Arangkada of Leo Lastimosa for April 9, 2010

                        Pagpilot sa kinabuhi

 

            Karong Sabado ug Dominggo, ipahigayon ang duha ka dagkong kalihokan nga pulos gitumong pagtabang di lang sa mga bata kon dili apil na sa mga dagko:  Ang libreng tuli sa mga bata nga nagpangedaron og pito ka tuig pataas sa sayong buntag sa Sabado; ug ang libreng pagpilot sa mga bungi sa mga bata nga nagpangedaron og tulo ka buwan pataas.

            Kapahimuslan ni bisan kinsa ang libreng mga pangalagad.  Sa libreng tuli, ang labing sayong mangabot maoy unang matuli sugod sa alas-6:00 sa buntag sa ABS-CBN Broadcast Complex sa Jagobiao, Mandaue City.  Samtang sa operasyon sa mga bungi, nagpadayon nang rehistrasyon ug ang screening sa mga pasyente himuon tibuok adlaw sa Dominggo sa Lapulapu City District Hospital.

                        -o0o-

            Hangtod 250 ka mga bata ang libre nga matuli.  Hinugpong proyekto kini sa Hi-Precision Diagnostics, nga nagsaulog sa iyang ikanapu nga sumad karong tuiga, TV Patrol Central Visayas, nga nagpahigayon sa iyang "Kalusogan Patrol," DYAB Abante Bisaya, nga magsaulog sa iyang ika-15 nga sumad karong tuiga, ug ABS-CBN Central Visayas.

            Labing menos 13 ka doktor ang motanyag sa ilang libreng pangalagad.  Nihangyo sila nga pasabtong daan sa mga ginikanan ang ilang mga bata aron nga ang mga pasyente ganahan na nga magpatuli.  Hasol ug langay na kon magginukdanay pang mga ginikanan ug mga bata.  Gilaoman hinuong mahupay og diyutay ang ilang kahadlok sa popcorn nga ipanghatag sa Bantay Bata 163.

                        -o0o-

            Ang libreng operasyon sa mga bungi, nga himuon sa tibuok semana sunod semana, hinugpong nga proyekto sa Project Rainbow sa Australia, Kiwanis Club of Cebu, Philippine Charity Sweepstakes Office, DYAB Abante Bisaya ug Abs-CBN Central Visayas.  Libre ang tanan, bisan ang mga tambal, pagkaon ug duwaan alang sa mga bata sa di pa, atol ug human sa operasyon.

            Ang Kiwanis nitanyag og libreng pinuy-anan alang sa mga pasyente gikan sa kasilinganang mga lalawigan.  Human nakadungog sa talagsaong kamanggihatagon sa mga tigpasiugda sa proyekto, si Capt. Jessup Bahinting sa AviaTour nitanyag sa iyang mga ayroplano alang sa libreng transportasyon sa mga pasyente gikan sa Bohol, Negros Oriental ug Leyte.

                        -o0o-

            Ika-20 na ni ka tuig nga pagbalik ni Wilma Dunne sa Project Rainbow dinhi sa Pilipinas.  Mas ganahan siya sa Sugbo kay sa Manila tungod sa ka-asul sa atong kalangitan ug kahapsay pa sa atong trapiko.  Apan ang labing nakadani niya dinhi mao ang labing makaluluoy nga mga pasyente.

            Matod ni Dunne kapin na sa 4,000 ka mga bungi ang ilang na-operahan ug nahatagan og mas sanag nga ugma.  Ang labing grabeng mga pasyente, apil nang batang babaye nga nawad-an sa iyang ilong ug batang lalaki nga nahugno ang tibuok panagway, gida ni Dunne sa Australia ug malampuson nga nahatagan og bag-ong ugma.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for April 8, 2010

                        Kakabos ni Villar

 

            Angayng hunongan na pagkuwestiyon ang pangangkon ni Senador Manny Villar sa iyang kakabos.  Kay sa tanang piliunon pagka presidente, siya lang ang makapangangkon nga nakaagi sa kawad-on ug nakapuyo sa lang-og nga palibot sa Tondo.  Di mahikaw gikan ni Villar ang pagpasalig sa gamhanang mensahe nga mahimong mabuntog ang kawad-on ug makab-ot ang tingusbawan.

            Mas mapuslanon kon susihon giunsa ni Villar pagtumpi ang binilyon ka pesos niyang katigayonan:  Tinuod bang gigamit ang katungdanan sa Kongreso pagpasar og mga balaod nga nipaburot sa iyang mga negosyo?  Ug garantiya ba nga ang pag-agi sa kakabos nakahimo ni Villar nga mas takos paghaw-as sa nasud ug sa katawhan gikan sa katimawa?

                        -o0o-

            Di hinuon mabasol ang mga kaatbang ni Villar pagkuti-kuti sa iyang pangangkon sa labihang kakabos.  Kay si Villar man ang unang nangangkon nga nilangoy siya sa dagat sa basura, nakatug sa lingkoranan sa merkado, nanghigda silang siyam ka magsuon sa usa lang ka banig ilawom sa usa lang ka moskitero ug namatyan og igsuon kay way kuwarta.

            Nakabuylo ang iyang mga kaatbang human nabisto ang death certificate ni Danny Villar nga nagpakita nga (1) gitambalan siya sa FEU Hospital sa wa pa mamatay sa leukemia, (2) gida ang patayng lawas sa mahalong Funeraria Paz ug (3) nagpuyo na sila sa 560 metro cuadrados nga luna sa San Rafael Village sa Navotas.  Kon namakak si Villar sa iyang kagikan, makasalig ba ta niya kon mao nay magtungkawo sa Malakanyang?

