Arangkada of Leo Lastimosa for May 15, 2012

Nagkaduol nang panudya


Mahimong mahuman nang impeachment trial ni Chief Justice Renato Corona karong semanaha.  Nangagpas si House Deputy Speaker Erin Tanada, tigpamaba sa House Prosecution Panel, nga ipakanaog na sa senator-judges ang ilang hukom pag-absuwelto o pagkonbikto ni Corona sunod semana.  Kon mohinayon pag-testify si Corona, wa na kakita si Tanada og panginahanglan pagpresentar og dugang mga saksi ug ebidensiya sa prosekusyon.
Nagtuo si Tanada way bag-ong kasayuran nga mahatag silang kanhi kongresista Risa Hontiveros ug ubang nipasaka og kaso batok ni Corona atubangan sa Ombudsman.  Nga gibase ra sab sa mga dokumento nga nabutyag sa impeachment trial.  Busa mahimong mahuman dayong ilang testimoniya sa usa lang ka adlaw.

-o0o-

Mahimong may bag-ong kasayuran si Ombudsman Conchita Carpio-Morales nga mahatag sa Senado.  Kay pinasikad sa mga reklamong iyang nadawat, mahimong gilusad ni Morales ang kaugalingong pakisusi.  Kay ang Ombudsman dunay gahom pagkuha og mga dokumento sa nagkalainlaing buhatan sa gobyerno pagtino sa mga pasangil batok ni Corona.
Kapamatud-an o dili ni Morales ang pasangil sa $10 milyones nga bank deposits ni Corona, nitataw si Tanada nga di maapektohan ang kaso sa prosekusyon.  Iyang gikutlo si Senate President Juan Ponce Enrile nga nagkanayon nga way kalainan kon P1,000 o P1 milyon ang wa ideklarar ni Corona sa iyang statements of assets, liabilities and net worth (SALNs).

-o0o-

Nipahibawo si Tanada nga nauyonan sa prosecutors nga matinahuron silang mangutana.  Kon makalingkod na gyod si Corona sa witness stand.  Kay bisan sa tanan nilang pasangil batok niya, gipahinumdoman ang tanang sakop sa prosecution panel nga angayng tahuron ang buhatan ug institusyon nga girepresentahan ni Corona.
Nipasidaan hinuon si Tanada nga di katabang sa kaso ni Corona kon igo lang motubag nga "I invoke my right against self-incrimination" ug "I have the right to remain silent" sa labing lisod nga mga pangutana.  Kay mosamot lang ang pagduda sa katawhan nga duna siyay gitagoan ug ang senator-judges nga di na siya angayng magpabilin sa katungdanan.

-o0o-

Tinuod ang paniid sa mga way bilib.  Ma-absuwelto o ma-konbikto man si Corona, di mahaw-as ang mga kabos sa pait nilang kahimtang.  Ni kahatagan dayon og kaangayan ang tanang nabiktima sa inhustisya.  Apan mas malungtaron ug makahuloganon nga kadaogan ang akong nakita kon mapatigbabaw ang kaligdong sa proseso sa impeachment.
Ang pagpangunay pagtubag ni Corona sa mga pasangil batok niya mopadangat sa labing sipa nga mensahe:  Bisan ang labing taas nga mga opisyal sa gobyerno kapaninglan diay sa katawhan.  Hinaot nga ang ubang kawatan, mas taas o mas ubos mang Corona, tugkan na og kahadlok.  Hinaot nga ang kinabag-an sa katawhan, bisan unsa kakabos ug katimawa, tugkan na og kaisog.  Ug di na gyod molugak ni managana sa pagpakabana.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 14, 2012

Nag-atang ni Corona


Duhay posibleng mahitabo sa pag-atubang ni Chief Justice sa Senado:

• Una, matinuod ang mga pangagpas nga mohunong ang katawhan sa ilang gimbuhaton, motutok ug maminaw sa matag niyang lihok ug sulti, motimbang-timbang sa kamatinud-anon sa iyang pagtagsa-tagsa pagtubag sa tanang pasangil batok niya, mohukom sad-an ba siya o dili ug magpaabot sa mohaom ba sa ilang panahom ang hukom sa senator-judges; o
• Ikaduha, manghuy-ab ang katawhan kay ang tanang gipanulti ni Corona sa gawas sublion ra niya sa sud sa Senate Impeachment Court, gamiton ang iyang katungod sa di pagtubag sa mga pangutana nga makadaot niya ug magsige lang hinuon og sumbalik og pasangil sa mga namasangil niya.

-o0o-

Kon ang unang posibilidad maoy mahitabo, magsaulog ang sistema sa hustisya sa nasud:  Ang labing taas nga maghuhukom maisugon nga niatubang sa mga namasangil niya, nanalipod sa iyang kaugalingon gikan sa tanang pasangil sa kahiwian ug nitugyan sa iyang kaugalingon sa paghukom sa mga representante sa katawhan nga gitahasan paghusay sa mga opisyal nga di mapasakaan og kasarangang mga kaso sama niya.
Makatabang si Corona pagpalig-on sa sistema sa hustisya kon tinuon niya nga mapagawas ang tanang ebidensiya batok niya.  Pinaagi sa pagtuman sa iyang saad pag-abli sa iyang dollar accounts, nga diriyot na unta apan wa mabutyag tungod sa pagpugong sa iyang gipangulohan nga Korte Suprema.

-o0o-

Sa pikas nga bahin, kon ang naandang mga linya ni Corona ra gihapoy iyang balikbalikon atubangan sa senator-judges, maayo pa nga di na lang siya moatubang:

• Unsay makuha sa nasud ug sa katawhan kon ang mga pangutana sa dako niyang peso deposits tubagon lang nga gigukod siyang Presidente Noynoy Aquino tungod sa pag-apud-apod sa Hacienda Luisita ngadto sa mga mag-uuma?;
• Unsay kaayuhan nga maangkon kon ang mga pasangil sa misteryuso niyang dollar deposits tubagon lang nga palagputon siya aron way makababag sa pagtukod sa diktadurang Aquino?; ug
• Di makit-ang kamatuoran kon ang mga pangutana sa kadako sa wa ideklarar niyang katigayonan tubagon lang nga dato silang daan.

-o0o-

Tinuod nga banga ang prosekusyon.  Nagkayamukat nang daan ang listahan sa mga ebidensiya, wa pa gyod kasuhito sa labing batakang mga lagda sa husay.  Maong nakapatuyang si retired Justice Serafin Cuevas pag-lecture nila ug nakapatuyang si Senador Miriam Defensor-Santiago pagbalikas nila.  Apan bisan sa ilang kabanga napamatud-an sa House prosecutors daghang kuwarta ug kabtangan nga wa ideklarar sa statements of assets, liabilities and net worth (SALNs) ni Corona.
Karong ila nang turno, napamatud-ang mas banga diayng depensa.  Wa pa gyong kapasabot diin gikan ang katigayonan ni Corona.  Maong si Corona na lay mangunay pagpanalipod sa iyang kaugalingon.  Di diay magsilbing nagbuntaog nga kasinatian ug kasuhito sa mga lagda sa husay.  Kon wa nimong kamatuoran.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 13, 2012

Maayo lang sa kilkil

Ambot kanus-a kataposang nakasakay og PUJ ang mga opisyal sa Land Transportation Office (LTO) ug Land Transportation Franchising and Regulatory Board (LTFRB).  Maong nagduda ko nahibawo ba sila sa tinuod nga kahimtang sa PUJs kansang operators nagbuwa ang baba pagpamugos og usbaw sa plitehan bisan nagsige na og tidlom ang presyo sa lana.
Mangahas ko pagpahibawo nila nga labihang paita sa kahimtang namong manakay og PUJ matag adlaw.  Nga di na unta kinahanglan kay ang LTO ug LTFRB may gitahasan pagtino nga haom ang PUJs sa pamasahero.  Samtang angayng sabton ang kalisod sa PUJ drivers tungod sa sunudsunod nga pagsaka sa presyo sa lana, mokisikisi gyong mga pasahero tungod sa kangil-ad sa ilang mga sakyanan.

