ni Pres. Arroyo.  Human sila nangugat nga nahatagan na sa tanang hinabang ang tanang mga biktima sa bagyong Ondoy sa nagkalainlaing evacuation centers, nipahibawo ang United Nations, pinasikad sa nakita sa ilang mga representante nga kalapad sa kadaot sa katalagman sa Metro Manila ug sa 25 ka silingang mga lalawigan, nga nagkinahanglan ang Pilipinas og hinabang nga P3.5 bilyones gikan sa ubang kanasuran aron hingpit nga matabangan ang mga biktima sa baha.

       Mas dako pa gyod ang hinabang nga gikinahanglan sa mga biktima tungod sa lab-as nga baha ug pagdahili sa yuta human sa pagkusukuso sa bagyong Pepeng sa ubang bahin sa Luzon.  Hinaot nga di na maghilas-hilas ang kagamhanan pagtago sa kinatibuk-ang kadaot aron lang pagpamostura sa ilang katakos pagtabang sa mga biktima.

-o0o-

       Mao ni ang mas dakong katalagman:  Ang relief operations nga gilusad sa Malakanyang, pinaagi sa National Disaster Coordinating Council (NDCC), wa itumong pagtabang sa mga biktima sa katalagman; kon dili aron pagpamolitika ug pagpalambo sa imahe sa ilang gi-bendisyonan nga kandidato pagka presidente nga si Defense Secretary ug NDCC Chairman Gilberto Teodoro.

       Kay ang pamunoang Arroyo hagbay rang nawad-an og tinguha sa pagpatigbabaw sa labing dakong kaayuhan sa labing daghan.  Ang ilang tanang paningkamot klaro nga gitumong na lang sa pagpanalipod ni Arroyo ug sa iyang bana ug mga anak ug mga alyado human manganaog sa Malakanyang, kana kon di makalusot ang ilang mga maniobra sa pagpabilin sa gahom lapas sa 2010.

-o0o-

       Mao ni hinungdan nga ang liderato sa pagtabang sa mga biktima—inay nga huptan unta nilang Arroyo ug Teodoro ug sa kagamhanan—giduma na karon sa pribadong sektor.  Ang labing bantang nga ebidensiya mao ang gidaghanon sa mga hinabang ug mga boluntaryo nga nidugok sa pribadong relief campaigns samtang labihang mingawa sa paglusad ni Arroyo sa Malakanyang isip repacking center.

       Wa kapalambo sa kakasaligan sa kagamhanan ang mga kamandoan ni Arroyo pagpaagi sa tanang langyawng hinabang ngadto sa Department of Social Welfare and Development (DSWD) ug pagbunal og 15% nga donors tax sa mga donasyon nga di moagi sa DSWD.

-o0o-

       Samtang gikinahanglan unta ang panaghiusa ug pagkuptanay ning panahon sa higanteng katalagman, di sab angayng palabyon ang padayon nga pagpamakak ug pagpangilad sa kagamhanan bisan atol sa katalagman.

       Ang pangangkon sa NDCC ug Malakanyang nga takos ang kagamhanan pagtabang sa tanang biktima ug ang pag-awhag nila sa katawhan paghunong paghatag sa dugang nilang tabang—nga mora na hinuong krimen ang padayon nga paghatag og mga sinina ug pagkaon—makapabugnaw sa kamatinabangon sa katawhan, nga kinahanglan pang palambuon, ug makapahikaw sa labing batakan nga mga panginahanglan sa mga biktima nga wa pa maabti og bisan unsang hinabang.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for October 11, 2009

                        Kasaysayan sa tabang

 

            Ang among pagpangahas pagpangayo, pagtigom ug pag-apud-apod sa mga hinabang gikan sa manggihatagon nga mga Sugbuanon ngadto sa makaluluoy nga mga biktima nagsugod sa pipila lang ka pamilya sa gagmayng mga sunog nga niulbo dinhi sa Sugbo pila na ka tuig ang nilabay.  Ang among mga boluntaryo nga mamutos sa mga hinabang mao ang mga sakop sa Association of Concerned Texters (ACT).

            Nakasuway mi og pipila ka dagkong sunog ug baha nga gatosan na ka mga pamilya ang nabiktima.  Apan takos gihapon ang ACT nga nitabang namo.  Abtan hinuon mig usa ka semana una makatigom ug igong hinabang aron nga mahatagan ang tanang nawad-an sa ilang mga pinuy-anan ug kabtangan.

-o0o-

            Ang unang dakong katalagman nga nisuway unsa katakos ang among Kapamilya Relief Campaign mao ang pagdahili sa bukid sa Barangay Guinsaugon sa St. Bernard, Southern Leyte.  Nalumos mi sa mga hinabang nga niabot sa ABS-CBN Broadcast Complex sa Jagobiao, Mandaue City.  Di lang tungod sa kadaghan sa mga hinabang kon dili sa kalisod ug kalangay sa pagpada nila ngadto sa Guinsaugon.