                        -o0o-

            Sa iyang pagduaw sa Arangkada sa DYAB Abante Bisaya, gitubag ni Villar ang mga pagduda sa iyang mga pangangkon:

·        Namatay si Danny kay wa dayon mabantayi ang iyang kanser kay wa silay kuwarta pagpakita niya sa mga espesyalista;

·        Igo lang gida ang patayng lawas sa punerarya apan didto hayaa sa ilang bay;

·        Ang San Rafael Village nindot nang tan-awon karon apan lupa ug tubigan 50 ka tuig ang nilabay; ug

·        Tulo ka andana ang unang bay nila sa Tondo apan ang ikatulong andana ray ilang giabangan, ang unang duha gipuy-an sa ubang mga pamilya.

                        -o0o-

            Nakahigayon si Villar pagsumbalik sa iyang mga kaatbang.  Matod niya ang mga buslot nga ilang nakit-an sa iyang sugilanon sa kakabos nagmatuod lang gyod nga wa silay bisan gamay na lang ideya unsay tinuod nga kahimtang sa mga kabos nga maoy kinabag-an.

            Ang labing uwahing surveys sa SWS ug Pulse Asia pulos nagpakita nga nailog ni Senador Noynoy Aquino ang masa gikan ni Villar.  Inay dudahan ang surveys, giangkon ni Villar nga mahimong napakyas siya pagtubag sa mga pasangil batok niya.  Ang mas agresibong pagpanalipod sa iyang kaugalingon mahimong kabahin na pagbaraw sa padayong pagtibugsok sa iyang ratings sa sunod nga surveys.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for April 7, 2010

                        Unay nga imbestigasyon

 

            Ug natinuod ang gikahadlokan sa Sugbuanon nga mga magbubuhis.  Giabsuwelto ni Gobernador Gwen Garcia ang iyang kaugalingon.  Gikan sa bisan unsang tulubagon sa iyang pagpalit sa luna sa mga Balili sa Tinaan, Naga nga ang labing dakong bahin nalubong pa sa dagat, gitamnan og pagatpat ug gitukoran og ilegal nga fishpond.

            Wa hisguti bisan gamay na lang ang responsibilidad ni Garcia sa pag-aprobar sa transaksiyon ug pagpagawas sa dul-an sa P100 milyones sa buhis nga siningtan sa mga Sugbuanon.  Sa unom ka makapanghuy-ab nga mga buwan nga imbestigasyon nga si Garcia ra sab ang nagpasiugda.  Nga gihimo sa mga imbestigador nga si Garcia ra sab ang nagtudlo.

                        -o0o-

            Di hinuon orihinal ang salida ni Garcia.  Igo lang nisunod sa nahaunang pakauwaw sa mga sakop sa Cebu Provincial Board.  Nga maoy nibutyag ug unang nangimbestigar sa mga pasangil nga ang labing dakong bahin sa luna nga napalit sa Kapitolyo di mabaligya ni mapalit ni matitulohan.  Maisugon nilang mga pangutana maoy nakapabisto nga hagbay ra diayng giawhag sa DENR nga ibasura ang mga titulo sa mga Balili.

            Apan nikalit paglikoy ang ilang imbestigasyon dihang nabantang nga di mahimong ihan-ok ang tanang tulisok ngadto sa usa nila ka kauban nga gipasanginlang nagpalusot sa transaksiyon.  Kay silang tanan ang nihatag sa pagtugot ug si Garcia ang nagpagawas sa kuwarta.

                        -o0o-

            Mas dako ang balitok ni Garcia.  Dihang nabantang nang kahiwian, masuk-anon siya nga nisaad sa pagsusi nganong nalutsan sila.  Sa kasamtangan nangayo siya og pasaylo sa mga Sugbuanon.  Ug giangkon ang responsibilidad sa transaksiyon.

            Human nakadawat sa sangpotanan sa imbestigasyon nga siya ra say nagpasiugda gikan sa mga imbestigador nga siya ra say nagtudlo, nakalimot na si Garcia sa iyang pag-angkon og responsibilidad.  Mga sakop na sa CPAC (Cebu Provincial Appraisal Committee) maoy gipahimungtan.  Ug inay ibasura ang kinatibuk-an sa nangalisbo nga transaksiyon, igo lang niawhag nga laslasan ang presyo.

                        -o0o-

            Managsama ang imbestigasyon sa PB ug sa buhatan ni Garcia nga nibasol ni PB Member Juan Bolo nga maoy utok sa transaksiyon.  Nga labihang lisora nga tuohan.  Gawas lang kon moangkon silang Garcia ug tanang sakop sa PB ug tanang kadagkoan sa Kapitolyo nga wa silay mga utok ug hingpit nga nawad-an sa ilang kabuot.

            Kon tinuod nga gibundak ni Bolo ang ngan ni Garcia, nganong wa man sila magkutikuti?  Ingon ana ba diay sila kakurog ni Garcia nga masuspenso ang tanang lagda kon iyang ngan na maoy ilambigit sa mga transaksiyon?  Mas lisod tuohan nga nalipat ni Bolo si Garcia.  Kay wa na man siyay ngan nga ikabundak.  Ang bugtong katin-awan nganong napalusot ni Bolo ang transaksiyon mao nga duna siyay pagtugot sa mas tag-as nga mga opisyal nga di kahinganlan sa taphawng mga imbestigador.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for April 6, 2010

                        Morang sanglahon

 

            Lisod lalison ang pangangkon nga si Gibo Teodoro ang usa sa labing takos nga piliunon pagka presidente.  Nga ang iyang kampanya, nga mapailubon nga nipasabot sa iyang plataporma, maoy usa sa labing ligdong.  Wa siya manglabay og lapok sa iyang mga kaatbang.  Ni magpalaban sa labing sikat nga mga artista.

