Arangkada of Leo Lastimosa for April 6, 2010

                        Morang sanglahon

 

            Lisod lalison ang pangangkon nga si Gibo Teodoro ang usa sa labing takos nga piliunon pagka presidente.  Nga ang iyang kampanya, nga mapailubon nga nipasabot sa iyang plataporma, maoy usa sa labing ligdong.  Wa siya manglabay og lapok sa iyang mga kaatbang.  Ni magpalaban sa labing sikat nga mga artista.

            Apan padayon siyang nangiwit sa surveys.  Di tungod sa kabugo sa mga botante.  Kon dili tungod sa dako nilang kasilag sa dagko ug nangalisbo nga mga eskandalo nga gipasangil batok sa pamunoan ni Pres. Arroyo.  Nga, sa dakong demalas ni Teodoro, maoy nipurung-purong niya isip opisyal nga kandidato pagka presidente sa Lakas-Kampi CMD.

                        -o0o-

            Mao nga dayong sugod sa kampanya wa na mosikit si Teodoro ni Arroyo.  Bisan sa nasudnong kombensiyon sa partido, si Teodoro na lay nagtungtong human gipakanaog sa entablado silang Arroyo ug ubang kadagkoan sa administrasyon.  Ug way bisan usa ka rally ni Teodoro sa nagkalainlaing bahin sa nasud, apil na sa Pampanga, nga gipaapil si Arroyo.

            Gani, dihang wa gyod mosaka ang ratings ni Teodoro, gitambagan siya nga sundon ang deklarasyon ni anhing presidente Manuel Quezon nga:  "Ang akong paglaban sa partido matapos sa pagsugod sa akong paglaban sa nasud."  Wa ni himoang Teodoro.  Apan wa sab bakwia ang pag-isip ni Arroyo nga morang sanglahon.  Nga kutob sa mahimo kinahanglang likayan.

                        -o0o-

            Dihang nagkayamukat nang kampanya ni Teodoro, human nireklamo silang Edu Manzano ug Bong Revilla ug ubang piliunon nga way kuwarta ang Lakas-Kampi CMD ug human nanglayas ang mga Singson sa Ilocos, mga Zubiri sa Bukidnon ug mga Garcia sa Sugbo, daghang nangagpas nga igo lang gipamatud-an ni Arroyo kinsay tinuod nga hawod sa partido.

            Karong gipasanginlan na si First Gentleman Mike Arroyo nga nakigkonsabo ni Manny Villar, pinaagi sa iyang sinaligan nga si GSIS President Winston Garcia, nga gisundan sa pagbiya ni Teodoro isip tsirman sa partido, nisibaw ang hagit nga pamatud-an ni Arroyo nga wa pa niya ilawog sa tirong ang standard bearer.

                        -o0o-

            Sa akong pagsuwat ini, hugot nga gibalibaran ni Arroyo ang awhag.  Di siya mangampanya alang ni Teodoro.  Matod sa iyang tigpamaba sa Malakanyang mas mahinungdanon alang ni Arroyo ang padayon nga pagduma sa nasud kay sa pamolitika.

            Igo ba lang gipikatan ni Arroyo silang Teodoro ug kaubanan nga mao ni ilang naani sa pagpangahas pagtuo nga wa sila magkinahanglan niya—ug sa labing gamhanang makinarya nga iyang giduma?  Mahimo.  Apan nagduda ko nga labaw sa iyang kaluoran ug kamadinumtanon ang mas dakong hinungdan sa paglikay ni Arroyo pagpangampanya alang ni Teodoro mao ang dakong kahadlok.  Nga, kon mabantang na gyod ngadto ni bisan kinsang nahibilin nga nagduda pa hangtod karon, mosamot na hinuon pagtidlom ang nalansang nang daan nga ratings ni Teodoro.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for April 5, 2010

                        Mga agpas ni Sonny

 

            Kon si kanhi senador Sonny Osmena ang pangutan-on, seguro nang daog sa piniliay sa Mayo 10 karong tuiga silang Gobernador Gwen Garcia, Bise Gobernador Greg Sanchez, Kongresista Nerissa Soon Ruiz pagka mayor sa Dakbayan sa Mandaue, Dr. Antonio Yapha pagka kongresista sa ikatulong distrito ug Tining Martinez pagka kongresista sa ikaupat nga distrito. 

Giluwatan ni Osmena ang mga pangagpas atol sa iyang pagduaw sa tulomanon nga Arangkada sa DYAB Abante Bisaya sa niaging Semana Santa.  Iyang tuyo mao ra untang pagpangampanya alang sa iyang kandidatura pagka mayor sa Dakbayan sa Sugbo.  Apan wa mobalibad pagpanubag sa mga pangutana labot sa ubang bahin sa Sugbo.

-o0o-

            Matod ni Osmena makaangkon sa iyang ikatulo ug kataposang termino si Garcia tungod sa kamingaw sa kampanya ni kanhi Cebu City Councilor Hilario Davide III.  Kon ipaagi sa naandan nga pagsubay sa matag distrito, gitataw ni Osmena nga ilubong si Davide sa tanang distrito, gawas lang sa ikatulo ug ikaupat nga distrito nga di kaayo dako ang labaw ni Garcia niya.  Nipuno si Osmena nga di kapalambo sa kahigayonan ni Davide ang pagpangampanya sa iyang amahan, kanhi chief justice Hilario Davide Jr., sugod karong adlawa.