-o0o-

Kon, simbako, wa kahigayon paggawas gikan sa bugnaw ug hunulhunol nilang mga buhatan ang mga gisuholan pagpanalipod sa mga pasahero, akong gilista ang masulub-ong kahimtang sa kasagaran sa PUJs:

• May PUJs nga ubos ang lingkoranan nga mora kang magyaka samtang maglingkod;
• May mubo og atop nga mapugos ka pagpapilit sa imong suwang sa imong dughan aron di magsige og kapakong;
• Wa nay kutson ni putos ang mga lingkoranan, kabilya na lay lingkoran ug mapulos taya ang bukubuko gikan sa sandiganan; ug
• Mag-abot nang tuhod sa mga pasahero, kinahanglang motakilid o mobarug una makaagi ang mga manaka o manaog.

-o0o-

Nganong gipasagdan man lang sa LTO ug TFRB kining maong mga kalapasan?  Wa ba diay tumana sa mga opisyal sa LTFRB ang gimando nga inspeksiyon sa PUJs nga maoy usa sa batakang mga panginahanglan sa paglab-as sa mga rehistrasyon?  Utro ba sang naglingiw-lingiw ang LTO nga maoy gitahasan pagpatuman sa mga lagda sa LTFRB?
Apan kining eskandalo di monopoliya sa PUJs.  Padayon sang nanagan sa kadalanan ang kagang-kagang nga mga taxi ug buses.  Gisayonan lang gyod tingali ang LTFRB ug LTO natong mga pasahero.  Sa samang paagi nga gitan-aw nilang PUVs nga kolektahanan sa mga bayranan, nahadlok kong gitan-aw nilang mga pasahero nga bunalanan lang sa mas dakong plitehan.

-o0o-

Mas pait nga kamatuoran:  Ang mga lagda sa LTO ug LTFRB iwara-wara lang kon magpa-pogi nang ilang kadagkoan.  O kon gipanggutom, o nagkasabot nga mag-inom, o may dagkong gastohan, o gikatlan lang sa kagaw sa pangilkil ang ilang mga ahente.
Maong ang Motor Vehicle Inspection Services (MVIS) centers sa LTO wa kabadlong sa smoke belching ni sa lungon nga mga sakyanan.  Maong ang LTFRB padayong inutil sa mga kolorum nga mga sakyanan.  Karong bag-o, ang ulohang buhatan sa LTFRB mao pa gani ang nidupa sa kapin sa 2,000 ka taxi units sa Sugbo nga nasakpan ni kanhi LTFRB 7 director Benjamin Go sa niaging tuig nga naluwatan og ilegal nga mga prangkisa.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 12, 2012

Luok sa suholan


Wa sila magdali.  Ang mga sakop sa Regional Tripartite Wages and Productivity Board (RTWPB) sa Sugbo ug Central Visayas nakakita sa tanang paagi sa paglangay-langay.  Atubangan sa naglumba pagsaka nga presyo sa lana, plitehan, presyo sa nag-unang mga palaliton ug matrikula sa mga eskuylahan, wa gihapon sikang kakita og sukaranan sa pagpasaka sa minimum nga suholan.
Human sa makauuwaw nga kapakyas pagdeklarar og supervening condition sa wa pay Labor Day, napakyas na sang RTWPB pagtuman sa ilang trabaho karong semanaha.  Sa niagi nilang tigom, karaan ang mga numero nga ilang nahuptan.  Niadtong Huwebes, nakalimtan nila pagbutang sa agenda ang pagtuki may sukaranan bang pagpasaka sa suholan bisan wa pay tuig human sa kataposang uminto.

-o0o-

Mayoriya sa mga nanambong sa tigom uyon nang ideklarar ang supervening condition:  Silang Jose Tumongha sa Alliance of Progressive Labor (APL), Atty. Ernesto Carreon sa Associated Labor Unions (ALU) ug Atty. Hidelito Pascual sa management sector.  Apan, segun ni Tumongha, gibaraw sila sa laing duha ka sakop sa RTWPB:  Silang Labor Regional Director Gloria Tango ug Neda 7 Regional Director Buenaventura Go-soco.
Ambot nganong nalupig ang tulo sa duha.  O usa.  Kay si Tango, ubos sa mga lagda, makabotar lang kon dunay tabla.  Way tabla niadtong Huwebes.  Nagkauyon na silang Tumongha, Carreon ug Pascual.  Si Go-soco ray nisukwahi.

-o0o-

Nipasabot si Go-soco nga di makiangayon nga modeklarar na sila og supervening condition nga wa makatambong ang laing duha ka sakop sa wage board nga silang DTI 7 Regional Director Asteria Caberte ug Management Sector Representative Charles Streegan.
Maayo tingaling pasabton si Go-soco nga nahukman na sa National Wages and Productivity Commission (NWPC) sa niaging tuig nga wa kinahanglana ang presensiya sa tanang sakop sa RTWPB.  Ang mayoriya igo nang maka-umol og mga desisyon.  Gawas pa, di angayng silotan ang mga anak sa singot sa Sugbo, Bohol, Negros Oriental ug Siquijor sa kaligoy nilang Caberte ug Streegan.

-o0o-

Nag-anam paglutaw ang sidsid sa saya ni Tango.  Isip pangu sa RTWPB, nagkaklaro ang iyang mga maniobra.  Iyang responsibilidad ang sipyat sa agenda karong semanaha ug ang bahaw nga mga numero nga gidudho ngadto sa ubang mga sakop sa niaging pila na ka semana.
Ang iyang pagpangiyugpos sa kapakyas sa secretariat sa RTWPB paghipos sa mas bag-ong mga numero gikan sa nagkalainlaing mga buhatan sa gobyerno nakapasamot sa pagduda nga tua siya sa pikas nakapusta.  Ang nahibaw-an sa labor groups nga iyang giluok ang mga demanda sa usbaw sa suholan sa didto pa madestino sa Caraga Region di makatabang sa kawsa ni Tango.
Kon nagtuo si Tango nga iya sang maluok ang mga mamumuo sa Sugbo ug Central Visayas, mas maayo pang mamutos na lang siyang daan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 11, 2012

Sulbad ni Rama


Tinuod nga nikanta siya.  Apan tinuod sab nga gitabangan na niyang mga molupyo sa San Miguel, Apas, Cebu City duha ka tuig nang nilabay.  Mao ni katin-awan ni Mayor Mike Rama sa pasangil nga inay motanyag og sulbad sa kontrobersiya gikantahan niyang mga molupyo.  Kansang kabalayan gimando sa korte nga ipaubos sa demolisyon sukad sa 2010.
Gipakita kong Rama sa iyang suwat ngadtong Regional Trial Court Judge Olegario Sarmiento nga pinetsahan og Agosto 3, 2010.  Nga nangayo og unom ka buwan nga lugway aron makapangita ang City Hall og kabalhinan sa mga molupyo.  Gipataban sa suwat ang pirma sa 100 sa 168 ka pamilya nga nahulga sa demolisyon.