            Apan padayon siyang nangiwit sa surveys.  Di tungod sa kabugo sa mga botante.  Kon dili tungod sa dako nilang kasilag sa dagko ug nangalisbo nga mga eskandalo nga gipasangil batok sa pamunoan ni Pres. Arroyo.  Nga, sa dakong demalas ni Teodoro, maoy nipurung-purong niya isip opisyal nga kandidato pagka presidente sa Lakas-Kampi CMD.

                        -o0o-

            Mao nga dayong sugod sa kampanya wa na mosikit si Teodoro ni Arroyo.  Bisan sa nasudnong kombensiyon sa partido, si Teodoro na lay nagtungtong human gipakanaog sa entablado silang Arroyo ug ubang kadagkoan sa administrasyon.  Ug way bisan usa ka rally ni Teodoro sa nagkalainlaing bahin sa nasud, apil na sa Pampanga, nga gipaapil si Arroyo.

            Gani, dihang wa gyod mosaka ang ratings ni Teodoro, gitambagan siya nga sundon ang deklarasyon ni anhing presidente Manuel Quezon nga:  "Ang akong paglaban sa partido matapos sa pagsugod sa akong paglaban sa nasud."  Wa ni himoang Teodoro.  Apan wa sab bakwia ang pag-isip ni Arroyo nga morang sanglahon.  Nga kutob sa mahimo kinahanglang likayan.

                        -o0o-

            Dihang nagkayamukat nang kampanya ni Teodoro, human nireklamo silang Edu Manzano ug Bong Revilla ug ubang piliunon nga way kuwarta ang Lakas-Kampi CMD ug human nanglayas ang mga Singson sa Ilocos, mga Zubiri sa Bukidnon ug mga Garcia sa Sugbo, daghang nangagpas nga igo lang gipamatud-an ni Arroyo kinsay tinuod nga hawod sa partido.

            Karong gipasanginlan na si First Gentleman Mike Arroyo nga nakigkonsabo ni Manny Villar, pinaagi sa iyang sinaligan nga si GSIS President Winston Garcia, nga gisundan sa pagbiya ni Teodoro isip tsirman sa partido, nisibaw ang hagit nga pamatud-an ni Arroyo nga wa pa niya ilawog sa tirong ang standard bearer.

                        -o0o-

            Sa akong pagsuwat ini, hugot nga gibalibaran ni Arroyo ang awhag.  Di siya mangampanya alang ni Teodoro.  Matod sa iyang tigpamaba sa Malakanyang mas mahinungdanon alang ni Arroyo ang padayon nga pagduma sa nasud kay sa pamolitika.

            Igo ba lang gipikatan ni Arroyo silang Teodoro ug kaubanan nga mao ni ilang naani sa pagpangahas pagtuo nga wa sila magkinahanglan niya—ug sa labing gamhanang makinarya nga iyang giduma?  Mahimo.  Apan nagduda ko nga labaw sa iyang kaluoran ug kamadinumtanon ang mas dakong hinungdan sa paglikay ni Arroyo pagpangampanya alang ni Teodoro mao ang dakong kahadlok.  Nga, kon mabantang na gyod ngadto ni bisan kinsang nahibilin nga nagduda pa hangtod karon, mosamot na hinuon pagtidlom ang nalansang nang daan nga ratings ni Teodoro.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for April 5, 2010

                        Mga agpas ni Sonny

 

            Kon si kanhi senador Sonny Osmena ang pangutan-on, seguro nang daog sa piniliay sa Mayo 10 karong tuiga silang Gobernador Gwen Garcia, Bise Gobernador Greg Sanchez, Kongresista Nerissa Soon Ruiz pagka mayor sa Dakbayan sa Mandaue, Dr. Antonio Yapha pagka kongresista sa ikatulong distrito ug Tining Martinez pagka kongresista sa ikaupat nga distrito. 

Giluwatan ni Osmena ang mga pangagpas atol sa iyang pagduaw sa tulomanon nga Arangkada sa DYAB Abante Bisaya sa niaging Semana Santa.  Iyang tuyo mao ra untang pagpangampanya alang sa iyang kandidatura pagka mayor sa Dakbayan sa Sugbo.  Apan wa mobalibad pagpanubag sa mga pangutana labot sa ubang bahin sa Sugbo.

-o0o-

            Matod ni Osmena makaangkon sa iyang ikatulo ug kataposang termino si Garcia tungod sa kamingaw sa kampanya ni kanhi Cebu City Councilor Hilario Davide III.  Kon ipaagi sa naandan nga pagsubay sa matag distrito, gitataw ni Osmena nga ilubong si Davide sa tanang distrito, gawas lang sa ikatulo ug ikaupat nga distrito nga di kaayo dako ang labaw ni Garcia niya.  Nipuno si Osmena nga di kapalambo sa kahigayonan ni Davide ang pagpangampanya sa iyang amahan, kanhi chief justice Hilario Davide Jr., sugod karong adlawa.