            Sa pagka bise gobernador, niingon si Osmena nga di mada ni Garcia si Glenn Soco.  Kay bisan ang labing sinaligan nga mga alyado ni Garcia nangampanya alang ni Sanchez.

-o0o-

            Sa Mandaue, gihulagway ni Osmena si Mayor Jonas Cortes nga "dead duck."  Nipasabot siya nga ang "inato" nga paagi sa pamolitika ni Ruiz, nga ang tanang katiguwangan iyang nailhan ug parayegon kaayong mosangpit nila og "Ingko" o "Insi," maoy motino nga di kalugwayan ang unang termino ni Cortes.

            Ang pag-junk ni Garcia kang Ruiz gitumbok ni Osmena nga timaan sa nasobrahan rang kamasaligon ni Garcia.  Maong iyang gitambagan si Davide nga adto mamahaw sa ilang Ruiz matag adlaw.  Kay nabantog ang mga botante sa Mandaue sa ilang ka-independente.  Sama sa ilang pagpadaog ni Ruiz batok ni kanhi senador Sergio Osmena III pila ka piniliay nang nilabay. 

-o0o-

            Naneguro sab si Osmena nga modaog si Yapha batok ni Kongresista Pablo John Garcia kay hapit tanang molupyo sa ikatulong distrito mga pasyente ni Yapha.  Matod niya modaog sab si Martinez batok ni Kongresista Benhur Salimbangon.  Nipasabot siya nabiyaan sa mga Martinez ang ikaupat nga distrito sa niaging piniliay tungod sa pagdagan ni kanhi kongresista Clavel Asas-Martinez pagka bise gobernador.

            Sa samang pakighinabi, nitug-an si Osmena og epektibong paagi pagpilde ni Bise Mayor Michael Rama:  Iyang gikampanyahan ang mga Osmenista ug gipasidan-an nga kon modaog si Rama di nang kabalik si Mayor Tomas Osmena sa City Hall; apan segurong makabalik si Tommy kon ilang pilion si Sonny, nga 75 anyos ug segurong mopahuway na sa politika human sa usa lang ka tulo-ka-tuig-nga-termino.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for April 4, 2010

                        Gwen ug Winston

 

            Di ang kadudahang suporta sa mga Garcia sa Sugbo sa iyang kandidatura ang labing dakong suliran ni Gibo Teodoro.  Kon dili ang mas kadudahang suporta sa Lakas-Kampi CMD niya.  Lahi sa pamilya ni Gobernador Gwen Garcia nga nipasalig sa ilang suporta, ang mas dagkong haligi sa administrasyon nibalitok na sa iyang mga kaatbang.

            Ang kamatuoran nga lisod angkunon ni Teodoro mao nga wa siya hatagi og kuwarta sa iyang partido.  Kon duna man, kuwang.  Maong nasaksihan natong dakong anomaliya sa nagpadayong kampanya:  Ang mga piliunon sa oposisyon mas daghan og kuwarta kay sa taga administrasyon.  Nga bisan si Richard Gordon mas dakog gasto kay ni Teodoro.

-o0o-

            Kon tinuod ang iyang "galing" ug "talino," nahibaw-an na untang Teodoro nganong purdoy iyang kampanya.  Tinuod bang si First Gentleman Mike Arroyo tua kapustang Manny Villar?  Tinuod bang giyabo ang puntil sa Lakas ngadto sa ikaduhang distrito sa Pampanga?  Tinuod bang nawad-an na lang gyod og paglaom ang partido niya kay pabiling iwit sa surveys?

            Niambak si Teodoro, bahala nag nasuko iyang uyoang si Danding Cojuangco, sa partido nga iyang gituohan nga labing gamhanan.  Wa motalikod ni Pres. Arroyo ni maluya sa nalansang niyang ratings tungod sa pagsalig nga ang makinarya sa Lakas mobaswat ug mopadaog niya.  Unsaon man pagpadayon pag-ulug-ulog ang iyang kaugalingon karong ang partido nga iyang gipakamutya nagkaklaro mang nibukubuko na niya?

-o0o-

            Duna say wa isulti si Gobernador Garcia sa mga Sugbuanon.  Bisan sa iyang gisublisubli nga pagpaluyo sa One Cebu ni Teodoro, nganong nakigkita mang Villar sa Marco Polo Plaza ang iyang amahan ug manghod nga mga kongresista?  Tinuod ba nga gawas niya, ang lain nilang gikahadlokan mao rang lain niyang manghod, si GSIS President Winston Garcia?

            Nganong mora mang mga kiko silang Noy Pabling ug Pablo John?  Kon uban niya, Gibo sila.  Apan silang Villar ug Kongresista Eduardo Gullas wa nay pupanaganang nangangkon nga nibalitok nang duha.

-o0o-

            Kasaligang tinubdan nibutyag nga ang orihinal nga sabot tali ni Villar ug sa mga Garcia mao ni:  Magpabilin si Gwen kang Gibo apan tugotang iyang amahan ug manghod nga mangampanya alang ni Villar sa ilang mga distrito.