-o0o-

Gipamatud-an ni Rama nga di showbiz ang iyang pagpanginlabot.  Gipasabot nga ang iyang kanta-kanta ug slogans gitumong sa pagpahinumdom sa mga molupyo nga mas mapuslanon alang sa tanang hingtungdan ang pagpabiling bukas sa ilang panghunahuna sa alternatibong mga sulbad sa suliran.
Gitambagan niyang mga molupyo sa di pagpalabi og laom sa bag-ong ebidensiya nga gipasalig sa ilang abogado nga si Benjamin Militar nga momatuod nga nabayran na sa gobyerno ang mga ginikanan ni Mariano Godinez niadtong 1939.  Matod ni Rama lisod tuohan nga nagmika lang ang tanang hingtungdan, labi na gyong mga abogado sa gobyerno, sa kinatibuk-ang 15 ka tuig nga husay sa kaso.

-o0o-

Unsay himuon ni Rama sa dugang pila ka adlaw nga lugway sa demolisyon human ni-inhibit si RTC Judge Soliver Peras?

• Una niyang himuon mao ang pag-awhag ni Peras, kinsa iyang gihulagway nga sama kaligdong ni Court of Appeals Associate Justice Gabriel Ingles, sa pagpadayon paghusay sa kaso aron nga mosamot kalangay kay kinahanglan na man sang magtuon ang mopuling huwes;
• Dayon iyang hangyuon si Peras pagpatawag og tigom sa tanang hingtungdan sa kontrobersiya aron pagtuki sa gisugyot nga posibleng mga sulbad;
• Nga maglakip sa iyang isugyot nga pagpabilin sa mga molupyo sa gamayng bahin sa 4.7 ka ektaryang luna.

-o0o-

Mao ni problema ni Rama:  Ang iyang punto malubong sa daghan niyang istorya.  Naabtan ko og tunga sa oras una nakatultol sa iyang direksiyon sa krisis sa San Miguel, Apas.  O tingali di lang ko kamaong mangutana.  O dugay lang makasabot.
O tingali nagkinahanglan lang gyod og disiplina si Rama sa pagpasabot sa iyang mensahe.  Sa kadaghan sa iyang gi-memorya nga slogans, sa way paghisgot sa nagkataas nga listahan sa iyang kinaham nga mga kanta, maglisod pagdiretso sa iyang punto.

Ambot, malingaw tingali kaayong maminaw sa iyang tingog.  Nga sa pag-abot na sa tinuod niyang mensahe, nahutdan nang mga sakop sa media og tapes, airtime ug pailob.  Ug, labaw sa tanan, ang mga Sugbuanon hagbay rang nanghuy-ab ug nawad-an og interes.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 10, 2012

             Hagba sa Kinatsila



        Dokumento nga Kinatsila.  Mao nay nakapilde sa mga molupyo sa San Miguel, Apas, Cebu City.  Ug sa Armed Forces of the Philippines (AFP) nga maoy orihinal nga gipalayas sa nangangkon nga tag-iya sa 4.7 ka ektarya nga luna.  Sa kinatibuk-ang husay sa kaso, way nagtagad paghubad sa unod sa dokumento ngadto sa Iningles.
        Matod ni Atty. Benjamin Militar, abogado sa mga molupyo, wa kasabot sa dokumento ang Regional Trial Court (RTC), nga maoy orihinal nga nihusay sa kaso, ug ang Court of Appeals (CA), nga maoy nagsubli sa kaso.  Maong nakumbinser ang mga huwes sa pangangkon ni Mariano Godinez nga siya ang tinuod nga tag-iya sa yuta.

-o0o-

        Sa sinugdanan pa lang sa husay sa kaso, nagpalaban nang AFP sa Office of the Solicitor General (OSG).  Kinsa nodangop lang sa ilang naandan—ang pagtunol sa lokal nga mga kaso ngadto sa Judge Advocate General's Office (JAGO), ang mga abogado sa militar.
        Ang mga molupyo wa nang kahibawo unsay gihimo sa JAGO:  Nagpabaya ba lang, o napilde lang gyod sa prosekusyon.  Kay wa sila tugti sa hukmanan nga makapanginabot sa kaso.  Maong wa makatabang pagpanagang ang nahaunang mga abogado, nga naglakip sa mga anak sa mga molupyo.  Maong labihan nilang kurata paggawas sa kamandoan sa korte nga ang ilang kabalayan maoy maigo sa demolisyon.

-o0o-

        Si Militar, nga nakasud sa kaso sa hinapos nang bahin sa 2010, nay niinsistir nga ipahubad ang mga dokumento.  Ang ilang nakuhang eksperto sa pinulongang Katsila, nga gradwado og duha ka kurso sa Espanya, naglisod sa paghubad sa karaang dokumento.  Napugos siya pagkonsulta sa Spanish legal dictionary.
        Ang hubad:  Nabayran na sa gobyerno ang mga ginikanan ni Godinez, nga maoy orihinal nga tag-iya sa yuta.  Nitanyag ang gobyerno pagbayad og P9,000 sa 1938.  Apan gipausbawan sa korte ang presyo ngadto sa P38,000 niadtong 1939.  Sa ato pa, segun ni Militar, ang gobyerno maoy tag-iya kay silang Mariano ug ubang mga sumusunod nawad-an na sa bisan unsang katungod sa yuta.

-o0o-

        Human nakadawat sa kopya sa hubad, nadapit ang pagtagad sa OSG sa kaso.  Gipatawag nila si Militar sa kaulohan pagtuki unsaon pagpresentar ang bag-ong ebidensiya.  Ang daotang balita mao nga mahimong uwahi nang tanan.
        Kay hagbay rang naluwatan ang kamandoan sa demolisyon.  Gibasura na sa CA ang apelasyon sa mga molupyo.  Ang bugtong nilang kadangpan mao na lang ang Korte Suprema.  Nga wa nabantog sa kapaspas.  Mao nga sa di pa makasugod og lihok ang labawng hukmanan, mahimong mangaguba nang tanan nilang kabalayan.
        Maong nilanog sa tibuok Apas ang hiniusang pagginhawa og luag sa mga molupyo dihang nipahibawo si RTC Judge Soliver Peras sa iyang pagtahan sa pagduma sa umaabot nga mga husay sa kaso.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 9, 2012

Kanta batok demolisyon


Si Cebu City Mike Rama gipasanginlan nga nitanyag og kanta.  Inay mosugyot og sulbad sa nag-ung-ong nga demolisyon sa kabalayan sa San Miguel, Apas, Cebu City.  Nahitabo ni sa hinapos nga bahin sa 2010 dihang nagpanon ang mga molupyo sa City Hall aron pagpangayo sa iyang tabang.
Si Atty. Benjamin Militar, abogado sa mga molupyo, nikutlo ni Rama nga nagkanayon, "Di ta maghisgot og problema kay matiguwang ta.  Manganta na lang ta!"  Namauli ang mga molupyo nga naglibog mapanalipdan ba sila sa mayor.  Atubangan sa nag-ung-ong nga demolisyon karong semanaha, niingon si Militar, nakumbinser ang iyang mga kliyente nga way natabang nilang kanta ni Rama kapin sa tuig ang nilabay.

