Arangkada of Leo Lastimosa for September 4, 2009

        KUGTONG RAY GINANSIYA

    Kon wa pa kang kabantay, may panagang nga gihanig nang daan sa kadagkoan sa Kapitolyo.  Aron di sila mabalhog sa bilanggoan sa ilang pagwaldas sa P98.9 milyones alang sa luna sa mga Balili nga naa pa ilawom sa dagat.  Kini mao ang pag-insistir nga wa maalkanse ang Sugbuanon sa maong transaksiyon.

    Niang mosunod nga mga pangangkon ni Gobernador Gwen Garcia:  Nga napu ka parselang luna ray gibayran apan nabalhin sab sa ngan sa Kapitolyo ang ika-11 ka parsela nga duna lay tax declaration; nga nalaslasan niyang presyo ngadto sa P400 matag metro cuadrado; ug nga kapuslan ang luna isip pantalan, incinerator ug eco-tourism park.

        -o0o-

    Mao ra tinuod ni nahibiling lusot sa Kapitolyo.  Kay bisan mauli pang tanan nilang nabayad ngadto sa mga Balili (nga makapabisto sab kinsay naka-komisyon sa nangalisbong transaksiyon), nahimo nang krimen.  Nahingpit nang transaksiyon nga nakapausik sa hinagoan sa mga magbubuhis.  Maong kinahanglan nilang panalipdan nga makiangayon ang transaksiyon.

    Lisod hinuong kumbinsihon ang mga Sugbuanon nga nakaginansiya sila sa pagbayad sa Kapitolyo sa pagatpatan nga, ubos sa balaod di mahimong matitulohan ni mabaligya, ug fish pond nga gidudahang ilegal nga na-convert gikan sa pagka timberland.  Gawas lang kon kapamatud-an nga balor og binilyon ka pesos ang mga kugtong ug ukoy ilawom sa dagat nga ilang gibayran og minilyon.

        -o0o-

    Ang mga pangangkon ni Garcia, inay makatabang, makapasamot hinuon pagdaot sa ilang kawsa:

• Ang managlahing gidak-on sa luna nga gitakda sa resolusyon sa provincial board (PB) ug sa memorandum of agreement nga gipirmahan ni Garcia uban sa mga Balili nakapatataw sa panginahanglan pagbalik sa MOA ngadto sa PB alang sa ratification ug ang kapakyas paghimo ini nakapahimutang sa pagduda sa kabalido sa kinatibuk-ang transaksiyon; ug
• Di tinuod nga napabarato ni Garcia ang luna kay ang iya ra sang buhatan (pinaagi sa appraisal committee) ang nipaburot sa presyo ngadto sa P610 matag metro cuadrado bisan gitanyag sa mga Balili og P256 lang niadtong 2003.

        -o0o-

    Wa pa gyod sila motagam.  Inay mapaso na sa nabulilyasong transaksiyon, ang Kapitolyo nangulitawo pa gyod og laing katalagman---ning higayona batok sa kinaiyahan.  Nitanyag paggamit sa luna isip tam-okanan sa coal ash gikan sa Kepco.  Bisan sa pasidaan sa mga siyentipiko nga ang coal ash, nga kon sunugon na mopilu-pilo hangtod ka-napu ka higayon sa kabagtok sa uranium and thorium,  mas radioactive pa kay sa basurang nukleyar.

    Nakugang ang mga imbestigador sa Visayas Ombudsman ug Department of Environment and Natural Resources (DENR) nga gisugdan na pagtam-ok ang coal ash sa napalit nga luna sa mga Balili sa Tinaan, Naga.  Bisan sa pasidaan sa environmentalists sa kadaot ngadto sa kahimsog sa mga molupyo sa palibot.  Ug bisan wa pa silang kakuha og permiso gikan sa Environment Management Bureau (EMB).  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com