            Apan human gikatahong namaligya si Villar og mga kabtangan, nga nakapasamot pagpaburot sa iyang puntil, ug sa pagsulbong pagbalik sa ratings ni Noynoy Aquino, niawhag si Villar nga inay itago ipahibawo na sa tanang hingtungdan ang pagpaluyo sa mga Garcia niya.  Kay di man niya maliso ang baruganan ni Gwen, nidangop si Villar ni Winston.  Nga wa sab magmakuli pagmatuod nga dunay laing hawod sa ilang pamilya.  Ug kay nabantog mang kasuod niyang FG, wa kapugngi ang mga huhungihong nga ang mga Arroyo nidiga na sa ilang baraha parang Villar.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for April 1, 2010

                        Pulos sungayan

 

            Samtang nagtimaan ang Kristohanong kalibotan sa Miyerkules sa pagbudhi sa Semana Santa, ubos sa talagsaon nga ikaduhang adlaw nga sunudsunod nga pagbunok sa uwan taliwa sa makalilisang nga El Nino, pipila ka nagpakabana nga Sugbuanon nga mga botante nibarug batok sa mosunod nga nagsapaw-sapaw nga pagbudhi sa mga nanagan sa umaabot nga piniliay karong Mayo 10:

·        Pagpaukyab og mga saad bisan way bisan gamayng tinguha pagtuman nila;

·        Pagpanlingla aron pagtabon sa nangalisbo nga mga binuhatan o sa kapakyas paghimo sa mga butang nga angay untang himuon; ug

·        Paggamit sa kahimanan sa kagamhanan pagpamintaha sa ilang kaatbang, human gamita pagpaburot sa ilang pribadong panudlanan, aron kalugwayan ang way kinutoban nilang pagpahimus.

                        -o0o-

            Niuban ko sa pagpanangtang sa ilegal nga mga propaganda nga gipapilit ug gipamitay sa mga punoan sa kahoy, mga poste sa suga ug mga koral sa palibot sa ABS-CBN Regional Broadcast Complex sa Jaogobiao, Mandaue City sayo gahapon sa buntag.  Uban sa mga sakop sa Guardians ug kaubanang mga kawani, nakaplagan namo nga:

·        Sayon tangtangon ang tarpaulins nga igo lang gibitay gawas lang kon maayong pagkalansang o pagkahigot ang ilang bayanan nga kahoy o kawayan; ug

·        Labihang lisora nga tangtangon ang posters nga gipapilit, labi na kon hamis ang mga semento nga gipapitlan, apan maibanan ang suliran kon sabligan og diyutay nga tubig.

                        -o0o-

            Lain nako nga nakat-onan:

·        Mas daghan ug maayo nga pagkapilit ang posters ni Mandaue City Mayor Jonas Cortes kay sa ilang Kongresista Nerissa Soon Ruiz ug Bise Mayor Carlo Pontico Fortuna; ug

·        Ang posters ni Ruiz, lahi sa kang Fortuna, wa maglakip sa mga logo sa One Cebu ni sa Lakas-Kampi CMD—sa ato pa, mahimong nahibawo na siyang daan nga di makapabilin sa administrasyon ug way nakaseguro kon ang Nacionalista Party na ba ang kataposan niyang destinasyon.

                        -o0o-

            Samtang nagkabasa ko sa uwan ug nagkabug-at ang akong mga bukton sa pagpanglaksi sa labing pilit nga posters, nagkadako sab ang akong kasuko nilang tanan—wa gyod diay mapili sa mga piliunon.  Ang kamabulukon sa ilang posters, ang kaanyag ug kaambongan sa ilang mga hulagway ug ang kamadanihon sa ilang slogans pulos nipasundayag sa tinuoray nga kaitom sa ilang kasingkasing—himuon nilang tanan aron magpabilin o makatungtong sa gahom.

            Kon higpit nga ipatuman ang mga lagda sa kampanya, di silang Noynoy Aquino ug Manny Villar, nga pulos gipasanginlang nakalapas sa limitasyon sa TV ads, ang mataktak kay sila gyong tanan ang naghugaw-hugaw sa palibot.  Mao nga ato silang hukman sa ilang kinatibuk-an.  Mohunong na ta pagpangita og mga anghel.  Ug magsugod na pagdawat sa pait nga kamatuoran nga wa tay laing kapilian gawas sa pagpangita kinsay labing mubo og sungay.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for March 31, 2010

                        Operation Rainbow

            Libreng operasyon sa mga bungi ang himuon dinhi sa Sugbo liwas sa Semana Santa.  Nagpadayon na karon ang pagpanglista sa mga pasyente sa Lapulapu City District Hospital.  Makahimo nga makapahimus sa libreng pangalagad ang mga bata nga magpangedaron og tulo ka buwan pataas.  Bukas sab ni alang sa mga pasyente di lang sa Sugbo, Bohol, Siquijor, Negros Oriental, Leyte, Southern Leyte, Biliran ug kasilinganan nga mga lalawigan.

            Mahimo nga makapalista pinaagi sa pagtawag sa 3400248 o 3400249.  Ang screening sa mga pasyente himuon karong Abril 11, Dominggo.  Ang aktuwal nga operasyon himuon gikan sa Abril 12 hangtod sa Abril 16.  Libre ang tanang gasto.  Pabawonan pa ang mga pasyente og tambal.

                        -o0o-

            Mga doktor sa Operation Rainbow Australia Ltd. maoy mangunay sa pagpangopera sa mga pasyente.  Sila ang magda sa tanang tambal ug kahimanan nga gikinahangan sa libreng pangalagad.  Matag tuig na ni nilang kalihokan dinhi sa ato.  Naglaraw gani sila nga kon mahurut-hurot nang mga pasyente dinhi, dad-on nila ang libreng pangalagad ngadto sa ubang mga bahin sa nasud nga mas nagkinahanglan.

