Arangkada of Leo Lastimosa for May 25, 2012

Alas ni Corona


Kon tinuod nga giplano nang daan ni Chief Justice Renato Corona ang iyang walkout niadtong Martes, unsa may iyang tuyo?  Igo ba lang nga nilikay sa pagpanubag og mga pangutana gikan sa mga abogado sa House Prosecution panel ug sa senator-judges?  O may giandam siya nga mas dako pa gyong salida?
Kon wa pa siya mababagi sa mga guwardiya sa Senado, ug kon wa pa maabti sa pagpakandado ni Senate President Juan Ponce Enrile sa tanang pultahan sa building, asa man padung si Corona?  Motago ba sa iyang buhatan sa Korte Suprema?  Aron paglikay sa pagsagpa og contempt ug bisan unsang kamandoan sa impeachment court?

-o0o-

Maglisod na ta pagsubay sa orihinal nga plano ni Corona kay wa man siyang kagawas sa Senado.  Ang iyang kaisog pagpangutana kon gidakop ba siya ni Heneral Jose Balajadia Jr., ang Sergeant-at-Arms sa Senado nga nibabag sa iyang pagpaingon sa elevator gikan sa ikaduhang andana paingon sa basement parking, ug ang pagpanukmat sa iyang asawang si Cristina kon gideklarar na bang martial law, nagmatuod sa katuyoan nila pag-ikyas.
Klaro nga ang pagsakay og wheelchair human sa giingong pagtidlom sa blood sugar nga nakapaluya niya kabahin na sa Plan B.  Kay seguro mang masabonan ug ma-contempt kon isog lang gihapong nibalik sa session hall.

-o0o-

Apan bisan na-ospital na, si Corona may alas pa gihapong gikuptan.  Mahimo siyang mo-inat sa iyang kaluya, ginamit ang 20 anyos niyang diabetes ug duha ka operasyon sa kasingkasing, aron paglangay sa impeachment trial.  Kay di man tinuod tawhanon kon hukman siya sa senator-judges samtang masakiton pa.  Labi na kon pakapinan og tinga-tinga.
Mas utokan hinuon niya si Enrile.  Nga nitahud sa 48 ka oras nga gipangayo sa mga doktor ni Corona.  Apan nitakda nang daan sa oral arguments sa prosekusyon ug depensa nga maoy pormal nga motak-op sa husay, mopakita o dili si Corona, unya sa Lunes.  Ug ang botasyon pag-absuwelto o pagkonbikto ni Corona labing dugay unyang Martes.

-o0o-

Laing alas ni Corona mao ang hingpit niyang pagkontrolar sa Korte Suprema.  Nga makahimo sa pagluwat na sab og temporary restraining order (TRO) batok sa pagtiwas sa impeachment trial sa di pang Martes.  O pagsalikway sa desisyon, labi na kon batok ni Corona, liwas sa Martes.  Kon takos nga magbinastos sa impeachment court, mas takos si Corona nga mopahamtang og constitutional crisis ngadto sa nasud.
Apan masupak lang ni Corona ang kabubut-on sa Senado, nga maoy bugtong gitahasan sa konstitusyon paghusay sa tanang kaso sa impeachment, kon makuha niya ang suporta sa kinabag-an sa katawhan.  Way mahimo ang nihit niyang mga tigpaluyo.  Nga naglakip sa mga loyalista ni kanhi presidente Gloria Arroyo.  Ug pipila ka obispo nga nasuburnohan ni Arroyo.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 24, 2012

Nangita og bikil


Klarong way plano si Chief Justice Renato Corona pagpanubag og mga pangutana.  Gikan sa iyang kaugalingon nga mga abogado sa depensa.  Gikan sa pribado nga mga abogado sa House Prosecution Panel.  Ug gikan sa senator-judges.  Bisan pipila nila klarong naa kapusta niya.

Niatubang si Corona sa Senate Impeachment Court kay, tungod sa mga ebidensiya sa iyang peso accounts nga napakita sa prosekusyon ug sa mga ebidensiya sa iyang dollar accounts nga napakita ni Ombudsman Conchita Carpio-Morales, wa siyay laing kapilian.  Kinahanglan siyang motagsa-tagsa pagtubag sa mga pasangil.  Kay di na paigo ang gay-ot na uyamot niya nga gahot sa Hacienda Luisita.

-o0o-

Apan di ganahan si Corona nga manubag og pangutana.  Kay unsaon man niya pagpasabot diin gikan ang nagbuntaog niyang kuwarta sa bangko?  Kay bisan wa pa silay gasto sa pagkaon, sinina, tambal, matrikula ug ubang batakang mga panginahanglan--puno sa ilang pagka wa nilay maid, drayber ug aircon--labihang dakoa ra gihapon sa iyang kuwarta sa bangko kon itandi sa way iban nga suholan gikan sa nagkalainlaing katungdanan niya sa gobyerno.
Bisan kapila pa pilu-piluon ang iyang mga dolyar sukad sa Dekada 60, di gihapon makapatin-aw sa iyang dul-an sa usa ka bilyon ka pesos niyang pundo nga nakit-an sa prosekusyon ug Ombudsman.  Maong di siya andam nga manubag og mga pangutana.

-o0o-

Maong wa magdali si Corona pagbasa sa iyang sinuwat nga pamahayag.  Mas taas ang iyang pakapin.  Nga, bisan kapila siya sal-oti ni Senate President Juan Ponce Enrile, wa gyod siya mag-apura.
Nagpaabot tingali si Corona nga lisudlisuron siya.  Kumbinsido tingali nga, bisan sa pasalig sa prosekusyon ug senator-judges nga tahuron siya, mahiagom sab siya og mga insulto ug pakauwaw, nga nahimo nang naandan nga kabahin sa impeachment trial.  Apan gipatuyangan siya ni Enrile.  Dihang nitiyabaw sa kataas ug kalahap na sa diskurso ni Corona, gitambagan silang Enrile pagpangandam na lang sa cross examination.
Maong naglisod si Corona pagpangita og sukaranan sa pagbiya aron paglikay sa tanang naglungut-lungot na pagsukitsukit niya.

-o0o-

Kon tinuoray gyong naluya, sayon rang Corona ang pagpananghid.  Nunot sa kamapailubon ni Enrile, di unta lisod ang pagtugot niya pagbiya og sayo.  Apan kinahanglan siyang mobalik.  Alang sa cross examination sa prosekusyon ug sa mga pangutana sa senator-judges.
Maong kinahanglan siyang mangita og bikil.  Maong inay mopasangil nga naglain ang iyang panglawas, gideklarar nga siya ang Chief Justice sa Korte Suprema ug nga mobiya na siya.  Maong ang kalit niyang pagkaluya--gikan sa pagtidlom sa asukar sa dugo ngadto sa hulga sa atake sa kasingkasing--maoy nakit-ang labing epektibong lusot pagpangayo og dugang lugway.  Samtang gipangandaman pang dugang hanig sa mas malungtaron nga panagang.

Sama sa pagbaraw sa Korte Suprema sa kinatibuk-an gyong husay sa Senado.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 23, 2012

Pag-atubang ni Corona


Naglisod si Corona pagkuha sa simpatiya sa publiko.  Dihang nagsugod paglugmaw ang iyang luha sa pagsugid sa kasakit nga nahiagoman niya ug sa mga sakop sa iyang pamilya, giputol siyang Senate President Juan Ponce Enrile.  Dihang nisugilon unsa siya kabuotan ug unsa kaligdong ang iyang katiguwangan, giputol na sab siyang Enrile.
Ang bisan unsang kaluoy nga namugna sa kasubo sa iyang tingog gipulihan sa pagduda dihang nipahibawo nga dato silang daan, nga malampuson siyang abogado sa wa pa masud sa gobyerno, nga yano kaayo ang ilang kinabuhi ug nga hawa sa bisan unsang kapritso ang ilang pagpuyo.