            Sa pagka bise gobernador, niingon si Osmena nga di mada ni Garcia si Glenn Soco.  Kay bisan ang labing sinaligan nga mga alyado ni Garcia nangampanya alang ni Sanchez.

-o0o-

            Sa Mandaue, gihulagway ni Osmena si Mayor Jonas Cortes nga "dead duck."  Nipasabot siya nga ang "inato" nga paagi sa pamolitika ni Ruiz, nga ang tanang katiguwangan iyang nailhan ug parayegon kaayong mosangpit nila og "Ingko" o "Insi," maoy motino nga di kalugwayan ang unang termino ni Cortes.

            Ang pag-junk ni Garcia kang Ruiz gitumbok ni Osmena nga timaan sa nasobrahan rang kamasaligon ni Garcia.  Maong iyang gitambagan si Davide nga adto mamahaw sa ilang Ruiz matag adlaw.  Kay nabantog ang mga botante sa Mandaue sa ilang ka-independente.  Sama sa ilang pagpadaog ni Ruiz batok ni kanhi senador Sergio Osmena III pila ka piniliay nang nilabay. 

-o0o-

            Naneguro sab si Osmena nga modaog si Yapha batok ni Kongresista Pablo John Garcia kay hapit tanang molupyo sa ikatulong distrito mga pasyente ni Yapha.  Matod niya modaog sab si Martinez batok ni Kongresista Benhur Salimbangon.  Nipasabot siya nabiyaan sa mga Martinez ang ikaupat nga distrito sa niaging piniliay tungod sa pagdagan ni kanhi kongresista Clavel Asas-Martinez pagka bise gobernador.

            Sa samang pakighinabi, nitug-an si Osmena og epektibong paagi pagpilde ni Bise Mayor Michael Rama:  Iyang gikampanyahan ang mga Osmenista ug gipasidan-an nga kon modaog si Rama di nang kabalik si Mayor Tomas Osmena sa City Hall; apan segurong makabalik si Tommy kon ilang pilion si Sonny, nga 75 anyos ug segurong mopahuway na sa politika human sa usa lang ka tulo-ka-tuig-nga-termino.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for April 4, 2010

                        Gwen ug Winston

 

            Di ang kadudahang suporta sa mga Garcia sa Sugbo sa iyang kandidatura ang labing dakong suliran ni Gibo Teodoro.  Kon dili ang mas kadudahang suporta sa Lakas-Kampi CMD niya.  Lahi sa pamilya ni Gobernador Gwen Garcia nga nipasalig sa ilang suporta, ang mas dagkong haligi sa administrasyon nibalitok na sa iyang mga kaatbang.

            Ang kamatuoran nga lisod angkunon ni Teodoro mao nga wa siya hatagi og kuwarta sa iyang partido.  Kon duna man, kuwang.  Maong nasaksihan natong dakong anomaliya sa nagpadayong kampanya:  Ang mga piliunon sa oposisyon mas daghan og kuwarta kay sa taga administrasyon.  Nga bisan si Richard Gordon mas dakog gasto kay ni Teodoro.

-o0o-

            Kon tinuod ang iyang "galing" ug "talino," nahibaw-an na untang Teodoro nganong purdoy iyang kampanya.  Tinuod bang si First Gentleman Mike Arroyo tua kapustang Manny Villar?  Tinuod bang giyabo ang puntil sa Lakas ngadto sa ikaduhang distrito sa Pampanga?  Tinuod bang nawad-an na lang gyod og paglaom ang partido niya kay pabiling iwit sa surveys?

            Niambak si Teodoro, bahala nag nasuko iyang uyoang si Danding Cojuangco, sa partido nga iyang gituohan nga labing gamhanan.  Wa motalikod ni Pres. Arroyo ni maluya sa nalansang niyang ratings tungod sa pagsalig nga ang makinarya sa Lakas mobaswat ug mopadaog niya.  Unsaon man pagpadayon pag-ulug-ulog ang iyang kaugalingon karong ang partido nga iyang gipakamutya nagkaklaro mang nibukubuko na niya?

-o0o-

            Duna say wa isulti si Gobernador Garcia sa mga Sugbuanon.  Bisan sa iyang gisublisubli nga pagpaluyo sa One Cebu ni Teodoro, nganong nakigkita mang Villar sa Marco Polo Plaza ang iyang amahan ug manghod nga mga kongresista?  Tinuod ba nga gawas niya, ang lain nilang gikahadlokan mao rang lain niyang manghod, si GSIS President Winston Garcia?

            Nganong mora mang mga kiko silang Noy Pabling ug Pablo John?  Kon uban niya, Gibo sila.  Apan silang Villar ug Kongresista Eduardo Gullas wa nay pupanaganang nangangkon nga nibalitok nang duha.

-o0o-

            Kasaligang tinubdan nibutyag nga ang orihinal nga sabot tali ni Villar ug sa mga Garcia mao ni:  Magpabilin si Gwen kang Gibo apan tugotang iyang amahan ug manghod nga mangampanya alang ni Villar sa ilang mga distrito.