            Giabagan sila sa kadagkoan sa Kiwanis Club of Cebu ug Philippine Charity Sweepstakes Office (PCSO).  Nangahas sab pagtabang pagpahibawo sa labing kabos nga mga pasyente nga maoy labing nagkinahanglan sa ilang tabang ang DYAB Abanate Bisaya ug ABS-CBN Cebu.

                        -o0o-

            Si Steve Hann sa Kiwanis nipasabot nako nga ilista nila ang tanang pasyente nga nagkinahanglan sa libreng operasyon.  Ang di maatiman sa lima ka adlaw nga operasyon mahimo nga ilang ireserba sa pagbalik sa langyaw nga mga doktor inigbalik nila dinhi sunod tuig.

            Matod ni Hann kutob sa mahimo tabangan nila sa tanang panginahanglan ang mga pasyente.  Gani, nitabang sila pag-andam sa pipila ka bahin sa tambalanan ug pagpamalit sa mga higdaanan, mga suga ug ubang panginahanglan aron nga may kapahimutangan sa mga pasyente sa di pa ug human sa ilang operasyon.

                        -o0o-

            Ang unang napilian sa Kuwanis nga pahigayonan sa libreng operasyon mao unta ang usa ka pribadong klinika sa uptown area sa Dakbayan sa Sugbo.  Apan gipasabot sila sa kadagkoan sa Operation Rainbow nga palabihon nila nga himuon ang kalihokan sa publiko nga tambalanan.  Kay gawas nga mas dali nga maadtoan sa mga pasyente, ibilin sab sa langyaw nga mga doktor ang tanan nilang sobrang mga tambal, kahimanan sa operasyon, mga habol ug ubang mga gamit nga ilang dad-on dinhi.

            Palihug tabang og pahibawo sa imong mga silingan o mga kaila nga nagkinahanglan sa libreng operasyon.  Ang labing mahinungdanon nga panginahanglan mao ra nga maayo ang kahimtang sa ilang panglawas atol sa operasyon.  Papaminawa lang sila sa DYAB Abante Bisaya o patan-awa sa ABS-CBN Channel 3 alang sa dugang kasayuran.  Daghang salamat daan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for March 30, 2010

                        Giuntoy si Lito O

 

            Dihang gi-disqualify sa Comelec si kanhi gobernador Lito Osmena pagka senador, mga sakop sa Pamilyang Garcia nipadayag og kahinugon kay nakahukom na diay unta sila pagpaluyo sa iyang kandidatura.  Dihang gitugotan sa Comelec si Osmena nga makapadayon sa iyang kandidatura, hingpit na nga nakalimot ang mga Garcia sa ilang saad.

            Nga ulug-ulog ra diay.  Kay wa na gani nila apila si Osmena sa listahan sa paluyohan nga mga piliunon pagka senador.  Giapil na nila ang mga Ilokano, Ilonggo, Tagalog, Caviteno, Kapampangan ug Muslim.  Apan way bisan usa nga Sugbuanon.  Gikuwaw ba diay sa One Cebu si Osmena ug ubang Sugbuanon nga mga nagpapili sa Senado?

                        -o0o-

            Di kong kabasol nimo kon mangagot sa kasuko nga magbasa sa listahan sa mga gipaluyohan sa One Cebu:

·        Berdugo, anak ug turutot sa martial law sa diktadurang Ferdinand Marcos, nga maoy nanggukod ug nibilanggo sa mga Sugbuanon nga maisugong nakigbisog alang sa demokrasya;

·        Anak sa konbiktadong plunderer nga human nilimas sa nasudnong katigayonan karon nagtinguha na sab pagpangilad sa katawhan;

·        Artista nga nipili sa ilang kaatbang nga Senate president tungod sa pagtuo nga igo lang gi-check ang ilang attendance; ug

·        Laing artista nga nagkinahanglan pa nga mag-memorya og mubo kaayong script sa pagsakay sa sex video scandal nilang Katrina Halili ug Dr. Hayden Kho.

                        -o0o-

            Sa tanan nga mga way utang kabubut-on, ang mga Garcia unta maoy labing uwahi nga makalimot sa kadako sa natabang ni Osmena nila:

·        Si Osmena ang nibilin sa Kapitolyo ngadto ni kanhi gobernador karon Kongresista Pablo Garcia ug nituboy ni Winston Garcia pagka presidente ug general manager sa GSIS;

·        Si Osmena ang nakatigom og P2 bilyones nga kuwarta sa bangko nga maoy giwara-wara sa mga Garcia pagpasiatab nga ang Sugbo maoy labing adunahang lalawigan, bahala na kon way tambal ang district hospitals; ug

·        Si Osmena ang gipasidunggan nga maoy utok sa "Ceboom."

                        -o0o-

            Di tinuod nga ang One Cebu nangita og mga piliunon pagka senador nga nakatabang sa Sugbo.  Wa gani sila magsusi kinsa sa mga piliunon ang may klarong programa alang sa Sugbo.  Kay kon ang duha ka nahisgutan nga mga lagda ang pasikaran, di gyod unta mawani si Osmena ug ubang Sugbuanon nga senatoriables.

            Nahadlok ko nga ang ikatulong lagda nga wa hisguti sa One Cebu mao ray bugtong gipasikaran sa pagpili:  Kadto rang mga nagsunudsunod ug nagluhudluhod sa mga Garcia ang giapil sa listahan.  Kay ang gipangita sa One Cebu di ang mga piliunon nga may klarong mga plataporma ug prinsipyo.  Kon dili ang mga andam nga magyanguyango bisan unsay ipahimo sa mga Garcia—sama sa pagsuruy-suroy ug pagkiat-kiat atubangan sa gipanggutom ug masakiton nga mga molupyo sa kalungsoran.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for March 29, 2010

                        Gilawog sa tirong

 

            Mga turutot ni Gibo Teodoro masaligon nga ang pagbiya sa labing dagkong mga politiko sa Sugbo ug ubang bahin sa nasud makaayo sa ilang kandidato.   Kay ang pagbudhi sa ilang mga alyado makakuha sa simpatiya sa mga botante.  Ug makapasulbong sa kadaogan ni Teodoro.