-o0o-

Labing dakong babag sa pagpangumbinser ni Corona sa iyang kamadaginuton mao ang sukwahi nga kasayuran nga nitumaw sa lima ka buwan nang impeachment trial.  Dihang niingon nga wa sila mamalit og mahalong kabtangan, nahinumdoman sa mga naminaw ang multi-milyones pesos nga kabalayan nga iyang napalit segun sa mga dokumento sa Land Registration Authority (LRA) ug Bureau of Internal Revenue (BIR).

Dihang niingon nga wa siya mamalit og mahalong sakyanan ug way drayber ni katabang, nahinumdoman sa katawhan ang luhong mga sakyanan sa Korte Suprema nga gigamit sa personal niyang katuyoan, libreng mga biyahe sa Philippine Airlines samtang nag-ung-ong ang mga kaso sa PAL sa labawng hukmanan ug ang 31 niya ka armas nga narehistro sa Kampo Crame.

-o0o-

Ang diskurso ni Corona sa wa pa manubag og bisan unsang pangutana wa katabang sa iyang kawsa.  Igo ra niyang gisubli ang bahaw na kaayong mga linya niya sa Hacienda Luisita nga gisigehan na og balikbalik sa nahauna niyang mga pakigpung ug pamahayag sa media nga, kon basehan ang sibaw nga sentimento batok niya, wa tuohi sa publiko.
Ang bag-o ra niyang gisulti mao ang pasangil nga gigawongan na si Presidente Aquino nilang Ronald Llamas ug sa ubang mga walhon sa Malakanyang ug ang iyang pagpakauwaw ni Jose Basa, ang namatay nang uyoan sa iyang asawang si Cristina.

-o0o-

Samtang nagsuwat ko ini, napanid-an sa among mga guwardiya sa ABS-CBN Broadcast Complex nga nimenos ang gidaghanon sa mga sakyanan sa Cebu North Road.  Klarong daghan ang nipili sa di lang una pagbiyahe aron pagtan-aw sa testimoniya ni Corona sa telebisyon ug sa pagpaminaw niya sa radyo sa ilang kabalayan ug mga buhatan.
Di hinuon sama kamingaw ang kadalanan sa mga away ni Manny Pacquiao (nga di gyod sipyaton ni Corona pagtan-aw sa Las Vegas).  Nga natunong sa mga adlawng Dominggo.  Giusikan hinuon ni Corona ang dakong interes sa katawhan.  Inay mohangop sa tanang pangutana, nga dugay nang nag-ung-ong batok niya ug taudtaod na sab niyang gilikay-likayan, nangita hinuon siya og laing hinungdan sa paglangay-langay paglimpiyo sa iyang ngan ug kadungganan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 22, 2012

Pukpok sa ulo


Labing pait nga kamatuoran nga mohamok ni Chief Justice Renato sa iyang pag-atubang sa senator-judges mao nga siya ra sab ang nihatag sa labing lig-ong ebidensiya batok niya:  Siya ang nagpaabli sa dollar accounts nga, salamat sa hingpit nga suporta sa mayoriya sa iyang kaubanang mga mahistrado sa Korte Suprema, malampuson unta niyang natagoan gikan sa publiko.

Wa mag-usik og panahon ang mga abogado ni Corona sa pagpahibawo sa tanang hingtungdan nga di ila ang desisyon, kon dili iya sa talahuron nila nga kliyente, ang pagpahamtang og kundisyon sa di pa mohatag sa iyang testimoniya--nga kinahanglang supinahan una sa Senate Impeachment Court si Ombudsman Conchita Carpio-Morales.

-o0o-

Ambot unsay nasud sa hunahuna ni Corona.  Nagtuo bang gikan ra sa tumoy sa buhok ni Morales ang pasangil nga duna siyay $10 milyones nga dollar accounts?  Masaligon ba nga kon pugson pagpa-atubang sa Senado ang Ombudswoman mahukasan nila sa kataphaw sa iyang imbestigasyon?  Ug busa mapalig-on ang pasangil nga gipalihok ni Presidente Noynoy Aquino ang kinatibuk-ang makinarya sa gobyerno aron pag-apiki niya?
Klarong nituo si Corona sa iyang kaugalingong propaganda.  Inay itingob ang atensiyon pagpanubag sa mga pasangil batok niya, nagsige hinuon og pangitag paagi pagpalig-on sa iyang sumbalik pasangil batok sa iyang mga kaatbang.  Tingali wa lang gyoy ikatubag.  O tingali nilikoy lang gyong pangutok.

-o0o-

Hinaot nga wa bakaki ni Corona ang iyang mga abogado.  Kay kon ang mga dagway nilang retired justice Serafin Cuevas ug kaubanan ang basehan, mora silang nadat-ogan sa tibuok kalibotan dihang giwarawara ni Morales 17 ka pahina nga report sa AMLC (Anti-Money Laundering Council).  Nga gikubit sab dayon sa mga senador.
Bisan kinsang abogado motug-an nimo nga ang labing lisod labanan maong kliyente nga mamakak sa iyang kaugalingong abogado.  Kon maoy gihimo ni Corona, makaangkon og simpatiya ang iyang mga abogado.  Nga, kon may nahibilin pang bisan gamay na lang kaligdong, hagbay ra untang nibiya sa kliyente nga nihimo lang diay nilang kengkoy.

-o0o-

Kon igo lang mopasalipod si Corona sa iyang katungod batok sa self-incrimination ug sa katungod sa pagpakahilom, di katabang ang iyang pag-atubang sa Senado.  Hinunoa, makapasamot sa kahagip-ot sa iyang kawsa.  Gawas nga manghuy-ab ang katawhan, maglagot pa gyong mga senador nga mabawo lang sa barahang dugay niyang gipa-igot.
Mahimong mokumpisal si Corona sa iyang peso ug dollar accounts nga wa ideklarar sa iyang statements of assets, liabilities and net worth (SALNs).  Hinapinan sa argumento nga di krimen ang sipyat kay mahimo rang kurhian, busa di magamit pagpalagpot niya sa katungdanan.

Kon peso ray nataligam-an pagdeklarar, mahimong makalusot.  Apan kon ang gitago mas dako pa kay sa P3.5 milyones nga gideklarar sa iyang SALNs, peligrong masangit.  Ug mabitay si Corona.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 21, 2012

Tinagoan ni Corona


Si Chief Justice Renato Corona niinsistir nga lima ray iyang dollar accounts.  Sukwahi sa pangangkon nilang Ombudsman Conchita Carpio-Morales ug COA Commissioner Heidi Mendoza nga duna siyay 82.  Lahi sab hinuon ang pangangkon sa usa sa mga abogado ni Corona, si kanhi justice undersecretary Ramon Esguerra, kinsa nipahibawo nga ang ilang kliyente duna ray tulo ka dollar accounts.
Di hinuon silang Corona ug Esguerra ray magsabutsabot pila ka dollar accounts ang ilang angkunon.  Ang senator-judges, bisan sa indefinite nga temporary restraining order nga giluwatan sa Korte Suprema, duna nay nahuptan nga mga dokumento gikan sa Philippine Savings Bank (PSBank) ug ubang mga tinubdan.