            Apan human gikatahong namaligya si Villar og mga kabtangan, nga nakapasamot pagpaburot sa iyang puntil, ug sa pagsulbong pagbalik sa ratings ni Noynoy Aquino, niawhag si Villar nga inay itago ipahibawo na sa tanang hingtungdan ang pagpaluyo sa mga Garcia niya.  Kay di man niya maliso ang baruganan ni Gwen, nidangop si Villar ni Winston.  Nga wa sab magmakuli pagmatuod nga dunay laing hawod sa ilang pamilya.  Ug kay nabantog mang kasuod niyang FG, wa kapugngi ang mga huhungihong nga ang mga Arroyo nidiga na sa ilang baraha parang Villar.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for April 1, 2010

                        Pulos sungayan

 

            Samtang nagtimaan ang Kristohanong kalibotan sa Miyerkules sa pagbudhi sa Semana Santa, ubos sa talagsaon nga ikaduhang adlaw nga sunudsunod nga pagbunok sa uwan taliwa sa makalilisang nga El Nino, pipila ka nagpakabana nga Sugbuanon nga mga botante nibarug batok sa mosunod nga nagsapaw-sapaw nga pagbudhi sa mga nanagan sa umaabot nga piniliay karong Mayo 10:

·        Pagpaukyab og mga saad bisan way bisan gamayng tinguha pagtuman nila;

·        Pagpanlingla aron pagtabon sa nangalisbo nga mga binuhatan o sa kapakyas paghimo sa mga butang nga angay untang himuon; ug

·        Paggamit sa kahimanan sa kagamhanan pagpamintaha sa ilang kaatbang, human gamita pagpaburot sa ilang pribadong panudlanan, aron kalugwayan ang way kinutoban nilang pagpahimus.

                        -o0o-

            Niuban ko sa pagpanangtang sa ilegal nga mga propaganda nga gipapilit ug gipamitay sa mga punoan sa kahoy, mga poste sa suga ug mga koral sa palibot sa ABS-CBN Regional Broadcast Complex sa Jaogobiao, Mandaue City sayo gahapon sa buntag.  Uban sa mga sakop sa Guardians ug kaubanang mga kawani, nakaplagan namo nga:

·        Sayon tangtangon ang tarpaulins nga igo lang gibitay gawas lang kon maayong pagkalansang o pagkahigot ang ilang bayanan nga kahoy o kawayan; ug

·        Labihang lisora nga tangtangon ang posters nga gipapilit, labi na kon hamis ang mga semento nga gipapitlan, apan maibanan ang suliran kon sabligan og diyutay nga tubig.

                        -o0o-

            Lain nako nga nakat-onan:

·        Mas daghan ug maayo nga pagkapilit ang posters ni Mandaue City Mayor Jonas Cortes kay sa ilang Kongresista Nerissa Soon Ruiz ug Bise Mayor Carlo Pontico Fortuna; ug

·        Ang posters ni Ruiz, lahi sa kang Fortuna, wa maglakip sa mga logo sa One Cebu ni sa Lakas-Kampi CMD—sa ato pa, mahimong nahibawo na siyang daan nga di makapabilin sa administrasyon ug way nakaseguro kon ang Nacionalista Party na ba ang kataposan niyang destinasyon.

                        -o0o-

            Samtang nagkabasa ko sa uwan ug nagkabug-at ang akong mga bukton sa pagpanglaksi sa labing pilit nga posters, nagkadako sab ang akong kasuko nilang tanan—wa gyod diay mapili sa mga piliunon.  Ang kamabulukon sa ilang posters, ang kaanyag ug kaambongan sa ilang mga hulagway ug ang kamadanihon sa ilang slogans pulos nipasundayag sa tinuoray nga kaitom sa ilang kasingkasing—himuon nilang tanan aron magpabilin o makatungtong sa gahom.

            Kon higpit nga ipatuman ang mga lagda sa kampanya, di silang Noynoy Aquino ug Manny Villar, nga pulos gipasanginlang nakalapas sa limitasyon sa TV ads, ang mataktak kay sila gyong tanan ang naghugaw-hugaw sa palibot.  Mao nga ato silang hukman sa ilang kinatibuk-an.  Mohunong na ta pagpangita og mga anghel.  Ug magsugod na pagdawat sa pait nga kamatuoran nga wa tay laing kapilian gawas sa pagpangita kinsay labing mubo og sungay.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for March 31, 2010

                        Operation Rainbow

            Libreng operasyon sa mga bungi ang himuon dinhi sa Sugbo liwas sa Semana Santa.  Nagpadayon na karon ang pagpanglista sa mga pasyente sa Lapulapu City District Hospital.  Makahimo nga makapahimus sa libreng pangalagad ang mga bata nga magpangedaron og tulo ka buwan pataas.  Bukas sab ni alang sa mga pasyente di lang sa Sugbo, Bohol, Siquijor, Negros Oriental, Leyte, Southern Leyte, Biliran ug kasilinganan nga mga lalawigan.

            Mahimo nga makapalista pinaagi sa pagtawag sa 3400248 o 3400249.  Ang screening sa mga pasyente himuon karong Abril 11, Dominggo.  Ang aktuwal nga operasyon himuon gikan sa Abril 12 hangtod sa Abril 16.  Libre ang tanang gasto.  Pabawonan pa ang mga pasyente og tambal.

                        -o0o-

            Mga doktor sa Operation Rainbow Australia Ltd. maoy mangunay sa pagpangopera sa mga pasyente.  Sila ang magda sa tanang tambal ug kahimanan nga gikinahangan sa libreng pangalagad.  Matag tuig na ni nilang kalihokan dinhi sa ato.  Naglaraw gani sila nga kon mahurut-hurot nang mga pasyente dinhi, dad-on nila ang libreng pangalagad ngadto sa ubang mga bahin sa nasud nga mas nagkinahanglan.