-o0o-

15 ka tuig nang nag-ung-ong ang kaso sa pagpanag-iya sa 4.7 ka ektarya nga luna.  Si Regional Trial Court Judge Soliver Peras mao nay ikaupat nga huwes nga niduma sa kaso.  Sa kinatibuk-ang husay, wa tuguti ang mga molupyo nga manginlabot.  Kay ang prosekusyon niinsistir nga ang maigo sa kaso mao rang Armed Forces of the Philippines ug Philippine National Police.
Wa magpabaya ang mga molupyo.  Sukad sa sinugdanan, nagsige na sila og awhag nga paapilon sa kaso.  Apan gibabagan sila sa prosekusyon ug wa sila paminawa sa korte.  Maong labihang kurata sa mga molupyo nga sila nay naigo sa kamandoan sa demolisyon niadtong 2010.

-o0o-

Nidangop ang mga molupyo ni Militar.  Kinsa maoy nitambag nila sa pagpalaban ni Mayor Rama aron kapugngan ang demolisyon.  Matod ni Militar ang kanta-kanta ni Rama lahi kaayo sa mas agresibo nga mga lakang ni Kongresista Tomas Osmena sa nahaunang susamang mga kontrobersiya dihang siya pay nagduma sa City Hall.
Niangkon si Militar nga di hinuon kutob ra sa kanta-kanta si Rama.  Nangayo sab siya og unom ka buwan nga lugway sa korte aron makapangita ang City Hall og relocation site.  Matod ni Militar sukad sa sinugdanan nitahan nang daan si Rama sa pagpanalipod sa pagpabilin sa mga molupyo sa luna.

-o0o-

Kusganong gipanghimakak ni Rama ang pasangil ni Militar.  Gihulagway niya ang mga pamahayag ni Militar atol sa "Arangkada" sa DYAB Abante Pa, Bisaya! nga "hinanggaw."  Matod ni Rama di angayng ipahid ni Militar sa ubang mga tawo ang iyang kapakyas pagpanalipod sa iyang mga kliyente.
Nipasabot si Rama nga kon wa pang lang unta mamolitika si Militar, iya untang gipahibawo ang mga abogado sa City Hall sa mga nahitabo sa kaso.  Apan si Militar niingon nga wa magtagad ang mga abogado sa dakbayan pagkuha sa nagbuntaog nga records sa kaso.  Gani hangtod karon, segun ni Militar, wa magtagad silang Rama, Konsehal Edgardo Labella ug ubang mga abogado sa City Hall sa pagpahibawo sa korte nga manginlabot na sila sa kaso.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 8, 2012

Wa nay matago


Si Ramon Tulfo niangkon nga dunay hulagway.  Si Claudine Barreto duna say hulagway.  Si Tulfo niingon nga gamiton niyang hulagway sa umaabot niyang lindog sa pagpangasaba ni Claudine sa kahilakon nga kawani sa Cebu Pacific.  Si Barreto ni-tweet na sa hulagway sa garas sa iyang paa nga giingong naigo sa patid ni Tulfo.

Silang Raymart Santiago ug Barreto nihagit sa kadagkoan sa NAIA pagpagawas sa footage sa CCTV nga, nila pa, momatuod nga si Tulfo ang unang nanukmag.  Si Tulfo sa iyang bahin nipakita sa bun-og sa iyang nawong aron pagmatuod nga siya ang biktima kay gitabangan pagkulata nilang Santiago ug kaubanan.

-o0o-

Way makapugos ni Tulfo sa pagpagawas sa hulagway nga iyang nakuha.  Wa say makalalis sa katungod ni Barreto pagpaggawas sa iyang kaugalingong hulagway.  Apan ang duha ka hulagway di makapatin-aw sa kontrobersiya kinsay nibuhi sa unang kumo nga nakapaulbo sa sinumbagay tali nilang Tulfo ug Santiago.

Ang footage sa CCTV sa NAIA, kon duna man, mahimong mopakita sa tinuod nga panghitabo, atubangan sa nagkasungi nga mga pangangkon sa duha ka kampo.  Apan sa wa pang kalihok ang NAIA, nalumos nang publiko sa nagbaha nga mga pamahayag nilang Tulfo, Barreto, Santiago ug sa ilang mga dumadapig.  Nga naribalan na gani hinuon ang pagpadayon sa impeachment trial ni Chief Justice Renato Corona.

-o0o-

Naaghat ko pagsuwat ini tungod sa nagkadakong papel nga gihuptan sa publiko sa pagbutyag sa kamatuoran sa kontrobersiyal nga mga panghitabo.  Pipila ka takna human nabisto ang sumbagay, na-upload dayon sa YouTube ang video sa kabahin sa insidente.

Ang video nga gituohang nakuha sa usa sa mga nakakita sa sumbagay, pasahero man o kawani, wa hinuon maglakip sa pagsugod sa aksiyon.  Kay kinsa man tuod ang nagdahom nga mao toy mahitabo?  Apan ang video laing pahinumdom sa tanang hingtungdan nga, salamat sa bag-ong mga teknolohiya ug sa nag-usbaw nga pagpakabana sa katawhan, mahimong wa nay mga panghitabo nga matago.  Ni matabonan.

-o0o-

Nga maoy nahitabo sa nagpadayong impeachment trial ni Corona.  Puno sa mga ebidensiya nga nahipos sa prosekusyon ug nasupinahan sa Senado, ang nagpakabana nga katawhan mao ang niboluntaryo sa kasayuran ug mga dokumento sa mga deposito sa bangko ug ubang kabtangan nga wa angkona ni Corona.
Di nang katug nga maghayang ang mga kawatan sa panudlanan sa katawhan, ang mga mapahimuslanon sa gahom, ang mga nangyatak sa katungod sa uban ug ubang mga nagpahimus sa ilang influencia ug katigayonan.

Hinaot nga makamatngon na ang kinabag-an sa katawhan nga di sila inutil sa pagbadlong sa kahiwian.  Hinunoa nga sila ang labing gamhanan.  Ug kon magkahiusa pagbarug alang sa katarung, maoy angay nga labing kahadlokan sa mga nagtungkawo ug nahubog sa gahom.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 7, 2012

Kaligdong sa Batanes


Ivana, Batanes--Ang Honesty Cafe dinhi wa tukora aron pag-usab sa kalibotan.  Kon dili aron may kadangpan ang mga namiyahe gikan sa silingang isla sa Sabtang nga gipanggutom ug gipang-uhaw.  Apan public school teacher ang tag-iya.  Way panahon pagbantay sa tindahan.  Maong nakahunahuna siya pagsuway sa kamatinud-anon sa iyang mga silingan ug mga bisita.
Kon mosud ka dinhi, way mosugat ni mobantay nimo.  Ikaw ray magpili sa imong paliton.  Gibutangan og presyo ang matag baligya apan ikaw ray mag-igo pilay ibayad.  Kon tibuok ang imong kuwarta, ikaw ray magbuot pilay kuhaon nga sukli.  Yanong tindahan sa yanong mga baligya.  Apan labihan katalagsaon sa mensahe nga way day-o sa Batanes nga di moagi dinhi.

-o0o-

Ang kamatinud-anon sa mga Ivatan, ang lumad nga mga molupyo sa Batanes, wa magsugod ni matapos ning tindahana.  Wa silay krimen sud na sa daghang katuigan.  Gawas lang sa mga hubog nga mag-away, apan kon huwasan na mag-uli ra sab.
Labing hayahay dinhi mao ang mga polis, mga piskal ug mga huwes.  Wa silay kaso nga atimanon.  Ang kataposang nasugatan mao ang pagkasikop sa mga Taiwanese nga nasaag pagpangisda dinhi.  Way sud ang ilang prisohan sa dugayng panahon.  Maong gipamuhian ra sab dayong mga langyaw kay way gahin sa pagpakaon nila.