            Sa di pa motuo sa ilang propaganda, angayng pahinumdoman ang kampo ni Teodoro nga nibalitok siya sa partido sa administrasyon aron pagkabayo sa gamhanan nga makinarya ini.  Di aron magpakilimos og kaluoy kon ang gilaoman nga partido maoy mangunay paglawog niya sa tirong.  Gawas pa, ang mga botante nga di bar topnotchers samang Gibo di maglisod pagtugkad nga mas makaluluoy ang ilang kahimtang.

-o0o-

            Bisan mangiwit pa si Gibo sa adlaw sa piniliay, magpabilin siya nga adunahan, gamhanan, guwapa og asawa, magaling, matalino ug, salamat sa pagtuman sa saad nga himuong disente ang kampanya, mahimo pang itudlo sa gabinete ni bisan kinsa nga modaog sa nag-una niya nga mga kaatbang.

            Samtang ang mga botante nga karon ila nang giulug-ulogan nga angayng mobati sa kasubo sa iyang kahimtang maglisod lang gihapon pagkaon og katulo matag adlaw, pagpatungha sa ilang mga bata, pagpatambal sa ilang mga masakiton, pagpalit og sinina ug pagpatukod og pinuy-anan—daghang salamat sa kawatan nga mga alyado ni Gibo nga nakaamgo nga mosamot kainihap ang malipayon nilang mga adlaw kon padayong maglaom sa nanghuy-ab niyang kampanya.

-o0o-

            Di tinuod nga gibukubuko si Gibo.  Nagsiga ang iyang mga mata sa duwa nga iyang gisudlan.  Gisakmit niya ang hingpit nga pagkontrolar sa Lakas-Kampi CMD.  Apan wa siyang kapugong sa pagbubo sa labing dakong bahin sa puntil sa partido ngadto sa kampanya ni Pres. Arroyo sa ikaduhang distrito sa Pampanga.

            Siya ang napili ni Edu Manzano isip running mate.  Kansang labing dakong tampo sa kampanya mao ra ang pagbisto nga wa silay kuwarta.  Si Gibo mismo wa motangkil ni Edu sa iyang mga kampanya ni sa iyang TV ads.  Wa gani motingog bisan ek na lang si Gibo dihang giinsulto ni Gobernador Gwen Garcia pinaagi sa pagpaluyo ni Loren Legarda.

-o0o-

            Unsa may gipaabot ni Gibo?  Nga ang iyang pag-alagad sa gabinete ni Arroyo, piniyong ang mga mata sa makalilisang nga kahiwian sa tibuok niyang palibot, igo na nga makakumbinser sa labing mat-an nga politiko sa atong panahon sa pagtahan sa tanan niyang gahom ug katigayonan ug kaugmaon ngadto sa bag-ong sulbong nga politiko nga apurado kaayong mopuli sa iyang lingkoranan?

            Si Arroyo ang labing nahibawo nga bitayon gyod siya kon modaog si Noynoy Aquino.  O si kanhi presidente Joseph Estrada.  Mas makahunghong pa tingaling Manny Villar.  Apan di sab hingpit nga makasalig.  Kay gitangkugo sang Villar si Erap niadto.  Mas makapanagang si Arroyo kon ma-speaker.  Kon di man gyong kalusot pagmaniobra paglugway sa iyang gahom.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for March 28, 2010

                        Oplan Tangtang

 

            Kadlawon pa lang dako, nagtapok nang mga polis, mga bombero, mga abogado, texters, mga tinun-an, civic groups, mga magsisibya ug nagpakabana nga mga Sugbuanon sa nagkalainlaing bahin sa Osmena Blvd. sa kinapusoran sa Dakbayan sa Sugbo.  Ilang tahas:  Pagtangtang sa ilegal nga mga propaganda sa mga politiko gikan sa mga punoan sa kahoy, mga poste sa suga ug kadalanan pagpanalipod sa kinaiyahan pila ka takna sa di pang Earth Hour.

            Tulo mi ka pundok:  Ang labing dako nga gipangulohan ni IBP Cebu City Pres. Michael Yu nihawan sa downtown area; ang ikaduha nga gipangulohan ni Tisha "Iday Tikay" Ylaya gikan sa Fuente paingon sa Abellana; ug ang ikatulo nga gipangulohan ni RC Dalaguit gikan sa Fuente paingon sa Kapitolyo.

-o0o-

            Pipila ra ang illegal campaign materials nga among nakit-an.  Kasagaran sa dagkong mga eskina nga maoy labing bantang sa labing daghang botante.  Nga mahimong tungod kay gidalidali sa mga piliunon pagtangtang ug ibalik ra inig ka wa namo; o gitinuod gyong Cebu City Mayor Tomas Osmena ang iyang saad nga way tugotan nga mga propaganda gawas sa common poster areas nga gitakda sa Comelec.