-o0o-

Naghinam-hinam na si Corona sa pagpakauwaw nilang Morales ug Mendoza.  Pasanginlan niya sila nga mga ignorante o nituyo gyod og maniobra sa mga dokumento gikan sa Anti-Money Laundering Council (AMLC).  Nipahibawo nang kadagkoan sa AMLC nga di peke ang mga dokumento.  Apan niangkon sab sila nga nasayop silang Morales ug Mendoza, nga wa mabantog sa ilang kasuhito sa sistema sa mga bangko, paghubad sa mga transaksiyon sa dollar accounts ni Corona sa niaging walo ka tuig.
Makabuylo si Corona iyang naandang linya:  Gigamit ni Presidente Noynoy Aquino ang tanang buhatan sa gobyerno, apil nang independente untang mga ahensiya sama sa Ombudsman, COA ug AMLC, aron paggukod niya.

-o0o-

Di hinuon kapatuyang si Corona og panulisok:

• Kay siya ang nipa-supina ni Morales, aron unta bitayon nga nangimbestigar niya pinasikad sa mga reklamo nga way sukaranan, hinikalimtan nga ang Ombudsman iyang gihatagan og gahom paglili sa tanan niyang bank accounts; ug
• Di siyang kapaabot og simpatiya sa publiko kay may nakit-an ang mga buhatan sa gobyerno nga iyang mga tinagoan, gipakpakan gani hinuon sa mga magbubuhis ang mga paningkamot sa BIR, Ombudsman ug AMLC sa malampuson nga pagsusi sa kadudahan nga mga transaksiyon sa pangu sa Korte Suprema nga gitabonan gikan sa tanang mga pakisayod sa media sa nangaging katuigan.

-o0o-

Bisan sa ilang pasalig nga hatagan sa tukmang pagtahud ang institusyon nga iyang girepresentahan, angayng mangandam si Corona sa mas agresibong mga pangutana gikan sa mga senador, salamat sa iyang paglangay-langay pag-atubang nila.

Usa sa mga pangutana nga kinahanglang tubagon ni Corona:  Pila man gyoy iyang kuwarta sa bangko?  P758 milyones ($12M ug P242M), suma sa kuwentada nilang Morales ug Mendoza?  O P35 milyones ($687,433), suma sa kanhi tigpamaba sa Malakanyang nga si Rigoberto Tiglao? O P31.6 milyones, suma sa kuwentada sa prosekusyon?

Ang mas mahinungdanong pangutana nga, kon di matarung pagtubag, makapa-konbikto niya:  Sa kadaghan niyang peso ug dollar accounts sa siyam ka bangko, nganong P3.5 milyones ra may kuwarta sa bangko nga gideklarar sa iyang statements of assets and liabilities (SALNs)?  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 20, 2012

Ato silang hukaran


Binangkal maoy gipasanginlang nakahilo sa mga molupyo, kasagaran mga bata, sa San Fernando, habagatang Sugbo sa niaging semana.  Tuslob-buwa ang usa sa gibasol sa pagkatap sa Hepatitis A sa Pahina Central sa Dakbayan sa Sugbo duha ka semana ang nilabay.  Sayo ning tuiga, mangingisda ug 8 anyos niyang anak namatay sa pagkaon og butete sa Isla sa Bantayan, sa amihanang tumoy sa Sugbo.
Bisan sa labing uwahing di maayong mga panghitabo nga nahisgutan sa ibabaw, kusganon gihapon kong moawhag nga atong itanyag ang abunda ug tinuorayng mga pagkaong Sugbuanon ngadto sa atong lokal ug langyawng mga bisita.  Luwas ang mga pagkaon sa atong katiguwangan kon tarungon lang paghikay.

-o0o-

Ug, atubangan sa padayong paglambo sa turismo, maoy dako natong bintaha pagdani sa mga dumuduong.  Gawas sa matahom natong kabaybayonan, higanteng mga bantayog sa kultura, relihiyon ug kasaysayan, modernong kahimanan sa transportasyon ug komunikasyon ug lunsay nga kama-abi-abihon.
Inay nga igo lang mangopya sa mga putahe nga di ato, mas maayong patilawon ang atong mga bisita sa tinuorayng timplang Sugbuanon.  Masaligon kong maglaway ug magbalikbalik ang mga turista kon makasuway sa tinuorayng kaaslom sa atong linarang, sa kalab-as sa makapatakla natong kinilaw, sa makapahudlat sa ugat nga kalalim sa inagos ug daghan pang ubang putahe nga inanay nang nakalimtan.

-o0o-

Nailhan nang nagkalainlaing timpla sa atong litsong baboy ug inasal nga manok Bisaya.  Pinangita ang atong buwad nga danggit.  Himalitan ang atong mangga.  Di sab papiri ang kamadanihon sa atong utap, rosquillos ug masareal.  Pagmatuod nga ang tinuorayng agianan sa kasingkasing sa mga turista mao ang ilang tiyan.
Busa, nganong di man nato sila tanyagan sa uban pa natong mga pagkaon?  Nganong di man nato sila patilawon sa kalabo sa pintos sa Bogo?  Nganong di man sukaran sa tinibuok nga manok nga gipintalan og atsuwete sa Catmon ug San Remegio?  Nganong di man pahigupon sa tin-aw ug way langsi nga sabaw sa kanding sa Bulacao?

-o0o-

Sa matag dapit nga akong masum-okan, mangita gyod ko sa lumad nilang mga pagkaon.  Maong natultolan nakong 3-in-1 nga kinilaw (gisagol nga isda, bat ug seaweed) sa Manga District sa Tagbilaran, ube nga Kinampay sa Bohol, tilaob nga mais pilit sa Camiguin, coconut crab sa Batanes, ug nangalisbong fish balls sa kadalanan sa Kowloon.
Sa di pa magtuong mas lami ang ubang dapit, angayng tudloan ang kabataan sa adunahang kabilin sa mga pagkaon sa atong katiguwangan.  Hinaot nga ang dagkong haligi sa kahugpongan sa hotels, resorts ug restaurants sa Sugbo modason sa paningkamot ni Julie Alegrado-Vergara sa Bluewater Maribago Beach Resort sa inanayng pagtudlo sa lokal ug langyawng mga turista sa batobalani sa kaparat, katam-is, kahang, kaaslom ug kahawot sa kumbira nga lunlon Sugbuanon.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 19, 2012

        Dribol ni Corona


    Haskang dribol sa mga abogado ni Chief Justice Renato Corona.  Human sa duha ka adlaw nga testimoniya ni Ombudswoman Conchita Carpio-Morales, angay lang unta nga ipresentar dayon ang ilang kliyente.  Nga hagbay rang nanganti nga andam nang motubag sa mga pasangil batok niya.  Gani, nisaad na nga ablihan nang iyang dollar accounts sa sunod semana, daghan na uyamot nga mga semana ang nilabay.
    Apan gipatawag lang gihapon ang ubang mga saksi nga, human sa makapakugang nga testimoniya ni Morales, klarong wa nay ikadugang pa.  Kon basketbol pa ni, ang impeachment trial naa na sa "last two minutes."  Ang depensa di pa hinuon andam nga mo-itsa sa bola.