-o0o-

Bisan asa ka mosuroy, abli ang mga pultahan sa ilang mga pinuy-anan, gibiyaan ang ilang mga motorsiklo nga nagtangag pa sa mga yawe ug mga isdang gibuwad nga gibitay sa mga koral nga alambre.  Way bisan usang manghilabot.  Mga butang nga mabiyaan sa mga turista way motandog sud sa tulo ka adlaw, gawas lang kon matultolan og mas dali ang tag-iya.
Ang mga Ivatan tam-is nga magtinagdanay bisan asa magsugat.  Sa sud ug gawas sa Batanes.  Matinahuron sa tanan nilang bisita.  Usa ka magtutudlo nipasabot namo nga wa gyoy day-o nga gutmon dinhi.  Kay andam ang mga Ivatan nga mopakaon sa tanan nilang hiniposan kon mangayo lang ang nagkinahanglan.  Kay mauwaw sang mga Ivatan nga manghagad.

-o0o-

Nilambo pag-ayong turismo dinhi tungod sa lunsay nga paghigugma sa mga Ivatan sa ilang yutang natawhan.  Apan may mga Ivatan nga mas sulundon kay sa uban.  Samtang may mga tag-iya og Falowa (mga bangka nga motabok sa higanteng mga bawod sa Pacific Ocean ug South China) nga mobunal sa mga turista, may mas nagpakabana alang sa turismo.
Usa nila si Emiliano, ang kapitan sa Falowa nga among gisakyan paingon sa Sabtang.  Sa mga buwan nga tingbitay sa iro, nga nihit ang turista, mobiyahe siya bisan mas dako ang gasto kay sa kita.  Gigantihan ang iyang kabuotan.  Huwaman siya sa usa ka dakong negosyante ngadto sa Boracay aron manghimo og Falowa ug mobansay-bansay sa mga bangkero pagsungasong sa dagkong bawod sa Kabisay-an.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 5, 2012

Day-o sa Batanes


Batan Island, Batanes--Dihang nahibawo ang among mga higala nga manganhi mi sa Batanes, wa mi nila dasiga.  Pipila nila nipasidaan nga ang pagbiyahe maoy labing lisod.  Gawas nga mahal kaayong plitehan, kay sud sa dugayng panahon usa ra ka kompaniya sa ayroplano ang nagsilbi sa ruta, magsige pa gyod og kakanselar ang flights tungod sa hulga sa kahimtang sa panahon.
Wa ko maghinuktok og dugay.  Dihang nisugot ang akong asawa, nagsusi dayon ko online unsaon pag-anhi, asa mi puyo, unsay labing lamiang pagkaon ug unsay mga dapit nga masuroyan.  Akong napamatud-an nga lisod ug mahal gyong biyahe.  Apan ayroplano ang labing sayon nga paagi pag-anhi.

-o0o-

Tanan nakong giya sa pagbiyahe dinhi gikan online.  Daghang travel agencies ang nagpaibog sa ilang packages.  Apan mas sayon ang pagdiretso sa websites sa mga kompaniya sa ayroplano, hotels ug restaurants.  Ug blogs.  Karaan na hinuon ang kasagarang blogs parte sa Batanes.  Di na matawgan ang kasagaran sa gilistang mga numero sa telepono sa mga pinuy-anan nga way websites.
Nasulbad ni sa Facebook.  Mas bag-o ang entries.  May pipila gani nga karon pang tuiga nakaduaw sa Batanes.  Nahibaw-an hinuon nako nga di kasaligan ang tanan nilang sulti.  May mga pinuy-anan silang girekomendar nga sa among pagsusi di sama kanindot sa mga mga hulagway.

-o0o-

Way problema ang among ayroplano.  SeAir ray akong nahibaw-an online.  Apan tulo silang among naabtan sa karang Manila domestic terminal.  Labing bag-o ug barato ang Sky Jet, nga mao say labing dakog ayroplano.  Taas og diyutay ang Sky Pasada nga mohapit pa kadiyot sa Laoag.  Mao diay tingali nga gilaslasan sa SeAir og katunga ang ilang plitehan.
Nilupad ang among ayroplano sa alas-6 sa buntag.  Nitugpa mi sa Basco Airport sa alas-7:10.  30 ang ilang kapasidad, 13 ra ming pasahero.  Pagsud namo sa gamayng terminal, nagpaabot nang among mga bagahe.  Duha ang nisugat nga may karatula sa akong ngan.

-o0o-

Nikuyog ko sa babaye nga nagpailang taga DDD Habitat, ang pinuy-anan nga girekomendar sa bloggers.  Pag-abot namo, wa ganahing akong asawa sa among kuwarto sa ikatulong andana kay titip kaayong mga hagdanan.  Maong nagpakyaw mig tarysikol ug nigahin sa unang takna pagpangita og pinuy-anan.
Pulos bakante ang Batanes Resort, Dive Batanes, Amboy Hometel ug Batanes Seaside Lodge.  Dihang nipili mi sa Seaside (kay may wifi), nanawag nako si Proto Galarion, manager sa Fundacion Pacita, nga una nakong gisuwayan online apan fully-booked.  Nipahibawong may bakante silang kuwarto sa usa lang ka adlaw kay may guest silang nikanselar.

Maong gawas nga nakapuyo mi sa Fundacion, ang labing luho dinhi, nakalibot pa gyod sa tibuok Batan Island, nakapaniudto sa Marlboro Country ug nakapamalit sa Honesty Cafe sa unang adlaw adlaw pa lang.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 2, 2012

Halad sa Bohol


Maayong balita alang sa mga pasyente sa Bohol nga nagkinahanglan og libreng operasyon.  Ang Philippine College of Surgeons ug ang ABS-CBN Central Visayas mopasiugda og usa ka semana nga libreng operasyon alang sa duha ka gatos ka pasyente sa Tagbilaran City ug sa kalungsoran sa Bohol.
Gitakda ang kalihokan karong Mayo 16-20, 2012.  Mga doktor gikan sa Manila, inabagan sa nurses ug ubang mga boluntaryo gikan sa Sugbo ug Bohol, ang mohimo sa major ug minor surgeries.  Ang kinatibuk-ang kalihokan himuon sud sa Governor Celestino Gallares Memorial Hospital.  Nga mopagamit sa tanan nilang lawak ug kahimanan.  Hinaot nga ang labing nagkinahanglan natong mga Kapamilya mapahibawo nimo aron nga makapahimus ning gitanyag nga talagsaong tabang.

-o0o-

Ika-11 ka tuig na nga gipasiugdahan kining libreng operasyon.  Nga gihimo sa nagkalainlaing bahin sa nasud.  Labing menos, 1,200 na ka kabos nga mga pasyente ang nakapahimus sa proyekto.  Karong tuiga, mga Bol-anon ang napilian sa mga tigpasiugda nga halaran sa libre nga pangalagad.

Apil sa major surgical operations nga mahimo sa Bohol karong buwana mao ang mosunod:  Myoma, goiter, hernia, ovarian cyst, hemorrhoid, gall bladder, tumor ug gisi sa ngabil ug buslot sa lingagngagan.  Ang minor surgeries maglakip sa sebaceous cysts.

Ang mga pasyente ipaubos hinuon og social ug medical screening sa di pa itakda ang ilang turno sa operasyon.

-o0o-

Nagpadayon na karon ang screening sa Gallares Hospital sa Miguel Paras St., Tagbilaran City sugod sa alas-8 sa buntag hangtod sa alas-5 sa hapon.  Tak-opan ang screening karong Biyernes, Mayo 4, aron maandam ang tanang makapasar nga mga pasyente alang sa operasyon.  Ang mga pasyente nga may laboratory results giawhag sa pagpakita sa ilang mga dokumento ngadto sa mga doktor aron mas daling matugkad ang ilang balatian.