            Tuod man, wa mi nakit-an nga posters nilang Mayor Osmena ug Bise Mayor Michael Rama.  Ni sa ilang mga kaatbang, si Atan Guardo ug kanhi mayor Alvin Garcia.  Apan nikatap ang posters sa mga piliunon sa BOPK sama nilang Jun Pe, Cutie del Mar, Alvin Dizon ug Emok Rupinta.

-o0o-

            Labing daghan namong natangtang mao ang posters nilang Noynoy Aquino ug Mar Roxas.  Nga nalabwan lang sa kadaghan sa posters ni Manny Villar, nga mas lisod kuhaon kay gibutang sa mas taas nga bahin sa poste maong ang mga bombero napugos pagamit sa hagdanan sa ilang firetrucks.

            May pipila sab ming natangtang nga ilang Erap Estrada, Jojo Binay, Eddie Villanueva, Risa Hontiveros ug Vendors partylist.  Nakugang ang kapolisan pagkakita sa posters ni Tata Negro (Crisostomo Llaguno ang tinuod nga ngan) nga gipasanginlang drug lord nga suod ni Bise Mayor Rama.

-o0o-

            Alang sa nagpakabana nga mga pundok nga naglaraw sab pagpasiugda og pagpanangtang sa illegal campaign materials sa ilang tugkaran, mao ang akong ikasugyot nga labing mapuslanon nga mga himan nga angayng andamon:  Palita (segun ni Atty. Yu mapalit sa paint section sa department stores sa tag P18 matag usa) ug sand paper nga ikagis, itom ug baga nga garbage bags, kuhit nga igo ang kalig-on pagligwat sa mga bayanan sa posters nga gilansang ug trapo ug tubig nga makapahumok sa gipapilit nga mga papel.

            Mas maayo nga magpakuyog sa kapolisan aron may makabadlong sa burukintong mga dumadapig sa mga politiko ug representante sa Comelec nga motino unsay campaign materials nga ilegal ug way proteksiyon sa balaod.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for March 27, 2010

                        Pangandam sa tikas

 

            Mga politiko sa Sugbo nga gikaintapan sa ilang di demokratikanhon nga mga kalihokan sa piniliay nipakatap sa labing sinaligan nila nga mga lider, inay sa kinakusgan nila nga goons, sa nagkalainlaing kabaranggayan.  Inay sa naandan nga pagpanghasi ug pagpanghudlat, gihingusgan nila karon ang, palihug panggunit sa imong lingkoranan, voters education campaign.

            Nagda silag mga kopya sa 27 ka pulgada nga balota nga gamiton sa Comelec karong Mayo 10.  Gitudloan nilang mga botante aron di malipat pagmarka sa ovals sa tungod sa mga ngan sa ilang mga piliunon.  Panagana tingali kon di kapangita og paagi pagmaniobra sa automated nga piniliay.  Kansang sangpotanan mahibaw-an na sa di pa nila masakmit ug mausab ang mga balota.

                        -o0o-

            Nidason ni sa kasayuran nga akong nahipos gikan sa mga sakop sa media sa Mindanao nga nitambong sa duha ka adlaw nga seminar sa US Embassy labot sa automated nga piniliay nga gipahigayon dinhi sa Sugbo:  Ang makapahibung nga pagtidlom pag-ayo sa gidaghanon sa mga insidente sa ARMM nga nahilambigit sa piniliay.

            Di ni tungod sa hugot nga seguridad nga gipatuman sa militar ug kapolisan aron paglikay sa duguon nga binaslanay tali sa mga biktima ug sa mga responsable sa masaker sa Maguindanao.  Nagduda ang mga sakop sa media nga tungod ni kay nangita pa og mga paagi ang mga politiko unsaon pagtikas ang bag-ong sistema sa piniliay.

                        -o0o-

            Nag-una ang ARMM sa automation.  Di lang kausa, ni kaduha, kon dili katulo na gyod makapahigayon og automated nga piniliay—niadtong 1996, 1998 ug 2008.  Samtang lahi ang mga makina nga ilang gigamit, ang abunda nilang kasinatian makatabang nato pagpangandam sa PCOS machines sa Mayo 10—nga una pa nato, apan ika-upat na nila.

            Nagkauyon ang mga sakop sa media nga ni-cover sa ARMM nga ang automation nakaiban sa kahigayonan pagpanikas.  Apan nipasidaan sab sila nga ang mga makina di makabadlong sa daan ug bag-o nga mga maniobra.

                        -o0o-

            Niang pipila ka na-dokumento nila nga mga insidente sa pagpanikas sa ARMM:

·        Mga sakop sa board of election inspectors (BEIs) gipanghudlat aron mosugot na lang nga pipila ra ka mga tawo ang nagbalikbalik pagbotar;

·        Gipanuburnohan ang IT technicians pagmaniobra sa mga makina nga way kasayuran ang BEIs ug watchers;

·        Mga botante gipakuyogan og mga lider nga nikupot sa ilang kamot ug maoy nagbuot unsay mga ngan sa mga piliunon nga gituslok;

·        Tiningob nga pagpanghakot sa mga botante gikan sa lagyo nga mga lalawigan, apil nang mga menor de edad, ngadto sa mga presinto nga way bisan usa nga nakaila nila;

·        Pagdili sa ilang mga kaatbang pagbutang og bisan unsang propaganda materials; ug

Makalilisang nga pagpabaha sa kuwarta pagbayad og labing menos P1,500 matag botante.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for March 26, 2010

                        Gaba ni Gibo

 

            Gibiyaan ni Gibo Teodoro ang NPC, nga maoy sukaranan sa iyang pamolitika, tungod sa mas dako ug gamhanan nga makinarya sa Lakas-Kampi CMD.  Nga gikasakit pag-ayo sa iyang uyoan nga si Danding Cojuangco.  Nga ang asawa, igsuon ug anak ni Danding nipahibawo sa tanang ganahan nga maminaw nga si Noynoy Aquino ang ilang paluyohan.  O si bisan kinsa basta di lang si Gibo.