-o0o-

    Paglangay-langay ang pagpresentar sa depensa nilang kanhi kongresista Risa Hontiveros, Harvey Keh ug Emmanuel Santos.  Kansang mga reklamo igo lang gihimong sukaranan apan way labot sa mas undanon nga mga dokumento nga nahipos sa pakisusi sa buhatan sa Ombudsman.
    Nipasabot ang mga abogado ni Corona nga gipresentar nilang tulo aron pagmatuod nga may organisadong kampanya pagpalagpot ni Corona.  Apan si Hontiveros nakadawat hinuon og endorsement gikan ni Senador Miriam Defensor-Santiago, si Keh nakasab-an kay nagpaukyab sa media ug si Santos nakabuylo pagpasabot nga katungod ni bisan kinsa ang pag-awhag sa Ombudsman pag-imbestigar sa gidudahang mga opisyal sa gobyerno.

-o0o-

    Maong nahutdan nag pangutana nga dako pang oras nga nahibilin.  Kon di pa tungod sa kadugayng nakasabot nilang Senate President Juan Ponce Enrile ug Cuevas sa kalainan sa soft copies ug hard copies sa powerpoint presentation ni Morales, mas sayo pa gyod untang mabisto nga di pa sila andam pagpresentar ni Corona.
    Sa ikaduhang sunudsunod nga semana, gipa-suspenso nilang husay.  Wa matuman ang gisaad nilang pagpresentar ni Corona niadtong Huwebes.  Di sab karong Lunes.  Kon dili sa Martes na, pito ka adlaw human sa testimoniya ni Morales.  Kon tinuod nga wa kasabot si Morales sa mga dokumento sa Anti-Money Laundering Council (AMLC), nganong nagkinahanglan pa man og usa ka semana si Corona pagtul-id sa kasaypanan?

-o0o-

    Bisan di angkunon ni Corona, naapiki siya sa testimoniya ni Morales.  Ang P31.6 milyones nga peso deposits nga wa madeklarar sa iyang statements of assets, liabilities and net worth (SALNs) sayon rang papason sa P35 milyones nga halin sa luna sa Basa-Guidote Enterprises sa Manila.  Apan tungod sa nabistong mas dakong dollar deposits, makawot niya hastang di katol pagpangita og laing ikatapak.
    Duhay nahibilin niyang lusot:  Una, ang gay-ot nang argumento nga ang kasaypanan sa SALN kakurhian ug di igong sukaranan pagpalagpot niya; ug ikaduha, ang dollar deposits confidential busa di angayng ibisto sa SALN.  Nga kon ipatigbabaw sa Senado, peligrong makadasig sa labing dagkong kawatan pagtago sa tanang ilegal nilang katigayonan ngadto sa dolyar.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 18, 2012

Bangil sa lusot


Unom ka adlaw sa di pa ang gitakdang pag-atubang ni Chief Justice Renato Corona sa Senate Impeachment Court, naumol nang iyang panagang.  Sa pasangil ni Ombudswoman Conchita Carpio-Morales nga may 82 siya ka dollar accounts.  Nga giingong may pundo nga labing menos $12 milyones.
Gipaabot ni Corona nga mas makugang ang senator-judges sa iyang katin-awan:  Ang tinubdan sa iyang dollar accounts mao ang P35 milyones nga bayad sa Manila City government sa luna sa Basa-Guidote Enterprises Inc. (BGEI) sa pamilya sa iyang asawang si Cristina; ug ang daghang transaksiyon pag-withdraw ug pag-deposito kasarangan nga proseso sa aktibong pagduwa nilang Corona ug sa iyang gikontrata nga fund managers sa money market placements.

-o0o-

Sa iyang paglingkod sa witness stand karong Martes, mokumpisal si Corona nga duna siyay tulo ka dollar accounts.  Sukwahi sa pasangil nilang Morales ug COA Commissioner Heidi Mendoza nga duna siyay 82--upat ka main accounts ug 78 ka baby accounts.  Sukwahi sab sa nahaunang pangangkon sa presidente sa Philippine Savings Bank, Pascual Garcia III, nga duna siyay lima.
Dayon, kulatahon pag-ayo ni Corona silang Morales, Mendoza ug uban niyang mga kaatbang nga mga ignorante sa kalainan sa kahulogan sa "transactions" ug "balances" ug sa kasarangang mga paagi pag-dokumento sa mga transaksiyon sa mga bangko, nga mobalik-balik paglista sa susamang kantidad sa mao rang kuwartaha nga gi-withdraw ug gi-deposito.

-o0o-

Ipakita dayong Corona ang kataposang balanse human sa gatosan ka transaksiyon sa iyang dollar accounts:   $687,433.  Nga motakdo sa halin sa BGEI kon gamiton ang mas taas nga exchange rate nga P51-sa-usa-ka-dolyar niadtong 2001.

Nganong wa man ni ideklarar sa iyang statement of assets, liabilities and net worth (SALN)?  Andam na ang mapahiyumon nga tubag ni Corona:  Igo ra nga gikuptan sa iyang asawa ang kuwarta alang sa BGEI.  Kansang bag-o nga tag-iya, iyang pahinumdoman ang senator-judges, mao ang iyang anak nga si Maria Charina.  Busa, mahimo ba, di na ipamugos pagsukip sa listahan sa iyang kabtangan?

-o0o-

Karon pa lang, may bangil na ang lusot ni Corona.  Nitakdo ang usa sa bank account nga giangkon sa PSBank sa usa sa 82 ka dollar accounts nga gibutyag ni Morales.  Matod ni Senador Franklin Drilon ang Account No. 373 dunay balanse nga $769,000 (P29 milyones).
Mas dakong bangil ang nabisto na niyang P31.6 milyones nga peso deposits nga wa maapil sa SALNs ni Corona:  Sa unom niya ka peso accounts sa PSBank, gitak-opan nang upat apan buhi pang duha nga may balanse nga P19.6 milyones; samtang iyang peso account sa Bank of the Phillippine Islands (BPI) may balanse nga P12 milyones.  P3.5 milyones ra ang deposito sa bangko nga gideklarar ni Corona sa iyang SALNs.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 17, 2012

Naunay sa tari


Si Chief Justice Renato Corona ang namugos sa iyang mga abogado nga ipa-supina sa Senado si Ombudsman Conchita Carpio-Morales sa nagpadayong impeachment trial.  Di lang ipa-imbitar.  Ipapugos gyod sa pagpatambong sa husay ug pagpanubag sa mga pangutana mahitungod sa pasangil nga dunay $10 milyones nga dollar accounts si Corona sa nagkalainlaing bangko.
Kini bisan kon ang pasangil sa $10 milyones nga dollar accounts wa maapil sa articles of impeachment nga gipasaka sa House of Representatives.  Kini bisan wa sila kahibawo unsay isulti ni Morales, ni sa dagan sa iyang imbestigasyon sa mga kaso nga gipasaka batok ni Corona.  Kumbinsido si Corona nga makapalig-on sa iyang depensa ang testimoniya ni Morales.

-o0o-

Di hinuon mabasol si Corona sa iyang ubos nga pagtan-aw ni Morales.  Kay beterano si Corona sa burukrasya.  Nagtuo tingali nga si Morales way kalainan sa ubang opisyal sa gobyerno.  Nga nagpaanod lang sa naandan nga bul-og sa mga buhatan nga ilang nahimutangan.
Maong nagdahom tingali si Corona nga igo lang gidawat ni Morales ang mga reklamo nilang kanhi kongresista Risa Hontiveros ug kaubanan.  Kansang labing lig-ong mga ebidensiya mao ang transcript sa impeachment trial ug newspaper clippings.  Naglaom tingali si Corona nga ang $10 milyones nakuha ni Morales pinaagi lang sa pagpatung-patong sa tanang kuwarta ug kabtangan nga gipasangil nga iyang gipanag-iya ug gitagoan.