            Giabagan sila sa kadagkoan sa Kiwanis Club of Cebu ug Philippine Charity Sweepstakes Office (PCSO).  Nangahas sab pagtabang pagpahibawo sa labing kabos nga mga pasyente nga maoy labing nagkinahanglan sa ilang tabang ang DYAB Abanate Bisaya ug ABS-CBN Cebu.

                        -o0o-

            Si Steve Hann sa Kiwanis nipasabot nako nga ilista nila ang tanang pasyente nga nagkinahanglan sa libreng operasyon.  Ang di maatiman sa lima ka adlaw nga operasyon mahimo nga ilang ireserba sa pagbalik sa langyaw nga mga doktor inigbalik nila dinhi sunod tuig.

            Matod ni Hann kutob sa mahimo tabangan nila sa tanang panginahanglan ang mga pasyente.  Gani, nitabang sila pag-andam sa pipila ka bahin sa tambalanan ug pagpamalit sa mga higdaanan, mga suga ug ubang panginahanglan aron nga may kapahimutangan sa mga pasyente sa di pa ug human sa ilang operasyon.

                        -o0o-

            Ang unang napilian sa Kuwanis nga pahigayonan sa libreng operasyon mao unta ang usa ka pribadong klinika sa uptown area sa Dakbayan sa Sugbo.  Apan gipasabot sila sa kadagkoan sa Operation Rainbow nga palabihon nila nga himuon ang kalihokan sa publiko nga tambalanan.  Kay gawas nga mas dali nga maadtoan sa mga pasyente, ibilin sab sa langyaw nga mga doktor ang tanan nilang sobrang mga tambal, kahimanan sa operasyon, mga habol ug ubang mga gamit nga ilang dad-on dinhi.

            Palihug tabang og pahibawo sa imong mga silingan o mga kaila nga nagkinahanglan sa libreng operasyon.  Ang labing mahinungdanon nga panginahanglan mao ra nga maayo ang kahimtang sa ilang panglawas atol sa operasyon.  Papaminawa lang sila sa DYAB Abante Bisaya o patan-awa sa ABS-CBN Channel 3 alang sa dugang kasayuran.  Daghang salamat daan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for March 30, 2010

                        Giuntoy si Lito O

 

            Dihang gi-disqualify sa Comelec si kanhi gobernador Lito Osmena pagka senador, mga sakop sa Pamilyang Garcia nipadayag og kahinugon kay nakahukom na diay unta sila pagpaluyo sa iyang kandidatura.  Dihang gitugotan sa Comelec si Osmena nga makapadayon sa iyang kandidatura, hingpit na nga nakalimot ang mga Garcia sa ilang saad.

            Nga ulug-ulog ra diay.  Kay wa na gani nila apila si Osmena sa listahan sa paluyohan nga mga piliunon pagka senador.  Giapil na nila ang mga Ilokano, Ilonggo, Tagalog, Caviteno, Kapampangan ug Muslim.  Apan way bisan usa nga Sugbuanon.  Gikuwaw ba diay sa One Cebu si Osmena ug ubang Sugbuanon nga mga nagpapili sa Senado?

                        -o0o-

            Di kong kabasol nimo kon mangagot sa kasuko nga magbasa sa listahan sa mga gipaluyohan sa One Cebu:

·        Berdugo, anak ug turutot sa martial law sa diktadurang Ferdinand Marcos, nga maoy nanggukod ug nibilanggo sa mga Sugbuanon nga maisugong nakigbisog alang sa demokrasya;

·        Anak sa konbiktadong plunderer nga human nilimas sa nasudnong katigayonan karon nagtinguha na sab pagpangilad sa katawhan;

·        Artista nga nipili sa ilang kaatbang nga Senate president tungod sa pagtuo nga igo lang gi-check ang ilang attendance; ug

·        Laing artista nga nagkinahanglan pa nga mag-memorya og mubo kaayong script sa pagsakay sa sex video scandal nilang Katrina Halili ug Dr. Hayden Kho.

                        -o0o-

            Sa tanan nga mga way utang kabubut-on, ang mga Garcia unta maoy labing uwahi nga makalimot sa kadako sa natabang ni Osmena nila:

·        Si Osmena ang nibilin sa Kapitolyo ngadto ni kanhi gobernador karon Kongresista Pablo Garcia ug nituboy ni Winston Garcia pagka presidente ug general manager sa GSIS;

·        Si Osmena ang nakatigom og P2 bilyones nga kuwarta sa bangko nga maoy giwara-wara sa mga Garcia pagpasiatab nga ang Sugbo maoy labing adunahang lalawigan, bahala na kon way tambal ang district hospitals; ug

·        Si Osmena ang gipasidunggan nga maoy utok sa "Ceboom."

                        -o0o-

            Di tinuod nga ang One Cebu nangita og mga piliunon pagka senador nga nakatabang sa Sugbo.  Wa gani sila magsusi kinsa sa mga piliunon ang may klarong programa alang sa Sugbo.  Kay kon ang duha ka nahisgutan nga mga lagda ang pasikaran, di gyod unta mawani si Osmena ug ubang Sugbuanon nga senatoriables.