Atol sa screening, susihon sa mga doktor ang kahaom sa panglawas sa mga pasyente alang sa makuti nga operasyon.  Kini aron kalikayan ang posible nga mga komplikasyon.  Susihon sab sa social workers ang ekonomikanhon nga kahimtang sa mga pasyente.  Kini aron pagtino nga ang labing tabanganan mao gyod ang una nga maatiman.

-o0o-

Kon taga Sugbo ka ug gustong motabang, gidasig ka sa pagsagop og pasyente, pag-atiman sa iyang mga panginahanglan sa di pa ug human sa operasyon.  Mahimo sang motampo og IV fluids ug ubang medical supplies nga gikinahanglan kaayo sa pagpahiuli sa kahimsog sa mga pasyente human sa operasyon.
Mahimo kang makiglambigit sa Bantay Bata 163 Cebu.  O ba kaha sa DYAB Abante Pa, Bisaya, nga nagsaulog sa iyang ika-17 nga anibersaryo karong tuiga, pinaagi sa among landlines:  4221950, 4221953 ug 4221956.  O kon taga-Bohol ug makahigayon, mahimong modiretso sa Governor Celestino Gallares Memorial Hospital.  Daghang salamat daan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 1, 2012

Maniobra sa RTWPB


Makahasol ang pasangil nga namakak ang secretariat sa regional wage board sa Central Visayas.  Nga ilang gilubag ang mga numero sa lokal nga ekonomiya.  Sama sa inflation rate (kapaspas sa pagburot sa presyo sa mga palaliton) ug sa purchasing power (ang tinuorayng balor sa suholan) sa mga mamumuo sa Sugbo, Bohol, Negros Oriental ug Siquijor.
Ang pasangil wa himoa sa bugoy sa eskina.  Di sab kinuha sa tumoy sa buhok.  Ang namasangil maong sakop sa Regional Tripartite Wages and Productivity Board (RTWPB 7), si Joe Tumongha sa Alliance of Progressive Labor (APL).  Kinsa nakakuhag mga dokumento sa National Statisctics Office (NSO) nga pulos nidason sa dinaliang uminto sa suholan.

-o0o-

Hagbay rang gikuwestiyon ang kamakiangayon sa RTWPB 7 sa pagsubli sa suholan sa rehiyon.  Gawas nga upat sa pito ka sakop nga gipasanginlang nagkonsabo pagpatigbabaw sa hakog nga interes sa mga negosyante, ang mga kawani nga nagpalihok sa secretariat gidudahan sang nakalimot sa hut-ong nga ilang gigikanan ug tua na kapusta sa pikas.
Dihay insidente niadtong ang RTWPB 7 gipangulohan pang Exequiel Sarcauga, kinsa gibalhin na sa Eastern Visayas:  Si Atty. Glen Tabon, abogado sa RTWPB 7, nikuwestiyon sa pagbuak ni Sarcauga sa 2-2 nga tabla sa botasyon pagdeklarar sa supervening condition niadtong Mayo sa niaging tuig.

-o0o-

Niinsistir si Tabon nga di balido ang botasyon.  Kay ubos sa mga lagda, upat ka boto nga mayoriya ang gikinahanglan.  Gisang-at ni Tabon ang iyang pagsupak ngadto sa National Wages and Productivity Commission (NWPC).  Ang NWPC nipatigbabaw sa legalidad sa boto ni Sarcauga ug sa resulta sa botasyon.
Apan uwahi nang tanan.  Nasapawan nang orihinal nga botasyon sa laing botasyon sa RTWPB 7 nga nibasura sa pagdeklarar nga dunay supervening condition, 3-2.  Septiyembre na nabawi ang sayop.  Salamat sa sayop nga hubad ni Tabon sa mga lagda, ang RTWPB 7 maoy usa sa labing iwit nga nakapausbaw sa minimum nga suholan sa niaging tuig.

-o0o-

Kon dunay mga kawani sa RTWPB 7 nga sama kakadudahan ni Tabon, unsa man intawoy dag-anan sa mga anak sa singot?  Maniobra ba diay sa mga numero ang tinuod nga hinungdan nganong nagsige pa og lalis ang mga sakop sa RTWPB 7 samtang nakakita na og abundang sukaranan ang ubang rehiyon sa mas sayo nga pagpausbaw sa suholan karong tuiga?

Kon mapamatud-an nga gilubag ang mga numero sa mga timaan sa lokal nga ekonomiya, mas lig-on nang sukaranan ang pagkuwestiyon sa kanunayng pagdapig sa mga kapitalista sa mga direktor sa Department of Trade and Industry (DTI) ug National Economic Development Athority (Neda).  Ug inay tahuron ang sukwahi nilang opinyon, angay silang bitayon sa sa paghikaw sa mga anak sa singot sa makiangayon nilang bahin sa bunga sa produksiyon.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for April 30, 2012

Kalbaryo sa labor


Wa nay mahadlok sa labor.  Sa pagtimaan sa mga anak sa singot sa Labor Day karong tuiga, angayng pamalandongan ang pait nga kamatuoran:  Di na mokurog ang mga negosyante ug ang gobyerno sa labor.  Lahi sa unang panahon.  Kanus-a ang labor labihan kalig-on.  Tanang makiangayon niyang demanda itugyan.  Kay, kon dili, segurong ma-inutil ang ekonomiya.
Karon, bisan unsaon og siyagit sa labor, wa nay maminaw.  Sa kadalanan man.  O sa mga bay balaoranan.  Kasagaran sa mga protesta sa kadalanan, mas daghan pang polis kay sa nagmartsa nga mga mamumuo.  Gilawalawaan nang balaodnon alang sa P125 nga usbaw sa suholan.  Apan giyak-an lang sa daghan na uyamot nga mga Kongreso.

-o0o-

Usa sa nakapaluya sa labor mao ang kalibotanong uso sa kontraktuwalisasyon ug outsourcing.  Nga gisagop dayon sa Pilipinas.  Wa nay magbabalaod nga moangkon og responsibilidad sa pag-usab sa mga probisyon sa labor code.  Paghatag sa mga kompaniya og abundang lusot gikan sa naandang mga lagda sa regularization sa mga trabahante.
Apan si kanhi senador Ernesto Herrera ang gipahimungtan sa mga anak sa singot.  Bisan giunsa niya pagpanghimakak sa mga pasangil, siyay gitunglo sa bangis nga pagbudhi.  Maong gawas nga wa na gyong kabalik sa kongreso, gipalayas pa gyong iyang anak ug manghod gikan sa ilang mga katungdanan sa Bohol.

-o0o-

Ang labing bag-ong kontrobersiya ni Herrera nibisto sa laing eskandalo:  Ang pagkabuak-buak sa labor.  Si Herrera nangangkon nga maoy tinuod nga pangu sa Trade Union Congress of the Philippines (TUCP) human siya gipalagpot sa kampo sa orihinal nga pangu nga si Democrito Mendoza.
Mas unang nagbuwag ang militanteng mga unyon.  Ang Kilusang Mayo Uno (KMU) ug ang Partido ng Manggagawa (PM) pulos may representante sa Kongreso apan di magkaduol.  Nakadaog man tuod og lingkoranan ang TUCP human sa pila ka pagsuway, apan ang pork barrel ni Kongresista Raymond Mendoza nabisto nga gihurot og bubo sa North Cotabato kansang gobernadora iyang asawa.