-o0o-

Wa gyod tingali magduda si Corona nga gihimo ni Morales ang iyang trabaho.  Nga nahibawo si Morales unsay sunod nga himuon ug unsay gahom nga gamiton.  Nga ang mga kasong nadawat gihimong sukaranan paglusad og dugang imbestigasyon.  Ug nga si Corona mismo, pinaagi sa kontrobersiyal niyang statements of assets, liabilities and net worth (SALNs), ang nagtugot ni Morales pagsusi sa iyang bank accounts.
Maong labihang kuganga nilang retired justice Serafin Cuevas ug kaubanan dihang gitug-anan silang Morales nga ang $10 milyones di kinuha sa tumoy sa iyang buhok kon dili gikan sa mga dokumento nga gitugyan sa Anti-Money Laundering Council (AMLC).

-o0o-

Ang wa mahibaw-i nilang Corona ug sa iyang mga abogado mao nga dihang nitumaw ang pasangil sa $10 milyones niyang dollar accounts, naglungutlungot ang prosekusyon sa pagpatawag ni Morales.  Nga di na nila mahimo kay nahuman nang ilang turno.  Maong, segun ni House Deputy Speaker Erin Tanada, gipasalamatan nilang tanang mga anghel dihang gipasupinahan ni Corona si Morales.
Maong nadugangan ug nahimong mas lisod ang mga pangutana nga tubagunon ni Corona sa iyang pag-atubang sa Senate Impeachment Court.  Maong nadugangan ang kahigayonan, ug mahimo ganing naseguro na, nga ma-konbikto siya.

Sa di pa na mahitabo, ug kon may kaligdong pang nahibilin nila, angayng mo-resign ang mga abogado ni Corona.  Kay klaro kaayo nga bisan sila gibakakan sab sa ilang kliyente.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 16, 2012

Dolyar ni Corona


Kon nahuwasan ka na sa kakugang sa pagkabutyag sa 82 ka US dollar accounts, nga giingong iya ni Chief Justice Renato Corona, nga may $12 milyones (P513 milyones) nga pundo ug 705 ka transaksiyon sa siyam ka bangko sa niaging walo ka tuig, palihug tabang pagpatin-aw sa mosunod nga mga kalibogan:

• Unsay kapuslanan sa 82 ka dollar accounts, nga naglakip sa upat ka main accounts ug 68 ka baby accounts?;
• Kon iya ang dakong kuwarta, diin gikan ug unsay gigastohan sa mga adlaw human sa piniliay sa 2004 ug 2007 nga dagko kaayong withdrawals ug deposito?; ug
• Kinsa man diay si Corona--chief justice, foreign exchange dealer, bagman o money launderer?

-o0o-

Labing kugihan si Corona pagpangabli sa iyang dollar accounts niadtong 2007 ug 2008, kanus-a duna siyay 28 ka bag-ong accounts, o 14 sa matag tuig.  13 ka accounts ang iyang gi-ablihan sa 2004.  12 ka accounts matag tuig ang gi-ablihan sa 2006 ug 2009.  Siyam ka accounts ang gi-ablihan sa 2005, unom sa 2010 ug tagsa ka account sa 2003 ug 2010.
Nagduwa ba lang si Corona?  Gipul-an ba sa iyang kinabuhi nga gihimong kalingawan ang pagpangabli og dollar accounts?  O labihang daghana niyang kuwarta nga kinahanglang bahin-bahinon sa daghang accounts aron di matawag ang atensiyon sa Anti-Money Laundering Council (AMLC)?

-o0o-

Klarong natarantar si Corona dihang gi-impeach siya sa House of Representatives niadtong Disyembre 12, 2011.  Dagko kaayong withdrawals ug deposito sa Disyembre 12, 13, 15, 19, 20 ug 22.  Sa adlaw sa iyang impeachment, giputol ni Corona ang iyang time deposit nga $418,193.32 ug gibutang sa iyang BPI account sa San Francisco Del Monte branch.
Mas lisod ipasabot ang kiat sa iyang kuwarta niadtong Mayo 2004 ug Mayo 2007.  Apil nang pag-withdraw og $500,000 gikan sa BPI Acropolis niadtong Mayo 12, 2004, duha ka adlaw human sa piniliay kanus-a nisibaw nang mga pasangil nga gitikasan si anhing Fernando Poe Jr. ni kanhi presidente Gloria Arroyo, ug pagbalik og deposito sa kantidad pagka Mayo 14.

-o0o-

Nagpalaban ko sa mga eksperto sa banking industry.  Hasta sila naglibog sa kadaghan sa US dollar accounts ni Corona ug sa pagtuyuk-tuyok sa kuwarta sa nagkalainlaing accounts.  Gidasonan nilang pangagpas ni COA Commissioner Heidi Mendoza nga dagko ang orihinal nga pundo sa dollar accounts maong mas dako ang withdrawals ($30M) kay sa nisunod nga mga deposito ($28M).
Mao ni ilang hubad:  Di si Corona ang tag-iya sa tanang kuwarta; gitago lang sa iyang ngan kay, isip chief justice, di siya mahilabtan gawas sa impeachment; aron nga, kon di lang malapas ang limitasyon sa AMLC, gawasnon silang mo-deposito gikan sa kadudahang tinubdan ug mo-withdraw alang sa mas kadudahang gastohan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 15, 2012

Nagkaduol nang panudya


Mahimong mahuman nang impeachment trial ni Chief Justice Renato Corona karong semanaha.  Nangagpas si House Deputy Speaker Erin Tanada, tigpamaba sa House Prosecution Panel, nga ipakanaog na sa senator-judges ang ilang hukom pag-absuwelto o pagkonbikto ni Corona sunod semana.  Kon mohinayon pag-testify si Corona, wa na kakita si Tanada og panginahanglan pagpresentar og dugang mga saksi ug ebidensiya sa prosekusyon.
Nagtuo si Tanada way bag-ong kasayuran nga mahatag silang kanhi kongresista Risa Hontiveros ug ubang nipasaka og kaso batok ni Corona atubangan sa Ombudsman.  Nga gibase ra sab sa mga dokumento nga nabutyag sa impeachment trial.  Busa mahimong mahuman dayong ilang testimoniya sa usa lang ka adlaw.

-o0o-

Mahimong may bag-ong kasayuran si Ombudsman Conchita Carpio-Morales nga mahatag sa Senado.  Kay pinasikad sa mga reklamong iyang nadawat, mahimong gilusad ni Morales ang kaugalingong pakisusi.  Kay ang Ombudsman dunay gahom pagkuha og mga dokumento sa nagkalainlaing buhatan sa gobyerno pagtino sa mga pasangil batok ni Corona.
Kapamatud-an o dili ni Morales ang pasangil sa $10 milyones nga bank deposits ni Corona, nitataw si Tanada nga di maapektohan ang kaso sa prosekusyon.  Iyang gikutlo si Senate President Juan Ponce Enrile nga nagkanayon nga way kalainan kon P1,000 o P1 milyon ang wa ideklarar ni Corona sa iyang statements of assets, liabilities and net worth (SALNs).

-o0o-

Nipahibawo si Tanada nga nauyonan sa prosecutors nga matinahuron silang mangutana.  Kon makalingkod na gyod si Corona sa witness stand.  Kay bisan sa tanan nilang pasangil batok niya, gipahinumdoman ang tanang sakop sa prosecution panel nga angayng tahuron ang buhatan ug institusyon nga girepresentahan ni Corona.
Nipasidaan hinuon si Tanada nga di katabang sa kaso ni Corona kon igo lang motubag nga "I invoke my right against self-incrimination" ug "I have the right to remain silent" sa labing lisod nga mga pangutana.  Kay mosamot lang ang pagduda sa katawhan nga duna siyay gitagoan ug ang senator-judges nga di na siya angayng magpabilin sa katungdanan.