            Nahadlok ko nga ang ikatulong lagda nga wa hisguti sa One Cebu mao ray bugtong gipasikaran sa pagpili:  Kadto rang mga nagsunudsunod ug nagluhudluhod sa mga Garcia ang giapil sa listahan.  Kay ang gipangita sa One Cebu di ang mga piliunon nga may klarong mga plataporma ug prinsipyo.  Kon dili ang mga andam nga magyanguyango bisan unsay ipahimo sa mga Garcia—sama sa pagsuruy-suroy ug pagkiat-kiat atubangan sa gipanggutom ug masakiton nga mga molupyo sa kalungsoran.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for March 29, 2010

                        Gilawog sa tirong

 

            Mga turutot ni Gibo Teodoro masaligon nga ang pagbiya sa labing dagkong mga politiko sa Sugbo ug ubang bahin sa nasud makaayo sa ilang kandidato.   Kay ang pagbudhi sa ilang mga alyado makakuha sa simpatiya sa mga botante.  Ug makapasulbong sa kadaogan ni Teodoro.

            Sa di pa motuo sa ilang propaganda, angayng pahinumdoman ang kampo ni Teodoro nga nibalitok siya sa partido sa administrasyon aron pagkabayo sa gamhanan nga makinarya ini.  Di aron magpakilimos og kaluoy kon ang gilaoman nga partido maoy mangunay paglawog niya sa tirong.  Gawas pa, ang mga botante nga di bar topnotchers samang Gibo di maglisod pagtugkad nga mas makaluluoy ang ilang kahimtang.

-o0o-

            Bisan mangiwit pa si Gibo sa adlaw sa piniliay, magpabilin siya nga adunahan, gamhanan, guwapa og asawa, magaling, matalino ug, salamat sa pagtuman sa saad nga himuong disente ang kampanya, mahimo pang itudlo sa gabinete ni bisan kinsa nga modaog sa nag-una niya nga mga kaatbang.

            Samtang ang mga botante nga karon ila nang giulug-ulogan nga angayng mobati sa kasubo sa iyang kahimtang maglisod lang gihapon pagkaon og katulo matag adlaw, pagpatungha sa ilang mga bata, pagpatambal sa ilang mga masakiton, pagpalit og sinina ug pagpatukod og pinuy-anan—daghang salamat sa kawatan nga mga alyado ni Gibo nga nakaamgo nga mosamot kainihap ang malipayon nilang mga adlaw kon padayong maglaom sa nanghuy-ab niyang kampanya.

-o0o-

            Di tinuod nga gibukubuko si Gibo.  Nagsiga ang iyang mga mata sa duwa nga iyang gisudlan.  Gisakmit niya ang hingpit nga pagkontrolar sa Lakas-Kampi CMD.  Apan wa siyang kapugong sa pagbubo sa labing dakong bahin sa puntil sa partido ngadto sa kampanya ni Pres. Arroyo sa ikaduhang distrito sa Pampanga.

            Siya ang napili ni Edu Manzano isip running mate.  Kansang labing dakong tampo sa kampanya mao ra ang pagbisto nga wa silay kuwarta.  Si Gibo mismo wa motangkil ni Edu sa iyang mga kampanya ni sa iyang TV ads.  Wa gani motingog bisan ek na lang si Gibo dihang giinsulto ni Gobernador Gwen Garcia pinaagi sa pagpaluyo ni Loren Legarda.

-o0o-

            Unsa may gipaabot ni Gibo?  Nga ang iyang pag-alagad sa gabinete ni Arroyo, piniyong ang mga mata sa makalilisang nga kahiwian sa tibuok niyang palibot, igo na nga makakumbinser sa labing mat-an nga politiko sa atong panahon sa pagtahan sa tanan niyang gahom ug katigayonan ug kaugmaon ngadto sa bag-ong sulbong nga politiko nga apurado kaayong mopuli sa iyang lingkoranan?

            Si Arroyo ang labing nahibawo nga bitayon gyod siya kon modaog si Noynoy Aquino.  O si kanhi presidente Joseph Estrada.  Mas makahunghong pa tingaling Manny Villar.  Apan di sab hingpit nga makasalig.  Kay gitangkugo sang Villar si Erap niadto.  Mas makapanagang si Arroyo kon ma-speaker.  Kon di man gyong kalusot pagmaniobra paglugway sa iyang gahom.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for March 28, 2010

                        Oplan Tangtang

 

            Kadlawon pa lang dako, nagtapok nang mga polis, mga bombero, mga abogado, texters, mga tinun-an, civic groups, mga magsisibya ug nagpakabana nga mga Sugbuanon sa nagkalainlaing bahin sa Osmena Blvd. sa kinapusoran sa Dakbayan sa Sugbo.  Ilang tahas:  Pagtangtang sa ilegal nga mga propaganda sa mga politiko gikan sa mga punoan sa kahoy, mga poste sa suga ug kadalanan pagpanalipod sa kinaiyahan pila ka takna sa di pang Earth Hour.

            Tulo mi ka pundok:  Ang labing dako nga gipangulohan ni IBP Cebu City Pres. Michael Yu nihawan sa downtown area; ang ikaduha nga gipangulohan ni Tisha "Iday Tikay" Ylaya gikan sa Fuente paingon sa Abellana; ug ang ikatulo nga gipangulohan ni RC Dalaguit gikan sa Fuente paingon sa Kapitolyo.

-o0o-

            Pipila ra ang illegal campaign materials nga among nakit-an.  Kasagaran sa dagkong mga eskina nga maoy labing bantang sa labing daghang botante.  Nga mahimong tungod kay gidalidali sa mga piliunon pagtangtang ug ibalik ra inig ka wa namo; o gitinuod gyong Cebu City Mayor Tomas Osmena ang iyang saad nga way tugotan nga mga propaganda gawas sa common poster areas nga gitakda sa Comelec.