            Ang ACT wa nang kaato pagpamutos sa tanang hinabang.  Takos silang giabagan sa ubang mga boluntaryo.  Kay wa may container vans nga makaanam paghabwa, ang mga hinabang niliyok sa tibuok namong complex, nipuno sa among lobby ug tanang agianan ug nitungtong pa gani hangtod sa ikaduhang andana sa among building.

-o0o-

            Ang kasinatian sa Guinsaugon nakaandam namo sa mas lapad nga kadaot sa mas daghang mga dapit nga naigo sa Bagyong Frank.  Labihang daghana sa mga hinabang nga gawas nga naapod ang tanang mga biktima sa amihanan ug habagatang Sugbo nakahikap pa gyod ang kamatinabangon sa mga Sugbuanon sa mga biktima sa Iloilo, kansang tibuok dakbayan nalubong sab sa baha sud sa pila ka adlaw.

            Mao toy labing kapoy sa mga boluntaryo.  Nagtukaw sila pagpuno ug pagkuyog sa barko paingon sa isla sa Bantayan ug sa mga trak paingon sa Bogo, San Remegio, Medellin ug Daanbantayan.  Nakauban sab ko sa duha ka adlaw nga way hunong nga biyahe sa trak paingon sa Bacolod ug Iloilo ug balik sa Sugbo.

-o0o-

            Duha ka labing laksot namong kasinatian:  Gikawat sa mga polis ug sa kapitan sa St. Bernard ang mga hinabang sa atubangan mismo sa among mga boluntaryo nga naglakip sa mga sakop sa Philippine Navy; ug gibato mi samtang nag-apud-apod og hinabang sa mga biktima sa sunog sa Guizon ug Mantuyong sa Mandaue pinasikad sa way klarong listahan sa pamunoan ni kanhi mayor Teddy Ouano.

            Ang nagpadayon nga relief operations alang sa mga biktima nilang Ondoy ug Pepeng maoy kinadak-an.  Mao say kinasayonan.  Mas daghang mga hinabang, mas daghang mga boluntaryo ug mas paspas nga napada sa mga biktima tungod sa tabang sa unom ka higanteng mga kompaniya sa barko.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for October 10, 2009

                Padayon ang tabang

 

            Gitapos na unta namo ang pagpangayo og mga hinabang alang sa mga biktima sa bagyong Ondoy sa dul-an sa gatos ka hatdanan sa mga dakbayan, kalungsoran, mga simbahan ug mga tulonghaan ug mga bay patigayon sa Sugbo, Bohol ug Negros Oriental.  Hapit na gyod unta namo tak-opi ang pagpanawat ug pagpamutos sa mga hinabang.

            Apan si Ondoy gisundan dayon ni Pepeng.  Nga nagdumili pagbiya sa Luzon, bisan katulo na magbalikbalik pagtugpa sa yuta, hangtod nga nalabwan niyang kalapad sa kadaot ug ang gidaghanon sa mga nabiktima ni Ondoy.  Maong wa mi laing kapilian.  Gawas sa pagpadayon ug pagpalapad pa sa Kapamilya Relief Campaign alang sa mga biktima sa nagsunudsunod nga bangis nga mga katalagman.

                        -o0o-

            Dakong pangahas ning among gihimo.  Napasundayag na sa mga Sugbuanon ang ilang way kinutoban nga kamanggihatagon.  Napuno na namong 44 ka container vans sa 870 toneladas nga sinakong bugas, kinarton nga sardinas, noodles ug ubang pagkaon ug bantal sa mga sinina ug ubang gamit sa panimay nga gibanabanang mobalor og P26.1 milyones ug may nahibilin pang dugang hinabang sa Kapamilya Relief Operations Center sa ABS-CBN Broadcast Complex sa Jagobiao, Mandaue nga balor og P10 milyones.

            Nahadlok kong natiti nang kamatinabangon sa mga Sugbuanon.  Apan nadugangan ang mga nagkinahanglan sa dinalian nilang tabang.  Maong uban ang tumang panagana manuktok na sab mi sa makausa pa sa inyong kasingkasing.

                        -o0o-

            Uban ang pamasin nga may nahibilin pa sa inyong kataposang hiniposan, ug nga nikalawat mo nga ang tinuod nga pagtabang mao ang paghatag hangtod masakitan, ablihan namo pagbalik ang mosunod nga mga hatdanan sa mga hinabang:

·        Fuente Osmena (tapad sa police station) nga dumalahon ni Acting Mayor Michael Rama ug sa Cebu City Disaster Coordinating Council;

·        Mandaue City Hall Plaza nga dumalahon ni Mayor Jonas Cortes ug sa DSWD;

·        Talisay City Hall nga dumalahon nilang Mayor Soc Fernandez, Konsehal Rudy Cabigas ug sa DSWD;

·        Lapulapu City Hall nga dumalahon nilang Mayor Arturo Radaza ug sa DSWD;

·        Mactan Cebu International Airport nga dumalahon nilang General Manager Danilo Francia ug Ahmed Cuizon; ug

·        Minglanilla Parish.