-o0o-

Tinuod ang paniid sa mga way bilib.  Ma-absuwelto o ma-konbikto man si Corona, di mahaw-as ang mga kabos sa pait nilang kahimtang.  Ni kahatagan dayon og kaangayan ang tanang nabiktima sa inhustisya.  Apan mas malungtaron ug makahuloganon nga kadaogan ang akong nakita kon mapatigbabaw ang kaligdong sa proseso sa impeachment.
Ang pagpangunay pagtubag ni Corona sa mga pasangil batok niya mopadangat sa labing sipa nga mensahe:  Bisan ang labing taas nga mga opisyal sa gobyerno kapaninglan diay sa katawhan.  Hinaot nga ang ubang kawatan, mas taas o mas ubos mang Corona, tugkan na og kahadlok.  Hinaot nga ang kinabag-an sa katawhan, bisan unsa kakabos ug katimawa, tugkan na og kaisog.  Ug di na gyod molugak ni managana sa pagpakabana.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 14, 2012

Nag-atang ni Corona


Duhay posibleng mahitabo sa pag-atubang ni Chief Justice sa Senado:

• Una, matinuod ang mga pangagpas nga mohunong ang katawhan sa ilang gimbuhaton, motutok ug maminaw sa matag niyang lihok ug sulti, motimbang-timbang sa kamatinud-anon sa iyang pagtagsa-tagsa pagtubag sa tanang pasangil batok niya, mohukom sad-an ba siya o dili ug magpaabot sa mohaom ba sa ilang panahom ang hukom sa senator-judges; o
• Ikaduha, manghuy-ab ang katawhan kay ang tanang gipanulti ni Corona sa gawas sublion ra niya sa sud sa Senate Impeachment Court, gamiton ang iyang katungod sa di pagtubag sa mga pangutana nga makadaot niya ug magsige lang hinuon og sumbalik og pasangil sa mga namasangil niya.

-o0o-

Kon ang unang posibilidad maoy mahitabo, magsaulog ang sistema sa hustisya sa nasud:  Ang labing taas nga maghuhukom maisugon nga niatubang sa mga namasangil niya, nanalipod sa iyang kaugalingon gikan sa tanang pasangil sa kahiwian ug nitugyan sa iyang kaugalingon sa paghukom sa mga representante sa katawhan nga gitahasan paghusay sa mga opisyal nga di mapasakaan og kasarangang mga kaso sama niya.
Makatabang si Corona pagpalig-on sa sistema sa hustisya kon tinuon niya nga mapagawas ang tanang ebidensiya batok niya.  Pinaagi sa pagtuman sa iyang saad pag-abli sa iyang dollar accounts, nga diriyot na unta apan wa mabutyag tungod sa pagpugong sa iyang gipangulohan nga Korte Suprema.

-o0o-

Sa pikas nga bahin, kon ang naandang mga linya ni Corona ra gihapoy iyang balikbalikon atubangan sa senator-judges, maayo pa nga di na lang siya moatubang:

• Unsay makuha sa nasud ug sa katawhan kon ang mga pangutana sa dako niyang peso deposits tubagon lang nga gigukod siyang Presidente Noynoy Aquino tungod sa pag-apud-apod sa Hacienda Luisita ngadto sa mga mag-uuma?;
• Unsay kaayuhan nga maangkon kon ang mga pasangil sa misteryuso niyang dollar deposits tubagon lang nga palagputon siya aron way makababag sa pagtukod sa diktadurang Aquino?; ug
• Di makit-ang kamatuoran kon ang mga pangutana sa kadako sa wa ideklarar niyang katigayonan tubagon lang nga dato silang daan.

-o0o-

Tinuod nga banga ang prosekusyon.  Nagkayamukat nang daan ang listahan sa mga ebidensiya, wa pa gyod kasuhito sa labing batakang mga lagda sa husay.  Maong nakapatuyang si retired Justice Serafin Cuevas pag-lecture nila ug nakapatuyang si Senador Miriam Defensor-Santiago pagbalikas nila.  Apan bisan sa ilang kabanga napamatud-an sa House prosecutors daghang kuwarta ug kabtangan nga wa ideklarar sa statements of assets, liabilities and net worth (SALNs) ni Corona.
Karong ila nang turno, napamatud-ang mas banga diayng depensa.  Wa pa gyong kapasabot diin gikan ang katigayonan ni Corona.  Maong si Corona na lay mangunay pagpanalipod sa iyang kaugalingon.  Di diay magsilbing nagbuntaog nga kasinatian ug kasuhito sa mga lagda sa husay.  Kon wa nimong kamatuoran.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 13, 2012

Maayo lang sa kilkil

Ambot kanus-a kataposang nakasakay og PUJ ang mga opisyal sa Land Transportation Office (LTO) ug Land Transportation Franchising and Regulatory Board (LTFRB).  Maong nagduda ko nahibawo ba sila sa tinuod nga kahimtang sa PUJs kansang operators nagbuwa ang baba pagpamugos og usbaw sa plitehan bisan nagsige na og tidlom ang presyo sa lana.
Mangahas ko pagpahibawo nila nga labihang paita sa kahimtang namong manakay og PUJ matag adlaw.  Nga di na unta kinahanglan kay ang LTO ug LTFRB may gitahasan pagtino nga haom ang PUJs sa pamasahero.  Samtang angayng sabton ang kalisod sa PUJ drivers tungod sa sunudsunod nga pagsaka sa presyo sa lana, mokisikisi gyong mga pasahero tungod sa kangil-ad sa ilang mga sakyanan.

-o0o-

Kon, simbako, wa kahigayon paggawas gikan sa bugnaw ug hunulhunol nilang mga buhatan ang mga gisuholan pagpanalipod sa mga pasahero, akong gilista ang masulub-ong kahimtang sa kasagaran sa PUJs:

• May PUJs nga ubos ang lingkoranan nga mora kang magyaka samtang maglingkod;
• May mubo og atop nga mapugos ka pagpapilit sa imong suwang sa imong dughan aron di magsige og kapakong;
• Wa nay kutson ni putos ang mga lingkoranan, kabilya na lay lingkoran ug mapulos taya ang bukubuko gikan sa sandiganan; ug
• Mag-abot nang tuhod sa mga pasahero, kinahanglang motakilid o mobarug una makaagi ang mga manaka o manaog.

-o0o-

Nganong gipasagdan man lang sa LTO ug TFRB kining maong mga kalapasan?  Wa ba diay tumana sa mga opisyal sa LTFRB ang gimando nga inspeksiyon sa PUJs nga maoy usa sa batakang mga panginahanglan sa paglab-as sa mga rehistrasyon?  Utro ba sang naglingiw-lingiw ang LTO nga maoy gitahasan pagpatuman sa mga lagda sa LTFRB?
Apan kining eskandalo di monopoliya sa PUJs.  Padayon sang nanagan sa kadalanan ang kagang-kagang nga mga taxi ug buses.  Gisayonan lang gyod tingali ang LTFRB ug LTO natong mga pasahero.  Sa samang paagi nga gitan-aw nilang PUVs nga kolektahanan sa mga bayranan, nahadlok kong gitan-aw nilang mga pasahero nga bunalanan lang sa mas dakong plitehan.