-o0o-

Nasaksihan nakong pagsugod sa kahuyang sa labor dul-an sa tulo ka dekada nang nilabay.  Gipa-cover mi sa certification elections sa usa sa labing dakong kompaniya sa Sugbo.  Inay magsilbing reporters, kami maoy gipahatag sa pan ug softdrinks ngadto sa mga trabahante.  Wa mi mahibung nganong napilde ang unyon nga nanag-iya sa among sibyaanan niadtong maong piniliay.
Alang nako, mao ni kataposang lansang sa lungon sa kaligdong sa labor:  Ang pangurakot sa kadagkoan.  Dunay labor leaders nga mas adunahan pa kay sa mga kapitalista.  Gipahimuslan ang ilang mga sakop isip "labor dealers."  Pipila na lang sa mga mamumuo ang may unyon.  Ang mga sakop sa unyon wa pa gyoy kalipay.  Nagduda ila pa bang interes ang gipakigbisogan sa unyon.  Giisip nang union dues nga laing bayhon sa pangilkil.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for April 29, 2012

Abuso sa wage board


Sublion sa Kongreso ang managlahing suholan sa mga rehiyon.  Di makiangayon nga nalansang ang suholan sa pipila ka rehiyon.  Nga nabiyaan na pag-ayo sa minimum nga suholan sa Metro Manila.  Sama sa Sugbo, kansang minimum nga suholan nga P305 matag adlaw, menos og P121 sa minimum nga suholan sa Metro Manila nga P426.
Mao ni ang baruganan ni House Deputy Speaker Erin Tañada dihang gipahibawo sa masulub-on nga kahimtang sa mga anak sa singot sa Sugbo ug Central Visayas.  Nga motimaan sa Adlaw sa Pamuo karong tuiga nga, sama sa naandan, maglaway sa mas una ug mas dakong uminto sa suholan sa mga mamumuo sa National Capital Region (NCR).

-o0o-

Nipasabot si Tañada nga, inay makatabang, makadaot sa kampanya og dugang mga puhonan ang managlahing suholan sa mga rehiyon.  Nabalaka siya nga, inay madasig, maglibog ang lokal ug langyaw nga mga negosyante sa nagkadako nga kang-a sa suholan sa nagkalainlaing lalawigan.
Awhagon ni Tañada ang iyang kaubanan sa Kongreso pagsubli sa gahom pagtakda sa suholan nga ilang gitugyan ngadto sa regional wage boards.  Alang niya mas makiangayon ang pagtakda og usa lang ka suholan alang sa tibuok nasud.  Aron nga ang mga lalawigan, dakbayan ug kalungsoran makaangkon og managsama nga kahigayonan sa paglambo.

-o0o-

Gidasonan sab ni Tañada ang sugyot nga hukasan sa gahom pagbotar atol sa mga deliberasyon sa wage boards ang mga representante sa Department of Trade and Industry (DTI) ug sa National Economic Development Authority (Neda).  Aron mapatigbabaw ang tumong sa balaod paghatag og patas nga kahigayonan sa tagduha ka representante sa labor ug management.
Uyon si Tañada sa mga paniid nga ang kadagkoan sa DTI ug Neda mas suod sa mga negosyante.  Di tungod kay maoy gipitik sa ilang kasingkasing.  Kon dili tungod kay maoy panginahanglan sa ilang mga gimbuhaton:  Ang pakiglambigit sa tanang higayon sa labing dagko nga mga haligi sa mga industriya ug mga tag-iya sa puhonan.

-o0o-

Samtang nangandam pagtimaan sa Adlaw sa Pamuo, ang mga anak sa singot sa Sugbo, Bohol, Negros Oriental ug Siquijor gideklarar na sab sa mga sakop sa regional wage board nga taga laing planeta.  Nga wa maapektahi sa subsob ug dagkong usbaw sa presyo sa lana, sa pagsaka sa plitehan, pagburot sa presyo sa inadlawng palaliton ug pagsaka sa matrikula sa mga eskuylahan.
Nga maoy gipasikaran sa pag-usbaw na sa suholan sa mga mamumuo sa Calabarzon.  Nga maoy gipasikaran sa pagdeklarar na og "supervening condition" sa NCR.  Kanus-a man makaamgo ang mga sakop sa Regional Tripartite Wages and Productivity Board (RTWPB) 7 nga ang pagsubli sa suholan kinahanglang ipasikad sa tinuoray nga mga panghitabo sa pamuo ug patigayon?  Ug di sa personal lang nilang mg opinyon?  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for April 28, 2012

Bakak sa RTWPB 7


Hapit ko mahagbong sa lingkoranan.  Pagpahibawo sa wage board sa Central Visayas nga way usbaw sa suholan ning higayona.  Labi na dihang niingon si RTWPB 7 Chairperson Gloria Tango nga bisan ang duha ka representante sa labor niangkon nga gamay rang uminto sa mga palaliton ug way supervening condition nga motugot sa sayo nga pagsubli sa suholan.
Unsa may nahitabo nilang Atty. Ernesto Carreon sa ALU-TUCP ug Jose Tumongha sa APL?  Nakalimot ba nga ang ilang kahugpongan maoy nipasaka og mga petisyon sa usbaw sa suholan?  Gibakwi na bang awhag sa ilang kahugpongan sa dinalian nga pagsubli ug pagpausbaw sa P305 nga minimum nga suholan?

-o0o-

Naglaom kong nasayop lang si Tango sa pagkutlo nilang Carreon ug Tumongha.  Apan bisan giunsa namo og paningkamot di makontak ang duha.  Pulos way manubag sa ilang telepono.  Nisamot kog kaluya pagkabasa sa pamahayag ni Tumongha nga, inay mokuwestiyon, nipasabot sa hukom sa RTWPB 7 nga way supervening condition.
Natakdan na ba silang Carreon ug Tumongha sa sakit sa ilang gisundan nga labor sector representatives?  Nga sakop na sila sa collegial body ug busa di makiangayon nga ang sentimento ra sa ilang sektor ang paminawon?  Ug giabot na sa talaw human gisigaan sa mata sa mas beteranong mga sakop nga nanggungis na sa katungdanan?

-o0o-

Maayo na lang nga sa kataposan nasakpan ni June Berongan sa DYAB Radyo Patrol si Tumongha.  Kinsa nideklarar atol sa Arangkada nga sayop ang pahibawo ni Tango.  Matod niya gikuwestiyon nilang Carreon ang mga numero nga gipakita atol sa tigom sa RTWPB 7 niadtong Huwebes:

• Si DTI 7 Director Asteria Caberte igo lang nitaho nga gamay rang uminto sa palaliton apan nibiya nga wa manubag og mga pangutana;
• Duha ra ka merkado (Mandaue ug Talisay) ang gisusi sa DA, nga nideklarar dayong gamay rang uminto sa mga produkto sa agrikultura; ug
• Sayop ang mga numero nga gipresentar sa secretariat mahitungod sa purchasing power ug inflation rate sa rehiyon.