            Labihan gyong biliba ni Gibo sa partido sa administrasyon nga nagdumili siya pagbiya ni Pres. Arroyo tungod sa iyang kamapasalamaton sa kahigayonan pag-alagad sa gabinete.  Apan sayon ra alang niya ang pagtalikod sa iyang uyoan ug partido nga nitabang pagsugod sa iyang karera.

                        -o0o-

            Apan unsay nahitabo sa pagsalikway sa iyang gigikanan ug pagbutang ni Gibo sa tanan niyang itlog sa pugaran sa Lakas-Kampi CMD?  Ang kamingaw sa iyang kampanya kalabwan lang sa mas limitado nga kampanya sa iyang mga karibal nga way klarong makinarya.

            Makapangangkon si Gibo nga ang iyang kampanya maoy labing disente.  Wa siya magsalig sa mga artista, sukwahi nilang Noynoy ug Manny Villar.  Wa siya manginsulto ni mangaway, sukwahi nilang Erap ug Dick Gordon.  Ug nga lab-as siyang sablig sa tubig kay mao ray piliunon sa administrasyon nga wa magwaldas og kuwarta.  Apan hain na man ang labing lig-on nga makinarya nga iyang giapas?

                        -o0o-

            Hain na man ang iyang galing ug talino?  Nganong morag siya na man lay wa mahibawo nga ang iyang gipasibantog ug sinaligan nga mga alyado sa nagkalainlaing bahin sa nasud hagbay rang nibiya?  Sa Sugbo, ang mga kongresista ug mga mayor nga niulug-ulog niya tua nang Villar.  Sa Bohol, ang pangu mismo sa Lakas-Kampi CMD, Gobernador Erico Aumentado, gipasanginlan nga orange nay kinaon.

            Sa papel, si Gibo ang labing gamhanan og organisasyon.  Apan nganong wa man silay kuwarta, suma si Edu Manzano ug Bong Revilla?  Nganong sa YouTube ra man kutob ang ilang ads?  Nganong na-syut man siya sa buyot?

                        -o0o-

            Si Gibo di maayong tinun-an sa kasaysayan.  Wa siyang kabantay (1) giunsa pagbukubuko sa mga kongresista si Monching Mitra niadtong 1992; ug (2) giunsa pagsalikway sa mga botante ang mga kongresista ug lokal nga mga opisyal ni Jose de Venecia niadtong 1998.

            May sukaranan ang pagduda sa pangangkon ni Gibo nga siyay labing maayo ug utokan.  Wa siyang kabantay sa sibaw nga mga pasangil sa kahiwian batok sa iyang politikanhong mga agawon.  Way kalainan sa kabayo sa Sanciangko nga nag-antipara og bika nga tumoy ra sa simod ang makit-an.  Maong labaw nang wa kabantay—sa laing pagkasulti, mirisi, pekat ug gigabaan—nga ang iyang mga gisipsipan mao ra sab ang nangunay ug way kukaikog ug naglumbaanay nga nitampok sa iyang di kaayo makaluluoy nga bukubuko.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for March 25, 2010

                        World class lusot

 

            Pagsugod sa mga sakop sa Cebu Provincial Board pagsusi sa pagpalit sa Kapitolyo sa luna sa Pamilyang Balili nga naa pa ilawom sa dagat sa Tinaan, Dakbayan sa Naga sa habagatang Sugbo, labihang pangayo og pasaylo ni Board Member Victor Maambong sa dako nilang atraso sa Sugbuanon nga mga magbubuhis.

            Niadtong higayona, nipahibawo si Maambong nga ang imbestigasyon himuon sa committee of the whole.  Sa ato pa, sila ra sab ang nangimbestigar sa ilang kaugalingon.  Kay sila mang tanan ang imbestigahunon, nisugyot si Maambong nga magtagsa-tagsa sila pagpasabot nganong ilang gipalusot ang kuwestiyonable nga transaksiyon.  Matod niya pipila nila mapasakaan gyod og kasong kriminal; samtang ang mayoriya mag-atubang og mga kasong administratiba tungod sa pagpabaya.

                        -o0o-

            Kapin sa unom ka buwan human sa kumpisal ni Maambong, nilikoy na silang tanan.  Ang pasiunang report sa komitiba nga nagduma sa imbestigasyon niabsuwelto na sa tanang hingtungdan—gikan ni Gobernador Gwen Garcia ngadto sa tanang board members—nga ilang gideklarar nga pulos way kasayuran nga ang labing dakong bahin sa yuta nga ilang napalit ilegal nga fish pond, pagatpatan ug dagat.

            Gilaw-ayan kaha nga sila ra say nag-absuwelto sa ilang kaugalingon, ang kaubanan ni Maambong nagpasalipod nang daan nganong di sila morekomendar sa pagpasaka og bisan unsang kaso:  Kay in aid of legislation rang ilang imbestigasyon; gawas nga way nipasaka og reklamo mahitungod sa transaksiyon.