            Tuod man, wa mi nakit-an nga posters nilang Mayor Osmena ug Bise Mayor Michael Rama.  Ni sa ilang mga kaatbang, si Atan Guardo ug kanhi mayor Alvin Garcia.  Apan nikatap ang posters sa mga piliunon sa BOPK sama nilang Jun Pe, Cutie del Mar, Alvin Dizon ug Emok Rupinta.

-o0o-

            Labing daghan namong natangtang mao ang posters nilang Noynoy Aquino ug Mar Roxas.  Nga nalabwan lang sa kadaghan sa posters ni Manny Villar, nga mas lisod kuhaon kay gibutang sa mas taas nga bahin sa poste maong ang mga bombero napugos pagamit sa hagdanan sa ilang firetrucks.

            May pipila sab ming natangtang nga ilang Erap Estrada, Jojo Binay, Eddie Villanueva, Risa Hontiveros ug Vendors partylist.  Nakugang ang kapolisan pagkakita sa posters ni Tata Negro (Crisostomo Llaguno ang tinuod nga ngan) nga gipasanginlang drug lord nga suod ni Bise Mayor Rama.

-o0o-

            Alang sa nagpakabana nga mga pundok nga naglaraw sab pagpasiugda og pagpanangtang sa illegal campaign materials sa ilang tugkaran, mao ang akong ikasugyot nga labing mapuslanon nga mga himan nga angayng andamon:  Palita (segun ni Atty. Yu mapalit sa paint section sa department stores sa tag P18 matag usa) ug sand paper nga ikagis, itom ug baga nga garbage bags, kuhit nga igo ang kalig-on pagligwat sa mga bayanan sa posters nga gilansang ug trapo ug tubig nga makapahumok sa gipapilit nga mga papel.

            Mas maayo nga magpakuyog sa kapolisan aron may makabadlong sa burukintong mga dumadapig sa mga politiko ug representante sa Comelec nga motino unsay campaign materials nga ilegal ug way proteksiyon sa balaod.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for March 27, 2010

                        Pangandam sa tikas

 

            Mga politiko sa Sugbo nga gikaintapan sa ilang di demokratikanhon nga mga kalihokan sa piniliay nipakatap sa labing sinaligan nila nga mga lider, inay sa kinakusgan nila nga goons, sa nagkalainlaing kabaranggayan.  Inay sa naandan nga pagpanghasi ug pagpanghudlat, gihingusgan nila karon ang, palihug panggunit sa imong lingkoranan, voters education campaign.

            Nagda silag mga kopya sa 27 ka pulgada nga balota nga gamiton sa Comelec karong Mayo 10.  Gitudloan nilang mga botante aron di malipat pagmarka sa ovals sa tungod sa mga ngan sa ilang mga piliunon.  Panagana tingali kon di kapangita og paagi pagmaniobra sa automated nga piniliay.  Kansang sangpotanan mahibaw-an na sa di pa nila masakmit ug mausab ang mga balota.

                        -o0o-

            Nidason ni sa kasayuran nga akong nahipos gikan sa mga sakop sa media sa Mindanao nga nitambong sa duha ka adlaw nga seminar sa US Embassy labot sa automated nga piniliay nga gipahigayon dinhi sa Sugbo:  Ang makapahibung nga pagtidlom pag-ayo sa gidaghanon sa mga insidente sa ARMM nga nahilambigit sa piniliay.

            Di ni tungod sa hugot nga seguridad nga gipatuman sa militar ug kapolisan aron paglikay sa duguon nga binaslanay tali sa mga biktima ug sa mga responsable sa masaker sa Maguindanao.  Nagduda ang mga sakop sa media nga tungod ni kay nangita pa og mga paagi ang mga politiko unsaon pagtikas ang bag-ong sistema sa piniliay.

                        -o0o-

            Nag-una ang ARMM sa automation.  Di lang kausa, ni kaduha, kon dili katulo na gyod makapahigayon og automated nga piniliay—niadtong 1996, 1998 ug 2008.  Samtang lahi ang mga makina nga ilang gigamit, ang abunda nilang kasinatian makatabang nato pagpangandam sa PCOS machines sa Mayo 10—nga una pa nato, apan ika-upat na nila.

            Nagkauyon ang mga sakop sa media nga ni-cover sa ARMM nga ang automation nakaiban sa kahigayonan pagpanikas.  Apan nipasidaan sab sila nga ang mga makina di makabadlong sa daan ug bag-o nga mga maniobra.

                        -o0o-

            Niang pipila ka na-dokumento nila nga mga insidente sa pagpanikas sa ARMM:

·        Mga sakop sa board of election inspectors (BEIs) gipanghudlat aron mosugot na lang nga pipila ra ka mga tawo ang nagbalikbalik pagbotar;

·        Gipanuburnohan ang IT technicians pagmaniobra sa mga makina nga way kasayuran ang BEIs ug watchers;

·        Mga botante gipakuyogan og mga lider nga nikupot sa ilang kamot ug maoy nagbuot unsay mga ngan sa mga piliunon nga gituslok;

·        Tiningob nga pagpanghakot sa mga botante gikan sa lagyo nga mga lalawigan, apil nang mga menor de edad, ngadto sa mga presinto nga way bisan usa nga nakaila nila;

·        Pagdili sa ilang mga kaatbang pagbutang og bisan unsang propaganda materials; ug

Makalilisang nga pagpabaha sa kuwarta pagbayad og labing menos P1,500 matag botante.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com