-o0o-

Si Tumongha nipasalig nga di niya budhian ang interes sa mga anak sa singot.  Nisaad siya nga barugan ang lig-ong mga sukaranan sa ilang petisyon sa dinalian nga uminto sa suholan.  Ipakita niya sa sunod nga tigom sa RTWPB 7 karong Mayo 10 ang mga dokumento nga ilang nakuha sa National Statistics Office ug ubang mga buhatan.
Nangayo si Tumongha og tabang gikan sa mga konsumidor.  Sa pagtabang nila pagsusi sa tinuorayng presyo sa mga palaliton.  Aron nga itandi sa resulta sa monitoring sa DTI nga kanunayng nipahiyos sa mga presyo.
Si Tumongha, ang labing bag-ong sakop sa RTWPB 7, nipasidaan nga kon luokon gihapong labor, mobiya siya sa katungdanan ug mouban sa kampanya pagpabungkag sa regional wage boards.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for April 27, 2012

Grand Halad sa CNU


Cebu Normal University, Cebu City--Anhi himuon ang sunod nga Grand Halad sa Kapamilya (GHSK).  Naa na sa ikalima niyang tuig, ng labing dakong piyesta sa libreng mga pangalagad mahitabo karong Hunyo 30.  Kabahin sa tibuok buwan nga pagsaulog sa ika-17 nga anibersaryo sa DYAB Abante Pa, Bisaya!

Mao ni unang higayon sa GSHK dinhi.  Apan hagbay rang nakigtambayayong ang CNU sa DYAB ug ABS-CBN Cebu.  Silay nitipig sa nagbahang relief goods sa Kapamilya Relief Campaign alang sa mga biktima sa bagyong Sendong niadtong Disyembre.  Samang silay gidangpan sa Kapisanan ng mga Brodkaster ng Pilipinas (KBP) Cebu Chapter nga pundohanan sa relief goods alang sa mga biktima sa bagyong Frank niadtong Hulyo 2008.

-o0o-

Hinaot nga wa kabatyag silang Presidente Marcelo Lopez ug ubang kadagkoan sa CNU nga amo silang giabusohan.  Bisan tinuod nga amo silang gisiging-siging niadtong Disyembre.  Kanus-a desperado ming nangita og kapahimutangan sa relief goods nga niawas na sa ABS-CBN Broadcast Complex sa Jagobiao, Mandaue City ug sa among relief operations center sa Fuente Osmena.

Nakahunahuna dayon ko sa CNU.  Apan wa koy numero ni Lopez.  Maong nagpalaban kong Carmi Cavanlit sa TV Patrol Central Visayas nga masteral student sa CNU.  Salamat na lang nga di sila kutikutihan.  Gitahasan dayong Lopez si CNU Vice President Bibiana Isok pag-abli sa social hall alang sa nagbuntaog nga hinabang sa manggihatagong mga Sugbuanon.

-o0o-

Ning laing hugna sa among paghangyo sa CNU, nangahas na sab mi.  Una ming nanghangyo ni Dr. Ledidica Leyson sa CNU Alumni Assocation.  Dihang niingon siyang uyon si Lopez, nagpanon dayon mi paingon dinhi nga wa magda og bisan unsang papel sa pormal nga pananghid.

Gawas nga gilibot mi nilang Lopez, Isok ug Leyson sa tibuok main campus, gitugotan pa gyod mi nila nga makaggamit sa tanang hawan nga mga luna ug sa pulos hamugaway nga Samuel McClintock Hall, EMMA Hall, Tandang Sora Hall ug social hall alang sa kaliboan ug usa ka libreng pangalagad sa GHSK.

-o0o-

Maong palihug markahi nang daan ang imong kalendaryo.  Alang sa mas dako nga GHSK karong Hunyo 30 puhon.  Sama sa naandan, duna tay libreng konsultasyon ug mga tambal, libreng ibot sa ngipon, libreng laboratory services, libreng notaryo ug legal services, libreng livelihood skills training, libreng tupi ug masahe, libreng veterinary services ug one-stop sa nagkalainlaing buhatan sa gobyerno.

Daghang salamat nilang Lopez ug kaubanan sa paghangop sa GHSK sa CNU.  Gipasaligan ming Lopez nga wa siyay panagana.  Kay kabahin sa batakang tahas sa CNU ang pakiglambigit sa nagkalainlaing sektor pagtabang sa labing nagkinahanglan.

Hinaot wa makugang ang mga tinun-an ug magtutudlo nganong abot sa dunggan ang among ngisi pagbiya dinhi.  Mga institusyon sama sa CNU ang tinuod nga yawe sa kalamposan ug kamalungtaron sa GHSK.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for April 26, 2012

Pamugas ni Palmares


Di ang nangangkon nga tag-iya sa luna.  Kon dili ang iya rang abogado ang nagbuut-buot pagtanyag.  Nga bayran ang gasto sa pagpahawa sa mga molupyo gikan sa San Miguel, Apas, Cebu City.  Aron mamalhin ngadto sa relocation site nga mapilian sa Cebu City government.  O tukoran sa mga molupyo kon mag-iyahay pagpangita og bag-ong sinugdanan.
Pagmatuod nga maggikan sa iyang kaugalingong bolsa ang kuwarta, gisaway ni Atty. Roberto Palmares ang iyang kliyente.  Matod ni Palmares siya ang nitakilid sa tanang gasto sa 15 na ka tuig nga husay sa kaso.  Gipasanginlan niya si Mariano Godinez nga wa motabang bisan sa pagpakopya sa mga dokumento nga gikinahanglan sa korte.

-o0o-

Usa ka adlaw human nipahibawo sa iyang P17 milyones nga tanyag, si Palmares nanawag na sab nako aron pagpahibawo nga iyang giusbawan ang tanyag ngadto sa P20 milyones.  Tubag ni niya sa pasiunang reaksiyon sa mga molupyo nga gigamyan ra sa orihinal nga tanyag.  Ug sa sumbalik nga tanyag ni Mayor Mike Rama nga mohatag siya og mas dakong kantidad aron magpabilin ang mga molupyo sa luna.
Matod ni Palmares apil na sa P20 milyones ang gasto sa mga molupyo paghakot sa ilang mga butang ug pagbayad sa ilang abogado.  Apan nitataw nga ang tanyag kutob ra sa alas-5 sa hapon sa adlawng Huwebes.  Kay di siya mahimong magpaabot hangtod sa hangtod.

-o0o-

Nagkalainlain ang hubad sa tanyag ni Palmares:  Una, aron mahawan sa labing daling panahon ang 4.7 ka ektarya nga luna; ikaduha, nga namugas-pugas si Palmares aron makuha na ang iyang bahin kon mahalin nang luna; ug ikatulo, nga lipatlipat ning tanan aron mabuak-buak ang Archangels Residents Mergence Inc. (ARMI), ang kahugpongan sa mga molupyo, aron nga mas dali silang palayason.
May laing hubad nga gitanyag si Kongresista Tomas Osmena:  Nga nahalin nang luna, ug nga kabahin ni sa konsabo nilang Palmares ug sa kadagkoan sa City Hall pagpanguwarta sa kalbaryo sa mga molupyo.

-o0o-

Mga abogado nipasabot nako nga di talagsaon ang transaksiyon tali nilang Godinez ug Palmares, nga ang abogado maoy moabaga sa tanang gasto ug igo na lang bahinan kon magdaog nang kaso ug kon mahalin nang yuta.  Matod nila kasagaran 10% ang bahin sa abogado.  Sa ato pa, kon P1 bilyon ang halin sa luna, P100 milyones ang bahin ni Palmares.
Sa ikaduha niyang pagtawag nako, nikumpisal si Palmares nga dugay na silang wa magkasulti sa iyang kliyente nga tua na magpuyo sa Manila.  Nagduda siya nga mga anak ni Godinez ang nagsige og hulhog sa amahan.  Nakapatumaw ni sa lehitimong pangutana:  Kon mao nga di ingon ana ka-interesado ang nangangkon nga tag-iya sa luna, nganong si Palmares mas Godinez pa man kay ni Godinez?  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com