                        -o0o-

            Wa man diay kahay nakahunahuna pagreklamo ngadto nila, bisan sa sibaw nga reklamo sa nagpakabana nga Sugbuanon, nganong nangimbestigar pa man ang board members?  Nahadlok ko nga napawong ang ilang kadasig pagpangimbestigar dihang inanay nang nabantang nga sila ra say nagpalusot sa transaksiyon.

            Nahadlok ko nga ang kataphaw sa sangpotanan sa imbestigasyon sa provincial board malabwan lang sa buwag nga imbestigasyon nga gipasiugdahan sa buhatan ni Gobernador Garcia.  Kana kon may nahibilin pa sa ilang galamhan nga gamayng kaikog pagpahibawo unsay gidangatan sa pakisusi nga tunga sa tuig nga giatangan sa mga magbubuhis.

                        -o0o-

            May bug-at hinuon nga krus nga pas-anon ang Kapitolyo sa ilang pag-atubang sa umaabot nga Semana Santa:  Bisan unsa pay ilang depensa ug bisan unsa pa kataas sa ilang dupa, ang kinadak-ang bahin sa luna sa mga Balili nga ilang gibayran og dul-an sa P100 milyones sa siningtan sa mga Sugbuanon naa pa gihapon ilawom sa dagat nga, ubos sa balaod di mahimong mabaligya ni mapalit.

            Mao nga bisan unsa kasalikwaot, kabastos ug kadakong insulto ngadto sa mabuot nga katawhan, mangugat ang kadagkoan sa Kapitolyo nga ang transaksiyon wa makapaalkanse—hinunoa, makahatag og haom nga tam-okanan sa mga abo sa uling gikan sa mga planta sa kuryente ug world class nga lusot alang nilang Garcia, Maambong ug kaubanan nga nagdanghag lang paggasto sa dakong kuwarta nga di ila.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for March 24, 2010

                        Kinaiyahan ang Sinugdanan

 

            Tulo ka mahinungdanon nga kalihokan ang ipahigayon karong Sabado, Marso 27:  Ang labing dako mao ang kalibotanon nga pagtimaan sa Earth Hour; ang Kapamilya Local Job Fair uban sa Kagamhanan sa Dakbayan sa Sugbo; ug ang Kapamilya Blood Donation Campaign uban sa Chong Hua Hospital.

            Ang Earth Hour pasiunhan sa nagkalainlaing kalihokan sa tibuok adlaw.  Gani, ang Aboitiz Group of Companies magpasiugda og upat ka adlaw nga kalihokan nga magsugod karong adlawa sa Persimmon Plus sa Mabolo hangtod sa pagpamawong sa suga sa alas-8:30 sa Sabado sa gabii.  Maglakip sa eco-bazaar sa organic products ug seminars pagpalambo sa kalikopan.

                        -o0o-

            Ang DYAB Abante Bisaya ug ABS-CBN Cebu magpasiugda sab og "Kinaiyahan ang Sinugdanan."  Sugod sa alas-5:30 sa buntag karong Sabado ang gatosan ka nagpakabana nga mga Sugbuanon manangtang sa ilegal nga campaign materials nga gilansang sa mga punoan sa kahoy ug gipapilit sa mga poste sa suga sa kinatibuk-ang langyab sa Osmena Blvd. gikan sa Kapitolyo paingon sa downtown area.

            Dayon manglakaw sila paingon sa Abellana National School diin ipahigayon ang automated voting kinsa sa presidentiables ug vice presidentiables ang labing takos nga manalipod sa kinaiyahan ug ang pagpanubag sa kadagkoan sa Comelec ug Smartmatic sa mga pangutana sa automation.  Ang labing makahuloganong bahin sa kalihokan makita sa buhi nga pagsibya sa Halad sa Kapamilya sa ABS-CBN Channel 3 gikan sa alas-7 hangtod sa alas-7:30 sa buntag.

                        -o0o-

            Mosunod dayon sa samang venue ang Kapamilya Local Job Fair nga dumalahon nilang Fidel Magno ug kaubanan sa Department of Manpower Development and Placement (DMDP).  Kaliboan ka kahigayonan sa trabaho sa mosalmot nga mga kompaniya sa Dakbayan ug Lalawigan sa Sugbo ang maaplayan sa kaliboan ka mga aplikante.

            Matod ni Magno dunay daghang trabaho nga kaaplayan bisan ang mga gradwado sa high school ug ang mga wa makatapos sa kolehiyo.  Gitambagan niyang daan ang mga aplikante sa pag-andam og daghang kopya sa ilang mga dokumento.  Kay tugotan silang makaaplay sa labing daghang employers kansang panginahanglan motakdo sa ilang qualifications.

                        -o0o-

            Tibuok adlaw karong Sabado ipahigayon sab ang Kapamilya Blood Donation Campaign sa Chong Hua main lobby.  Nanghinaot mi nga di magmakauli ang mga Sugbuanon sa paghatag sa gasa sa kinabuhi.  Matod ni Dr. Eric Lasala, tagduma sa laboratory services sa Chong Hua, nasagunson ang ilang kalihokan tungod sa kadako sa kanihit sa dugo sa Sugbo.

            Gikan sa pagpanalipod sa kinaiyahan ug pagpalambo sa pangandam sa umaabot nga piniliay, ngadto sa pagtanyag og bag-ong kahigayonan sa panginabuhi ug sa pagluwas sa mga kinabuhi sa mga biktima sa katalagman ug tandugon nga mga balatian, hinaot nga makakita ka og higayon sa pagpakabana ug pagsalmot sa nagkalainlaing kalihokan karong Sabado.  Magkita ta ug daghang salamat daan, Kapamilya.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com