-o0o-

Mas pait nga kamatuoran:  Ang mga lagda sa LTO ug LTFRB iwara-wara lang kon magpa-pogi nang ilang kadagkoan.  O kon gipanggutom, o nagkasabot nga mag-inom, o may dagkong gastohan, o gikatlan lang sa kagaw sa pangilkil ang ilang mga ahente.
Maong ang Motor Vehicle Inspection Services (MVIS) centers sa LTO wa kabadlong sa smoke belching ni sa lungon nga mga sakyanan.  Maong ang LTFRB padayong inutil sa mga kolorum nga mga sakyanan.  Karong bag-o, ang ulohang buhatan sa LTFRB mao pa gani ang nidupa sa kapin sa 2,000 ka taxi units sa Sugbo nga nasakpan ni kanhi LTFRB 7 director Benjamin Go sa niaging tuig nga naluwatan og ilegal nga mga prangkisa.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 12, 2012

Luok sa suholan


Wa sila magdali.  Ang mga sakop sa Regional Tripartite Wages and Productivity Board (RTWPB) sa Sugbo ug Central Visayas nakakita sa tanang paagi sa paglangay-langay.  Atubangan sa naglumba pagsaka nga presyo sa lana, plitehan, presyo sa nag-unang mga palaliton ug matrikula sa mga eskuylahan, wa gihapon sikang kakita og sukaranan sa pagpasaka sa minimum nga suholan.
Human sa makauuwaw nga kapakyas pagdeklarar og supervening condition sa wa pay Labor Day, napakyas na sang RTWPB pagtuman sa ilang trabaho karong semanaha.  Sa niagi nilang tigom, karaan ang mga numero nga ilang nahuptan.  Niadtong Huwebes, nakalimtan nila pagbutang sa agenda ang pagtuki may sukaranan bang pagpasaka sa suholan bisan wa pay tuig human sa kataposang uminto.

-o0o-

Mayoriya sa mga nanambong sa tigom uyon nang ideklarar ang supervening condition:  Silang Jose Tumongha sa Alliance of Progressive Labor (APL), Atty. Ernesto Carreon sa Associated Labor Unions (ALU) ug Atty. Hidelito Pascual sa management sector.  Apan, segun ni Tumongha, gibaraw sila sa laing duha ka sakop sa RTWPB:  Silang Labor Regional Director Gloria Tango ug Neda 7 Regional Director Buenaventura Go-soco.
Ambot nganong nalupig ang tulo sa duha.  O usa.  Kay si Tango, ubos sa mga lagda, makabotar lang kon dunay tabla.  Way tabla niadtong Huwebes.  Nagkauyon na silang Tumongha, Carreon ug Pascual.  Si Go-soco ray nisukwahi.

-o0o-

Nipasabot si Go-soco nga di makiangayon nga modeklarar na sila og supervening condition nga wa makatambong ang laing duha ka sakop sa wage board nga silang DTI 7 Regional Director Asteria Caberte ug Management Sector Representative Charles Streegan.
Maayo tingaling pasabton si Go-soco nga nahukman na sa National Wages and Productivity Commission (NWPC) sa niaging tuig nga wa kinahanglana ang presensiya sa tanang sakop sa RTWPB.  Ang mayoriya igo nang maka-umol og mga desisyon.  Gawas pa, di angayng silotan ang mga anak sa singot sa Sugbo, Bohol, Negros Oriental ug Siquijor sa kaligoy nilang Caberte ug Streegan.

-o0o-

Nag-anam paglutaw ang sidsid sa saya ni Tango.  Isip pangu sa RTWPB, nagkaklaro ang iyang mga maniobra.  Iyang responsibilidad ang sipyat sa agenda karong semanaha ug ang bahaw nga mga numero nga gidudho ngadto sa ubang mga sakop sa niaging pila na ka semana.
Ang iyang pagpangiyugpos sa kapakyas sa secretariat sa RTWPB paghipos sa mas bag-ong mga numero gikan sa nagkalainlaing mga buhatan sa gobyerno nakapasamot sa pagduda nga tua siya sa pikas nakapusta.  Ang nahibaw-an sa labor groups nga iyang giluok ang mga demanda sa usbaw sa suholan sa didto pa madestino sa Caraga Region di makatabang sa kawsa ni Tango.
Kon nagtuo si Tango nga iya sang maluok ang mga mamumuo sa Sugbo ug Central Visayas, mas maayo pang mamutos na lang siyang daan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 11, 2012

Sulbad ni Rama


Tinuod nga nikanta siya.  Apan tinuod sab nga gitabangan na niyang mga molupyo sa San Miguel, Apas, Cebu City duha ka tuig nang nilabay.  Mao ni katin-awan ni Mayor Mike Rama sa pasangil nga inay motanyag og sulbad sa kontrobersiya gikantahan niyang mga molupyo.  Kansang kabalayan gimando sa korte nga ipaubos sa demolisyon sukad sa 2010.
Gipakita kong Rama sa iyang suwat ngadtong Regional Trial Court Judge Olegario Sarmiento nga pinetsahan og Agosto 3, 2010.  Nga nangayo og unom ka buwan nga lugway aron makapangita ang City Hall og kabalhinan sa mga molupyo.  Gipataban sa suwat ang pirma sa 100 sa 168 ka pamilya nga nahulga sa demolisyon.

-o0o-

Gipamatud-an ni Rama nga di showbiz ang iyang pagpanginlabot.  Gipasabot nga ang iyang kanta-kanta ug slogans gitumong sa pagpahinumdom sa mga molupyo nga mas mapuslanon alang sa tanang hingtungdan ang pagpabiling bukas sa ilang panghunahuna sa alternatibong mga sulbad sa suliran.
Gitambagan niyang mga molupyo sa di pagpalabi og laom sa bag-ong ebidensiya nga gipasalig sa ilang abogado nga si Benjamin Militar nga momatuod nga nabayran na sa gobyerno ang mga ginikanan ni Mariano Godinez niadtong 1939.  Matod ni Rama lisod tuohan nga nagmika lang ang tanang hingtungdan, labi na gyong mga abogado sa gobyerno, sa kinatibuk-ang 15 ka tuig nga husay sa kaso.

-o0o-

Unsay himuon ni Rama sa dugang pila ka adlaw nga lugway sa demolisyon human ni-inhibit si RTC Judge Soliver Peras?

• Una niyang himuon mao ang pag-awhag ni Peras, kinsa iyang gihulagway nga sama kaligdong ni Court of Appeals Associate Justice Gabriel Ingles, sa pagpadayon paghusay sa kaso aron nga mosamot kalangay kay kinahanglan na man sang magtuon ang mopuling huwes;
• Dayon iyang hangyuon si Peras pagpatawag og tigom sa tanang hingtungdan sa kontrobersiya aron pagtuki sa gisugyot nga posibleng mga sulbad;
• Nga maglakip sa iyang isugyot nga pagpabilin sa mga molupyo sa gamayng bahin sa 4.7 ka ektaryang luna.

-o0o-

Mao ni problema ni Rama:  Ang iyang punto malubong sa daghan niyang istorya.  Naabtan ko og tunga sa oras una nakatultol sa iyang direksiyon sa krisis sa San Miguel, Apas.  O tingali di lang ko kamaong mangutana.  O dugay lang makasabot.
O tingali nagkinahanglan lang gyod og disiplina si Rama sa pagpasabot sa iyang mensahe.  Sa kadaghan sa iyang gi-memorya nga slogans, sa way paghisgot sa nagkataas nga listahan sa iyang kinaham nga mga kanta, maglisod pagdiretso sa iyang punto.