                        -o0o-

            Labing uwahing mga hinabang nga among nadawat:  P2 milyones gikan sa Chong Hua Hospital; P203,941 gikan sa St. Theresa's College; P95,000 gikan sa Tsuneishi Technical Services Inc.; 50 ka sakong bugas humay gikan ni Go Sing King sa Cenapro; 20 ka sakong bugas humay gikan sa Philippine Chinese Spiritual Temple; ug P100,000 nga balor sa bugas ug pagkaon gikan sa usa ka kompaniya sa Mepz.

            Ang cash donations nga among nadawat nikabat na og kapin sa P5.2 milyones.  Wa ni apil sa mas dagkong cash donations sa mga Sugbuanon nga direktang gi-deposito sa account sa Banco de Oro sa ABS-CBN Foundation Inc.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for October 9, 2009

                        Boto sa Internet

 

            Bisan unsaon pa pagbalikas ni Mikey Arroyo ang Facebook, bisan unsaon pa pagtunglo sa pipila ka sektor ang kasayon sa pagpakatap sa hubo nga mga hulagway sa usa ka beauty queen sa Carcar, habagatang Sugbo sa YouTube, Multiply ug ubang social networks, di malalis ang kamahinungdanon sa internet sa pagsangyaw sa labing dinalian, mahinungdanon ug mapuslanon nga kasayuran.

            Ang pornograpiya usa lang sa di kapugngan nga daotang mga epekto sa bag-ong teknolohiya.  Apan ang internet inanay nang nakamatngon sa panginahanglan pagpanalipod sa inosenteng mga biktima.  Ang FB, YouTube ug Multiply paspas kaayong makatangtang sa mga sinuwat, hulagway o video nga reklamohan ug mapamatud-an nga hilas, kinawat o iresponsable.

                        -o0o-

            Labihang sayona sa akong trabaho tungod sa internet.  Makatan-aw ug makapaminaw ko sa tanang mahinungdanon ug buhing mga sibya sa telebisyon ug radyo sa nagkalainlaing kanasuran pinaagi sa digital media players (Winamp, VLC ug Windows Media Player).

            Makalili ko sa tanang balita sa labing dagko ug kasaligang mga pamantalaan sa tibuok kalibotan sa usa lang ka pamilok, inay mogasto og daghang mga takna pagtultol ug pagbukas sa tagsatagsa nila ka websites, pinaagi sa Google Reader.  Inig lingkod nako sa Arangkada sa DYAB Abante Bisaya matag buntag mahibawo na ko nagkasabot na ba silang Villar ug Noli, pilay labing uwahing popularity ratings nilang Noynoy ug Chiz, ikapila nang duaw ni Arroyo sa Pampanga ug unsa kanindot ang labing bag-ong pakigpung ni Obama.

                        -o0o-

            Dakong bahin sa inadlaw nga news operations sa among sibyaanan napasayon sab sa internet.  Inay mogamit mig daghang papel pagpatik sa scripts sa among newscasts, ablihan lang namo ang webpage sud sa announcer's booth nga gisuwatan sa news desk sa mga detalye sa mga balita ug sa lead-ins sa field reporters.  Kinsa mahimo nang molaktaw sa naandang landline ug UHF handheld radio aron paghatag og mas tin-aw nga taho pinaagi sa Skype o GTalk.

            Among silingan nga ABS-CBN TV Newsroom makabasa sab pinaagi sa intranet sa nasuwat-na-apan-wa-pa-masibya nga mga balita sa nagkalainlain namong news platforms sa ABS-CBN News Channel, Channel 2 ug ABS-CBN Interactive.

                        -o0o-

            Dungan sa pag-ulbo sa sex scandal sa Carcar, nakaplagan nako ang usa ka yanong application nga mohimong mas sayon pa gyod sa pagtultol ug pagbasa sa labing bantogan nga mga libro sa kalibotan.  Ang Netbook sa Adobe Air makahatag nimo sa links sa tanang mga libro sa libreng online library sa Gutenberg project.

            Naghinamhinam na kong makabasa sa 12 ka volumes sa memoirs ni Napoleon Bonaparte, sa kinatibuk-ang kasaysayan sa labing makasaysayanon nga mga gubat ug rebolusyon ug sa labing makapakugang nga mga libro sa Vatican ug sa Islam.  Ang Netbook may adunahan sang imbentaryo sa mas bag-o nga audio books kon kapoyan na kong mobasa.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com