Ambot, malingaw tingali kaayong maminaw sa iyang tingog.  Nga sa pag-abot na sa tinuod niyang mensahe, nahutdan nang mga sakop sa media og tapes, airtime ug pailob.  Ug, labaw sa tanan, ang mga Sugbuanon hagbay rang nanghuy-ab ug nawad-an og interes.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 10, 2012

             Hagba sa Kinatsila



        Dokumento nga Kinatsila.  Mao nay nakapilde sa mga molupyo sa San Miguel, Apas, Cebu City.  Ug sa Armed Forces of the Philippines (AFP) nga maoy orihinal nga gipalayas sa nangangkon nga tag-iya sa 4.7 ka ektarya nga luna.  Sa kinatibuk-ang husay sa kaso, way nagtagad paghubad sa unod sa dokumento ngadto sa Iningles.
        Matod ni Atty. Benjamin Militar, abogado sa mga molupyo, wa kasabot sa dokumento ang Regional Trial Court (RTC), nga maoy orihinal nga nihusay sa kaso, ug ang Court of Appeals (CA), nga maoy nagsubli sa kaso.  Maong nakumbinser ang mga huwes sa pangangkon ni Mariano Godinez nga siya ang tinuod nga tag-iya sa yuta.

-o0o-

        Sa sinugdanan pa lang sa husay sa kaso, nagpalaban nang AFP sa Office of the Solicitor General (OSG).  Kinsa nodangop lang sa ilang naandan—ang pagtunol sa lokal nga mga kaso ngadto sa Judge Advocate General's Office (JAGO), ang mga abogado sa militar.
        Ang mga molupyo wa nang kahibawo unsay gihimo sa JAGO:  Nagpabaya ba lang, o napilde lang gyod sa prosekusyon.  Kay wa sila tugti sa hukmanan nga makapanginabot sa kaso.  Maong wa makatabang pagpanagang ang nahaunang mga abogado, nga naglakip sa mga anak sa mga molupyo.  Maong labihan nilang kurata paggawas sa kamandoan sa korte nga ang ilang kabalayan maoy maigo sa demolisyon.

-o0o-

        Si Militar, nga nakasud sa kaso sa hinapos nang bahin sa 2010, nay niinsistir nga ipahubad ang mga dokumento.  Ang ilang nakuhang eksperto sa pinulongang Katsila, nga gradwado og duha ka kurso sa Espanya, naglisod sa paghubad sa karaang dokumento.  Napugos siya pagkonsulta sa Spanish legal dictionary.
        Ang hubad:  Nabayran na sa gobyerno ang mga ginikanan ni Godinez, nga maoy orihinal nga tag-iya sa yuta.  Nitanyag ang gobyerno pagbayad og P9,000 sa 1938.  Apan gipausbawan sa korte ang presyo ngadto sa P38,000 niadtong 1939.  Sa ato pa, segun ni Militar, ang gobyerno maoy tag-iya kay silang Mariano ug ubang mga sumusunod nawad-an na sa bisan unsang katungod sa yuta.

-o0o-

        Human nakadawat sa kopya sa hubad, nadapit ang pagtagad sa OSG sa kaso.  Gipatawag nila si Militar sa kaulohan pagtuki unsaon pagpresentar ang bag-ong ebidensiya.  Ang daotang balita mao nga mahimong uwahi nang tanan.
        Kay hagbay rang naluwatan ang kamandoan sa demolisyon.  Gibasura na sa CA ang apelasyon sa mga molupyo.  Ang bugtong nilang kadangpan mao na lang ang Korte Suprema.  Nga wa nabantog sa kapaspas.  Mao nga sa di pa makasugod og lihok ang labawng hukmanan, mahimong mangaguba nang tanan nilang kabalayan.
        Maong nilanog sa tibuok Apas ang hiniusang pagginhawa og luag sa mga molupyo dihang nipahibawo si RTC Judge Soliver Peras sa iyang pagtahan sa pagduma sa umaabot nga mga husay sa kaso.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 9, 2012

Kanta batok demolisyon


Si Cebu City Mike Rama gipasanginlan nga nitanyag og kanta.  Inay mosugyot og sulbad sa nag-ung-ong nga demolisyon sa kabalayan sa San Miguel, Apas, Cebu City.  Nahitabo ni sa hinapos nga bahin sa 2010 dihang nagpanon ang mga molupyo sa City Hall aron pagpangayo sa iyang tabang.
Si Atty. Benjamin Militar, abogado sa mga molupyo, nikutlo ni Rama nga nagkanayon, "Di ta maghisgot og problema kay matiguwang ta.  Manganta na lang ta!"  Namauli ang mga molupyo nga naglibog mapanalipdan ba sila sa mayor.  Atubangan sa nag-ung-ong nga demolisyon karong semanaha, niingon si Militar, nakumbinser ang iyang mga kliyente nga way natabang nilang kanta ni Rama kapin sa tuig ang nilabay.

-o0o-

15 ka tuig nang nag-ung-ong ang kaso sa pagpanag-iya sa 4.7 ka ektarya nga luna.  Si Regional Trial Court Judge Soliver Peras mao nay ikaupat nga huwes nga niduma sa kaso.  Sa kinatibuk-ang husay, wa tuguti ang mga molupyo nga manginlabot.  Kay ang prosekusyon niinsistir nga ang maigo sa kaso mao rang Armed Forces of the Philippines ug Philippine National Police.
Wa magpabaya ang mga molupyo.  Sukad sa sinugdanan, nagsige na sila og awhag nga paapilon sa kaso.  Apan gibabagan sila sa prosekusyon ug wa sila paminawa sa korte.  Maong labihang kurata sa mga molupyo nga sila nay naigo sa kamandoan sa demolisyon niadtong 2010.

-o0o-

Nidangop ang mga molupyo ni Militar.  Kinsa maoy nitambag nila sa pagpalaban ni Mayor Rama aron kapugngan ang demolisyon.  Matod ni Militar ang kanta-kanta ni Rama lahi kaayo sa mas agresibo nga mga lakang ni Kongresista Tomas Osmena sa nahaunang susamang mga kontrobersiya dihang siya pay nagduma sa City Hall.
Niangkon si Militar nga di hinuon kutob ra sa kanta-kanta si Rama.  Nangayo sab siya og unom ka buwan nga lugway sa korte aron makapangita ang City Hall og relocation site.  Matod ni Militar sukad sa sinugdanan nitahan nang daan si Rama sa pagpanalipod sa pagpabilin sa mga molupyo sa luna.

-o0o-

Kusganong gipanghimakak ni Rama ang pasangil ni Militar.  Gihulagway niya ang mga pamahayag ni Militar atol sa "Arangkada" sa DYAB Abante Pa, Bisaya! nga "hinanggaw."  Matod ni Rama di angayng ipahid ni Militar sa ubang mga tawo ang iyang kapakyas pagpanalipod sa iyang mga kliyente.
Nipasabot si Rama nga kon wa pang lang unta mamolitika si Militar, iya untang gipahibawo ang mga abogado sa City Hall sa mga nahitabo sa kaso.  Apan si Militar niingon nga wa magtagad ang mga abogado sa dakbayan pagkuha sa nagbuntaog nga records sa kaso.  Gani hangtod karon, segun ni Militar, wa magtagad silang Rama, Konsehal Edgardo Labella ug ubang mga abogado sa City Hall sa pagpahibawo sa korte nga manginlabot na sila sa kaso.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com